رشد 14% زبان فارسی به عنوان زبان علم دنیا/ ارتقای هفت پله ای جایگاه زبان فارسی

به گزارش لیزنا، بر اساس اعلام اداره روابط عمومی و همکاري های علمی بين المللی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، محمدجواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: براساس اطلاعات مستخرج از پایگاه استنادی اسکوپوس در سال 2016 میلادی تعداد 1803 مدرک به زبان فارسی در این پایگاه نمایه سازی شده است. در سال 2015 میلادی تعداد این دسته از مقالات 1579 مورد بود. رشد تعداد مقالاتی که در سال 2016 میلادی در این پایگاه ثبت است نسبت به سال 2015 میلادی بیانگر رشد 14% زبان فارسی به عنوان زبان علم دنیا است. براین اساس کمیت تولید علم به زبان فارسی با هفت پله ارتقا از رتبه 22 در سال 2012 به رتبه 15  درسال 2016 میلادی در میان سایر زبان های دنیا رسیده است.    

دهقانی اظهار داشت: مقام معظم رهبری همواره استفاده از پیشرفت علمی برای گسترش و نفوذ زبان فارسی را مورد تاکید قرار داده و در نقشه جامع علمی کشور نیز ارتقاي جايگاه زبان فارسى در بين زبانهای بین المللی علمی مد نظر قرار گرفته شده است. در این نقشه اقدامات مختلفی برای رسیدن به این هدف برشمرده شده است که شامل افزایش پذیرش دانشجویان خارجی، نگارش مقالات علمی تخصصی به زبان روان فارسی، تاسیس رشته های زبان فارسی در دانشگاه های مختلف دنیا و توسعه و ابداع روش های سهل و سریع فارسی آموزی می گردند.

وی گفت: در سال 2001 میلادی تنها 42 مقاله  به زبان فارسی در پایگاه استنادی اسکوپوس نمایه سازی شده بود. این رقم در سال 2010 به 503 مورد و در سال 2015  به 1579 و در سال 2016 میلادی به میزان 1803 مورد افزایش یافته است.  به طور کلی در سال های اخیر روند بین المللی شدن زبان فارسی سرعت گرفته است بنحوی که به طور متوسط در دوره چهار سال اخیر حدود 1700 مقاله به زبان فارسی در این پایگاه نمایه سازی شده است.   

سرپرست ISC افزود: هر چند تعداد مقالاتی که در پایگاه استنادی اسکوپوس به زبان فارسی نمایه سازی شده است افزایش یافته است، اما باید در نظر داشت که میزان تولید علم دنیا نیز در طول سال های گذشته افزایش یافته است. در سال 2000 میلادی حدود یک میلیون دویست و هشتاد هزار مقاله در این پایگاه نمایه سازی شده بود که این مقدار در سال 2016 میلادی به حدود دو میلیون هفتصد و هشتاد هزار مدرک رسیده است.

دهقانی تصریح کرد: سهم زبان فارسی از کل تولید علم دنیا در سال 2001 میلادی بسیار اندک و برابر با 0.003% بود که در سال 2010 به 0.021% افزایش یافت این میزان در سال 2015 به 0.056% و در سال 2016 میلادی به 0.065% ارتقا پیدا کرده است. نباید نادیده گرفت که تقریباً سهم زبان های غیرانگلیسی زبان در مقایسه با زبان انگلیسی از کل تولید علم بین الملل اندک است و از سهم زبان انگلیسی در طی 10 سال گذشته  نه تنها کاسته نشده است، بلکه این سهم افزایش نیز یافته است. در سال 2010 میلادی از کل تولید علم دنیا 89% به زبان انگیسی تولید شده ، اما این میزان در سال 2016 به 92% افزایش یافته است. زبان چینی دومین زبان علمی دنیا است و به طور متوسط 4% تولید علم دنیا به زبان چینی است. زبان اسپانیایی و آلمانی بعد از زبان چینی رتبه های بعدی را در اختیار دارند. همچنین در سال های اخیر سهم زبان های نروژی، کورواتی، اوکراینی، مجارستانی، اسلوونی، اسلواکی، بوسنی، لیتوانیایی، فنلاندی و دانمارکی از زبان فارسی کمتر شده است.   

دهقانی گفت: علیرغم رشد زبان فارسی به عنوان زبان علم بین الملل، لازم است با بهره برداری از فضای تعامل بین المللی ایجاد شده کشور به نحو موثری برای ایجاد و گسترش کرسی های زبان فارسی در دانشگاه های معتبر دنیا با توجه به سیاست های کلان علم وفنآوری ابلاغی مقام معظم رهبری و نیز نقشه جامع علمی کشور اقدام شود. علاوه بر اتخاذ سیاستهای حمایتی یکی از راه های مناسب عملی برای گسترش زبان فارسی سرمایه گذاری در صنعت نشر حرفه ای و حمایت نشریات و کنفرانس های علمی فارسی به عنوان زبان علم است. بازار نشر علم دنیا یک بازار انحصاری بوده به گونه ای که تنها هفت ناشر بین­المللی بیش از 50% مقالات دنیا را منتشر می کنند، بنابراین توسعه زبان فارسی به عنوان زبان علم بین المللی نیازمند سرمایه گذاری، برنامه ریزی، آموزش و تشویق مولفه های اثرگذار در نشر علم است.