ناشران و نویسندگان محلی مورد غفلت قرار ندهیم

(لیزنا، گاهی دور/گاهی نزدیک ۱۳6 ): نصرت اله امیری خواه، کتابدار کتابخانه های عمومی لرستان

     در هفته های گذشته مرحله دوم انتخاب­کتاب توسط کتابداران به پایان رسید و پس از تجمیع درخواست‌های کتابداران، مراحل سفارش، دریافت و ارسال منابع به کتابخانه‌ها دردستور کار قرار می­گیرد. آقای الهیاری ­فومنی در بیان چرایی برگزاری این طرح، علل مختلفی از جمله: توجه به شناختی که کتابداران  از نیاز مخاطبان و جغرافیای فرهنگی کتابخانه‌های خود دارند و نکته بسیار حائز اهمیت دیگر موضوع توسعه و بسط"عدالت فرهنگی" را بیان نمودند.

     دو نکته ای که  جناب الهیاری فومنی به آنها اشاره کرده اند برگرفته از یک نگاه آسیب ­شناسانه و علمی است و بدون شک یکی از چندین پاشنه آشیل فعالیت­های نهاد در دوره مدیریت سابق "انتخاب متمرکز" و البته "یکسان­ منابع" بود. ازاین رو بنده معتقدم ماحصل آن اقدامات،  بی اعتمادی عمیقی است که امروز بین عموم و کتابخانه­ ها بوجود آمده است، شکافی که "اعتماد­اجتماعی" به کتابخانه ­های ­عمومی را به شدت کاهش داد و بدون شک یکی از علل گریزان بودن مردم را از کتابخانه ­های ­عمومی سیاست­های مجموعه ­سازی دوره قبل نهاد بوده است.

    خوشبختانه سیاست­های مجموعه ­سازی دوره جدید مدیریت نهاد از جمله: الف) محدود کردن انتشارات نشر کتاب(به عنوان رقیب سایر ناشران)،  ب) انتخاب نیمه­ متمرکز منابع توسط کتابخانه ­ها(کتابداران و مسئولین کتابخانه­ ها) و سایر اقدامات، برنامه های تاثیر­گذار و مبارک! در "احترام به تخصص و شناخت کتابدار از جامعه مخاطب"، "توجه به نیاز­های واقعی جامعه مخاطب"،"انتخاب بدون تبعیض کتب ناشرین مختلف محلی و کشوری" و "سعی در متناسب ­سازی و متعادل­ سازی مجموعه ­کتابخانه" است.

     طرح فوق با تمام جذابیت­ ها و مزیت­ ها  از واقعیتی به نام "کمبود منابع مالی نهاد کشور" در رنج است، و بر همین اساس کتابداران­ فرهیخته موظف به "اولویت­ بندی و اولویت­ دهی" به" نیاز­ها و نیازمندی ­های جامعه­ مخاطب" خود هستند و همین امر سبب می­شود با توجه به "شناخت و اقبال" بیشتری که  نسبت به نویسندگان و ناشران  کشوری وجود دارد از یک­سو و از سوی دیگر "تنوع و تکثر" در موضوعات کتب ­تالیفی ناشران کشوری، احتمال دارد ناشران و نویسندگان محلی مورد غفلت قرار گیرند.

      به عنوان یک کتابدار به تجربه دریافته ­ام که "منابع محلی" جزء منابع پر مخاطب در کتابخانه­ های عمومی هستند و مخاطبین خاص خود از جمله: پژوهشگران، روزنامه ­نگاران، محققین، دانشجویان، بازنشستگان و...  را دارد. ناشرین و نویسندگان محلی در استان­های کمتر برخوردار دارای مسائل و مصائب  گوناگونی هستند و"چراغ انتشاراتی" و "چرخ معاش نویسندگان­ محلی"، فقط با "آتش دل" برافروخته است و "لنگان لنگان" می­چرخد. این غفلت در کوتاه مدت اقتصاد ضعیف و لاغر "ناشران و نویسندگان محلی"، را تحت الشعاع قرار می­دهد و در بلند­مدت کاهش "اعتماد" فرهیختگان، اصحاب قلم و... به کتابخانه ­های عمومی را در پی خواهد داشت.

      اگر به معنا و مفهوم "فرهنگ"، "کار فرهنگی" و "عدالت فرهنگی" نگاهی جامع داشته باشیم، باید نگاهی چند بعدی و چند ضلعی داشته و نهاد کتابخانه­ های عمومی کشور در حد وسع و رسالت خود تقویت و تثبیت ناشران و نویسندگان محلی را  در دستور کار قرار دهد. از جمله محسنات این تعامل هوشمندانه و دو سویه  می­توان به:

الف) توجه به رفع نیازهای اطلاعاتی مخاطبین فوق الذکر؛

ب)افزایش "سرمایه ­اجتماعی" و "اعتماد­اجتماعی" به کتابخانه­ های عمومی؛

ج) حمایت و تقویت ناشرین و نویسندگان محلی؛

د) برگزاری مراسم شب شعر و انجمن­های ادبی و فرهنگی درکتابخانه­ های عمومی؛

ه)برگزاری جلسات "نقد، رونمایی و معرفی کتاب" با حضور نویسندگان و فرهیختگان محلی؛

و)برگزاری "کارگاه­های آموزشی" مختلف از جمله : کارگاه آموزش فنون نویسندگی و... با دعوت از فرهیختگان محلی؛

ز) دعوت و تشویق نویسندگان به شرکت در برنامه­ های عمومی نهاد از جمله "نشست کتاب­خوان".

ح) توجه به فرهنگ بومی و محلی به عنوان ابزاری قوی در جهت جلوگیری از "استحاله فرهنگی" و آسیب های ناشی از آن؛

اشاره نمود.