(لیزنا، گاهی دور/گاهی نزدیک 119) مجتبی ملکی، کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی: چندی پیش با افرادی مصاحبه‌ای انجام دادم. یکی از سوال‌هایی که از آنها پرسیدم این بود: حالت و موقعیت شما در هنگام مطالعه چگونه است؟ این افراد جواب‌های مختلفی دادند. برخی از آنها دوست داشتند نشسته مطالعه کنند، برخی دیگر درازکشیده راحت‌تر بودند، بعضی از آنها نیاز به یک میز تحریر کوچک داشتند اما برخی دیگر زیرانداز نرم و پشتی مناسب را بیشتر ترجیح می‌دادند. در خلال تحلیل صحبت‌ها، ذهنم درگیر مطلبی شد. این مشغولی ذهن نیز مصادف بود با ایام نوروز و سفر. در ذهن طرح هتل‌کتابخانه‌ای را می‌پروراندم. با جست‌و‌جویی که انجام دادم، متوجه شدم چنین هتلی در شهر نیویورک وجود دارد(libraryhotel, 2014). در اینجا بنا ندارم که چگونگی این هتل را بیان کنم. در نظر دارم طرحی را که در ذهنم وجود دارد، بیان کنم. می‌خواهم حداقل فرصت کمی خیال‌پردازی را به خودمان بدهیم. به امید اینکه همکاران در جهت تکمیل طرح، نظر‌های خود را بیان کنند.
مهمانان به محض ورود با سرسرای هتل مواجه می‌شوند. هتل‌کتابخانه سرسرای بزرگی دارد. اولین چیزی که به چشم می‌آید، قفسه‌های کتابی است که دور تا دور سرسرا چیده شده‌اند. قفسه‌ها از جنس چوب و به رنگ قهوه‌ای هستند. در همه جای این هتل، کتاب و منابع خواندنی در دسترس است. حتی در ساخت بنای آن نمادهایی از کتاب و منابع خواندنی به کار رفته است. در رنگ آمیزی فضاهای مختلف هتل سعی شده است از طیف‌های متفاوت رنگ سبز استفاده شود. در سرسرا از وسایل زیبا و لوکس استفاده می‌شود. ترکیب رنگ سبز پارچه مبل‌ها با رنگ قهوه‌ای سوخته چوب، زیبایی و آرامش خاصی ایجاد می‌کند. مبلمان لابی باید چیدمان راحت و مناسبی داشته باشند. پس از ورود و گذشتن از روی فرش دستبافت کاشان به قسمت پذیرش می‌رسیم. در این قسمت به غیر از انجام کارهای مربوط به اقامت مسافران خدمات دیگری از قبیل امانت کتاب و خدمات مرجع نیز ارائه می‌گردد. مسافران می‌توانند مهمانداران و کتابداران را با توجه به لباس متحدالشکلی که دارند از یکدیگر تشخیص دهند. مهمانداران لباس سفیدی به تن دارند؛ اما کتابداران مرد کت و شلواری به رنگ سبز آووکادو و پیراهن سفید و کتابداران خانم مانتو و شلوار سبز مغز پسته‌ای و روسری سفید با گلهای ریز سبز رنگ به تن دارند. بر روی لباس آنها اسم و سمتشان نصب شده است. مسافران می‌توانند از بخش پذیرش، کتاب یا منبع مورد نظر خود را درخواست نمایند. در این بخش مهمانان برگه‌هایی را پر می‌کنند. این برگه‌ها حاوی سوالاتی از این قبیل است: چه موضوع‌هایی را برای مطالعه بیشتر می‌پسندید؟ بیشتر آثار کدام نویسنده یا نویسندگان را مطالعه می‌کنید؟ کدام یک از انواع ادبی را دوست دارید؟ این بدان منظور است، زمانی که مهمان به اتاقش راهنمایی می‌شود، کتابدار طبق سلیقه مهمان در قفسه‌های داخل اتاق، کتاب‌های مورد علاقه وی را بگذارد. مهمانان هتل می‌توانند از بخش اطلاعات هتل خدمات مرجع را طلب نمایند. ممکن است محققان مهمان هتل‌کتابخانه باشند. کتابداران باید توانایی لازم را جهت ارائه خدمات مورد نیاز آنها داشته باشند. کتابدار بخش اطلاعات هتل باید در مورد مناطق تاریخی و باستانی و مکان‌های دیدنی آن شهر، کتاب‌ها و یا منابعی را در اختیار مسافران قرار دهد. معمولاً یکی از کتابداران مهمانان را در مکان‌های تاریخی و دیدنی جهت ارائه توضیحات همراهی می‌کند. این کتابداران باید دست کم به یکی یا دو زبان، غیر از زبان مادری مسلط باشند. آنها باید بتوانند در همایش‌های بین‌المللی نیاز‌های اطلاعاتی مهمانان خارجی را رفع نمایند. این هتل‌کتابخانه می‌تواند پایگاه‌های اطلاعاتی علمی را مشترک شود. مهمانان می‌توانند از این پایگاه‌های اطلاعاتی استفاد کنند. در عین حال کتابداران باید با پایگاه‌های اطلاعاتی علمی رایگان آشنا باشند. در سراسر هتل اینترنت بی‌سیم در دسترس مهمانان قرار دارد.
لابی هتل به وسیله پله به کتابخانه مرکزی هتل متصل شده است. طرح این پله به صورت مارپیچ همراه با جای پاهایی به شکل کتاب است. این کتابخانه خدمات خود را به عموم مردم ارائه می‌دهد. مهمانان هتل‌کتابخانه می‌توانند منابع مورد نیاز خود را به امانت ببرند. آنها می‌توانند کتاب‌های مورد علاقه‌شان را از کتابخانه به امانت بگیرند و در قفسه اتاق جای دهند. البته اگر مهمانان کتابی را نیاز داشتند که در هتل موجود نبود، هتل‌کتابخانه از آنجایی که با کتابخانه‌های شهر در ارتباط نزدیک است، کتاب مورد نظر از طریق پیک دریافت می‌گردد و در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد.
این هتل شامل 10 طبقه است. در هر طبقه 10 اتاق وجود دارد. سر در هر اتاق اسم یکی از علماء، دانشمندان، فلاسفه، مهندسان، مخترعان، هنرمندان و پزشکان به نام خودمان حک شده است. در هر اتاق علاوه بر امکانات معمول یک هتل، قفسه‌های پر از کتاب موجود است. در عسلی کنار تخت نیز چندین رمان یافت می‌شوند. تراس اتاق رو به منظره‌ای پر از درخت و بوته‌های یاس است. وجود میز و صندلی در کنار گلدان‌های گل مرجان فضای مناسبی را برای بدست آوردن آرامش جهت مطالعه به وجود می‌آورد. در حمام هر اتاق و در استخر و سونای هتل کتاب‌هایی از جنس پلاستیک وجود دارند. این کتاب‌ها با وجود آب و رطوبت هرگز از بین نمی‌روند. در بخش کافه تریا و یا قسمت سالن صبحانه و یا چایخانه روزنامه و نشریات مختلف در دسترس مهمانان قرار دارند. مهمانان در کنار صبحانه‌ای که صرف می‌کنند، می‌توانند با مطالعه روزنامه از مسائل مختلف روز باخبر شوند. شب هنگام در قسمت تالار هتل برنامه‌های شاد و مسابقات مختلف برگزار می‌گردد. در ابتدای مراسم جشن، مجری برنامه قسمت کوتاهی از یک رمان را بازگویی می‌کند. مهمانان تا 
آخر برنامه فرصت دارند تا نام رمان و نویسنده آن را بیان و جایزه خود را دریافت کنند. جوایز این هتل فقط کتاب است و بس. در سطح کشوری نیز مسابقه‌هایی از جنس مطالعه برگزار می‌گردد. به نفرات برتر هر مسابقه در سطح کشور یک هفته اقامت در هتل‌کتابخانه اهدا می‌گردد. در سالن بیلیارد و یا بولینگ علاوه بر این که نشریات در کنار میزهای بازی وجود دارند، تعدادی قفسه کتاب نیز هست. افراد در هر بازی به جای پول کتاب برنده می‌شوند.
**قبلاً هتل‌هایی بودند که در بخشی از آنها کتابخانه نیز وجود داشت؛ اما در هتل‌کتابخانه‌ها کتاب و منابع اطلاعاتی در همه جای آن موجود است. در رستوران و غذاخوری هتل، کتاب‌هایی در مورد سلامت و فواید انواع مواد غذایی یافت می‌شوند. کتابی نیز در مورد انواع غذاهای هتل‌کتابخانه در اختیار افراد قرار می‌گیرد. در این کتاب نوع مواد و نحوه پخت غذا شرح داده شده است. در کنار هر غذایی که مهمانان سفارش می‌دهند، بروشوری نیز همراه غذا آورده می‌شود. در آن نکته‌هایی در مورد فواید همان غذا، طبع سرد و گرم بودن آن، موارد عدم استفاده از آن و در کل نکاتی در مورد سلامت غذایی افراد وجود دارد.
هتل‌کتابخانه شامل بخش سنتی نیز هست. در رستوران سنتی آن سکو‌هایی برای هر خانواده وجود دارد. در این قسمت از پشتی‌ها و زیراندازهای نرم استفاده می‌شود. در داخل دیوار طاقچه‌هایی با تزئینات سنتی مانند سماور زغالی و لاله های شاه عباسی و کاسه‌های فیروزه‌ای وجود دارد. در بخشی از طاقچه کتاب‌هایی مربوط به تاریخ ایران وجود دارد. در بخش سنتی هتل‌کتابخانه، اتاق‌هایی برای اسکان افراد وجود دارد. اتاق 12 الی 15 متری است و دیواره‌های آن کاه‌گلی. نور خورشید وقتی از پشت پنجره‌های مشبک با شیشه‌های رنگی به داخل می‌تابد گویی رنگین کمانی داخل اتاق شکل گرفته است. یک کرسی قدیمی با یک بخاری برقی کوچک در وسط اتاق وجود دارد. لحاف فیروزه‌ای رنگ دست‌دوزی بر روی کرسی هست. در هر ضلع کرسی پشتی‌های گردی وجود دارد. در قسمت بالای اتاق که بزرگ خانواده می‌نشیند، دو پشتی قرار دارد. حال بر روی طاقچه دیوان حافظ، گلستان و بوستان، شاهنامه و برای جوان‌‌ترها کتاب های شعر نو، مجموعه داستان های کوتاه و رمان‌های روز وجود دارند. در این اتاق شاهنامه‌خوانی و قصه‌گویی به وسیله بزرگ خانواده صورت می‌پذیرد. این بخش تجربه خوبی در اختیار کودکان قرار می‌دهد. بزرگسالان نیز در این بخش احتمالاً به یاد خاطرات گذشته خود می‌افتند. این فضا، بستر مناسبی را فراهم می‌آورد که خانواده در کنار هم به مطالعه بپردازد.
یکی دیگر از خدمات هتل، جمع‌خوانی است. در یکی از تالارهای هتل و با حضور مهمانان کتابی به صورت دسته‌جمعی خوانده می‌شود. مسئولان هتل سعی می‌کنند از نویسنده کتاب دعوت کنند تا با حضور در تالار اثر خود را برای جمع بازگویی کند؛ در غیر اینصورت مجری بازخوانی کتاب را بر عهده می‌گیرد. گاهی هم به تقاضای یکی از مهمانان (مثلاً سالمند) و در اتاق ایشان کتاب مورد علاقه وی خوانده می‌شود. پنجشنبه شب‌ها در قسمت سنتی هتل برنامه شاهنامه‌خوانی وجود دارد. شاهنامه‌خوانی با حضور مهمانان از نیمه‌های شب تا سحرگاه ادامه می‌یابد. در حین مراسم شاهنامه‌خوانی مهمانداران به پذیرایی از حاضران مشغول هستند. برای کودکان نیز از ساعت 8 تا 9 شب برنامه قصه‌گویی برپاست. مادران و پدران نیز می‌توانند کودکانشان را در این برنامه همراهی کنند.
در بخش تالار و کنفرانس هتل سالانه همایش‌های مربوط به انتخاب پر فروش‌ترین، محبوب‌ترین، ارزشمندترین کتاب سال برگزار خواهد شد. در این همایش‌ها از نویسندگان و ناشران برتر تجلیل خواهد شد. از آنجایی که بخش تالارهای هتل مشهور است، این تالارها برای کنفرانس‌ها و همایش‌ها به دانشگاه‌ها، انجمن‌ها، و مجامع علمی و صنعتی واگذار می‌گردد. در حین برگزاری همایش‌ها مهمانان از طریق پایگاه‌های اطلاعاتی علمی به مقالات دسترسی دارند. برای چنین روزهایی هتل با کتابدارانی قرارداد دارد که به مهمانان همایش‌ها و کنفرانس‌ها خدمت رسانی کنند.
این هتل‌کتابخانه را می‌توان در شهرها و محل‌های توریستی تأسیس کرد. مسافران و مهمانان می‌توانند در طی روز به بازدید از مکان‌های دیدنی و تفریحی بپردازند. در هنگام استراحت، آنها می‌توانند با همراه داشتن کتاب و منابع مختلف لذت سفر را دو چندان کنند. در ضمن هتل‌کتابخانه‌ها مقاصد گردشگران خارجی نیز می‌توانند باشند. آنها می‌توانند به زبان خود منابعی را در مورد ایران و منطقه‌ای که در آن اقامت کردند، مطالعه کنند. از نظر مجموعه سازی منابع هتل کتابخانه، دست کم از تمام کتاب‌ها و نشریات داخلی یک نسخه در آن موجود است. در مورد آثار دیگر کشورها حداقل باید منابع معروف و مهم گردآوری گردد. از آنجایی که چنین مکانی کم نظیر است، می‌توان گردشگران خارجی زیادی را در هتل‌کتابخانه پذیرفت. هتل کتابخانه فضایی است که همزمان در آن تفریح، فرهنگ و علم وجود دارد. با برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‌های ملی و بین‌المللی در این هتل‌کتابخانه می‌توان به جامعه علمی کشور کمک بسیاری نمود. اخیراً در کشور بحث توریست درمانی است، در این میان نیز می‌توان توریست علمی را پیاده‌سازی نمود.
امید است روزی شاهد اجرای آن باشیم. دور از دسترس نیست ساخت چنین مکانی.
Libraryhotel.) last modified: 7April 2014 21:00:00)
<http://www.libraryhotel.com/>
این تصویر مربوط به هتل‌کتابخانه شهر نیویورک است.
