رویدادها: فرصتی برای آموختن به شیوه‌ای متفاوت

  (لیزنا، گاهی دور/ گاهی نزدیک ۱75) : سمیه سادات آخشیک، استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه خوارزمی: در زندگی روزمره‌مان با انسان‌های بسیاری در ارتباط هستیم و از آن‌ها چیزهای زیادی می‌آموزیم. این ارتباط ممکن است در یک کلاس درس اتفاق بیفتد، یا در جامعه و یا در خانه و جمع خانواده. اگر با دقت و اندکی تأمل نگاه کنیم، هر یک از این ارتباط‌ها و رویدادها می‌توانند برایمان آموزنده باشند و حتی در شکل‌گیری دستِ کم بخشی از شخصیت مان تأثیر بگذارند. باید بپذیریم که شکل‌گیری شخصیت علمی، حرفه‌ای و خانوادگی ما همیشه با رویدادهای رسمی مثل یک کلاس درس دانشگاهی و رسمی رخ نمی‌دهد. شاید حضور در یک جمع غیرِ رسمی، یک نشست دوستانه و گپ و گفتی صمیمانه با چند نفر از دوستان، همکاران و یا افرادی خارج از رشته و حیطه تخصصی، فرصتی ارزنده برای آموختن پیش روی ما قرار دهد. هرکدام از ما ممکن است به واسطه کار، تحصیل یا فعالیت در یک حوزه، با افراد متعددی ارتباط برقرار کرده باشیم و از آن‌ها درس‌های زیادی برای اندیشیدن، رفتار کردن و عمل کردن آموخته باشیم. شاید گاهی در این ارتباط‌ها و رویدادها، معکوس یاد گرفته‌ایم و از دیدن فکر، فعل و رفتاری نادرست آویزه‌ای از نبایدهای رفتاری و فکری ساخته‌ایم تا به یاد بسپاریم چه چیزهایی از ما سر نزند و چه اندیشه‌هایی به فکرمان خطور نکند.

به هر شکل، این ارتباط‌ها در دو سر یک طیف قرار دارند؛ فضای رسمی و فضای غیررسمی؛ و همیشه فاصله‌ای بین فضاهای رسمی و غیررسمی وجود دارد. حضور در هر کدام از این فضاها، ویژگی‌ها و شرایطی دارد و بر تصمیم ما برای انتخاب و شرکت در آنها تأثیرگذار است. رویدادها[1] تلاش می‌کنند فاصله میان فضاهای رسمی و غیررسمی را کاهش بدهند و پلی میان این دو برقرار کنند. رویدادها مجامعی عمومی هستند که اغلب یک هدف را دنبال می‌کنند. تعداد افراد حاضر در رویدادها از دو یا سه نفر تا چندین هزار نفر (مانند المپیک) می‌تواند متفاوت باشد. رویدادها در بسترهای مختلفی قابلیت اجرا دارند؛ زمینه‌های ورزشی، علمی، اجتماعی، فرهنگی و مانند آنها. ممکن است نمونه‌های رایج این رویدادها را در دورِهمی‌های عصرانه در یک فضای فرحبخش و یک روز تعطیل یا خارج از ساعت‌های اداری و کاری تجربه کرده باشید یا به شکلی جدی‌تر در برنامه‌های یک یا چند سازمان و نهاد (اغلب مردمی و غیر انتفاعی) دیده باشید. شکل‌های مختلف این رویدادهای نوع دوم را می‌توان در وبینارها، کنفرانس‌ها و کارگاه‌های آموزشی و سخنرانی‌های حرفه‌ای و تخصصی دید که تعداد این رویدادها به لطف مشارکت کتابداران و متخصصان اطلاعات و همکاری دانشگاه‌ها و انجمن‌ها از جمله انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران، سالانه پرشمار و قابل توجه است.

اما رویدادهایی که در یک فضای صمیمی اتفاق می‌افتند، اغلب یک دورِ هم جمع شدنی ساده و خودمانی، بی‌تکلف، بدون دعوت و کاملاً بی‌پیرایش هستند. البته دعوت و اعلان همگانی انجام می‌شود اما نه با کارت دعوتی ویژه همراه است و نه رسمی است. شاید بپرسید برونداد این رویدادها چیست؟ مهمترین برونداد رویدادها را در دو بعد می‌توان خلاصه کرد؛ یک بعد، آموختنی است که آهسته و غیر ملموس اتفاق می‌افتد؛ رخدادی در ذهن!. آموزشی غیر رسمی که معلمان آن، تک تک حاضران در رویداد هستند. رویدادها امکان برقراری ارتباط مؤثر و نظام‌مند را برای حاضران فراهم می‌کنند. این ارتباط، به بعد دوم رویدادها کمک می‌کند. اجازه بدهید این بعد را با یک مثال توضیح دهم. تصور کنید ایده‌ای را در ذهن پرورانده یا اینکه بخشی از آن را نیز عملی کرده‌اید اما به دلایلی مانند مشکل اجرایی، نبود سرمایه و مانند آن از ادامه کار منصرف شده‌اید. در این شرایط حضور در رویدادهای مربوط به ایده‌تان می‌تواند راهگشای بسیاری از مشکلات شما باشد؛ جذب سرمایه‌گذار، طرح ایده، یافتن مشتری و ... .

در کشور ما نمونه‌های موفقی از این رویدادها در حال برگزاری است. اغلب این رویدادها به حوزه کسب و کار و تجاری سازی ایده‌ها اختصاص دارند و به صورت ماهانه یا هفتگی و در مکانی غیر ثابت اجرا می‌شوند[2]. ماهیت مردم‌نهاد کتابخانه‌های عمومی و تمرکز فلسفه آنها بر یادگیری همگانی، قابلیت این مراکز را برای شکل‌دهی و برگزاری رویدادها نشان می‌دهد. نمونه برگزاری موفق این رویدادها را می‌توان در تجربه کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد دید. «رویداد همفکر» در زمستان سال پیش در این کتابخانه و با حضور کتابداران و کارآفرینان برگزار شد[3]. تشکیل حلقه‌های دوستانه، طرح و تبادل ایده‌ها و ایجاد شبکه‌های ارتباطی میان صاحبان ایده و متخصصان و استقبال حاضران از حضور متفاوت در این فضا نشان می‌دهد برگزاری رویدادها در کتابخانه‌های عمومی بازگشت به اصل این کتابخانه‌ها و تلاش برای تحقق و تبدیل این مراکز به ‌عنوان دانشگاه‌هایی به وسعت جامعه است.

پی نوشت: برای یافتن برخی از رویدادها می‌توانید به ایوند https://evand.com/ مراجعه کنید.