اولین روز همایش «آسیب شناسی و آسیب زدایی جریان اطلاعات» برگزار شد

به گزارش لیزنا، نخستین همایش ملی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی دانشگاه های علوم پزشکی با عنوان «آسیب شناسی و آسیب زدایی جریان اطلاعات» توسط دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و با همکاری کتابخانه ملی با حضور جمعی از پیشکسوتها، استادان و دانشجویان رشته کتابداری و کتابداری پزشکی در روز سه شنبه (27 آبان 93) برگزار شد.

در ابتدای این همایش، پس از قرائت آیاتی از کلام الله مجید و سرود ملی، دکتر سیروس مومن زاد،  رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به عنوان دبیر علمی همایش روی سن حاضر شد.

وی بیان کرد: ورود فناوري اطلاعات به كتابخانه‏ها،بويژه كتابخانه‏هاي دانشگاهي و تحقيقاتي از دهه 1960 آغاز و  سپس باتبديل مواد و منابع سنتي به ديجيتالي،كتابخانه ها در تمام ابعاد خود دستخوش تغييراتي بنيادين شدند. کتابخانه‏هاي دانشگاهي كه به عنوان بخشي از فرآيند آموزشي محسوب مي شوند با استفاده از منابع اطلاعاتي الكترونيكي كه حضور چشمگيري در كتابخانه‏ها پيداكرده است، به شكلهاي مختلفي به فرآيند آموزشي كمك مي‏كنند.

حرفه کتابداری باید دست به دگرگونی های اساسی و مشخصی زند وگرنه کنار گذاشته خواهد شد

وی گفت: به راستی در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد؟ مسلما آینده با آنچه قبلا مرسوم بوده است، متفاوت خواهد بود. بنابراین حرفه کتابداری باید دست به دگرگونی های اساسی و مشخصی زند، وگرنه کنار گذاشته خواهد شد و کتابداران در حالی که خدمات سنتی اطلاع‏رسانی را ارائه می دهند، باید به دنبال توسعه مجموعه ای از مهارتهای جدید بوده و نقش ها و وظایف تازه ای را در خود پرورش دهند. البته با توجه به نقش کتابخانه‏های پزشکی و مراکز اطلاع‏رسانی پزشکی در زمینه ارائه اطلاعات و خدمات به اساتید و پژوهشگران حوزه بهداشت و سلامت جامعه انکارناپذیر است . از سوی دیگر اهمیت تبادل اطلاعات در جامعه پزشکی و تاثیر فناوریهای نوین اطلاعات در عرصه ارائه خدمات به این جامعه ،موجب توجه به شناخت روشهای دسترسی به اطلاعات علمی و تامین منابع الکترونیکی شده که این امر در ارائه خدمات نوین جامعه پزشکی اثرگذار خواهد بود.

دکتر مومن زاده اظهار داشت: این همایش با فراهم آوردن محیطی مناسب جهت عرضه آخرین دستاوردهای اساتید و پژوهشگران و دانشجویان کتابداری و اطلاع‏رسانی پزشکی کشور در قالب مقالات و کارکاه‏های آموزشی / ایجاد بستری مناسب جهت تبادل اندیشه ها و ایجاد ارتباط بیشتر و فراهم آوردن بستری برای ایجاد تعاملات علمی و فناوریهای نوین اطلاعات / ارتقاء سطح علمی دانشجویان و پژوهشگران، کتابداران و شرکت کنندگان در همایش از طریق برگزاری کارگاههای آموزشی / ایجاد پویایی و انگیزه با مشارکت در فعالیتهای علمی کتابداران / معرفی تکنولوژیهای نوین در حوزه کتابداری و اطلاع‏رسانی پزشکی از طریق برگزاری نمایشگاه تخصصی در توسعه و بهبود کیفیت خدمات کتابخانه‏های پزشکی و ارتقاء توانمندی کتابداران که موجب تاثیر بر بهداشت و سلامت جامعه خواهدشد.

کتابخانه پزشکی رقمی باید حاصل همکاری دانشگاه های پزشکی و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران باشد

سپس دکتر فریبرز خسروی، معاون پژوهش، برنامه ریزی و فناوری سازمان اسناد و  کتابخانه ملی به ایراد سخنرانی درباره «کتابخانه ملی پزشکی ایران: از شعار تا عمل» پرداخت.

وی گفت:  استفاده از رسانه های نوین، تحولات شگرفی در ارتباطات انسانی و تبادل اطلاعات و دانش به ارمغان آورده است. این تحول، به تبادل اطلاعات و دانش محدود نمی شود، بلکه زمینه های علمی و اجرایی فراوانی را در زمینه مهندسی و پزشکی مانند «پزشکی دیجیتالی» در بر می گیرد.

وی در ادامه درباره سوالات پژوهش خود گفت: در این پژوهش سعی کردیم به سوالات: «آیا ایجاد کتابخانه ملی پزشکی ایران به شکل سنتی آن ضرورت دارد؟» و آیا «کتابخانه دیجیتالی پزشکی در کشور وجود دارد؟» و «آیا ایجاد کتابخانه ملی رقمی پزشکی» امکان پذیر است؟» پاسخ دهیم.

دکتر خسروی افزود: در این پژوهش سعی شده است که ضمن پاسخگویی به این سوالات، فاصله وضع موجود با وضع مطلوب بیان شود، راهکارهایی برای ایجاد «کتابخانه ملی پزشکی» ارائه و نقش کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در این روند تبیین گردد.

وی در پایان گفت: کتابخانه پزشکی رقمی باید حاصل همکاری دانشگاه های پزشکی و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران باشد.

کتابداران پزشکی و آسیب زدایی از جریان تولید علم پزشکی در ایران

پس از وی دکتر مریم شکفته، استادیار گروه کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی پژوهش خود را با عنوان «کتابداران پزشکی و آسیب زدایی از جریان تولید علم پزشکی در ایران» ارائه کرد.

وی گفت: تولید علم نقطه شروع چرخه اطلاعات است و در حوزه پزشکی به دلیل ارتباط مستقیم با سلامت جامعه از اهمیت زیادی برخوردار است. لیکن این تولیدات علمی با آسیبهایی روبرو هستند.  

وی افزود: در این پژوهش به برخی از آسیب های تولید علم پزشکی در ایران نظیر رشد نامتوازن علوم، سرقت علمی، کمیت گرایی و غفلت از کیفیت با استناد به پژوهشهایی در این زمینه ها اشاره شده و در ادامه به نقش کتابداران و اطلاع رسانان پزشکی در برطرف کردن این آسیب ها پرداخته می شود.

دکتر شکفته در پایان اظهار داشت: توانایی هایی نظیر انجام دقیق و صحیح مطالعات علم سنجی؛ آشنایی با مفاهیم سرقت علمی و راهکارهای مقابله با آن، دارا بودن سواد اطلاعاتی در سطح عالی و آشنایی کامل با روش  تحقیق و شیوه های آن توسط متخصصین کتابداری و اطلاع‏رسانی پزشکی می تواند به کاهش آسیبهای موجود کمک کند.  استفاده از این گروه از متخصصان جهت عضویت در کمیته های علم سنجی دانشگاه‏ها و وزارت بهداشت، فعالیت در دفاتر نشریات علمی و دانشگاهی و همکاری در تیم های تحقیقاتی به عنوان مشاور پژوهشی توصیه می شود.

وی در پایان ضمن تشکر از دکتر مومن زاده، دکتر خسروی و حضار و دانشجویان، سپاسگزاری ویژه ای از استاد خود  بهار رهادوست به عمل آورد و از وی درخواست کرد به روی سن حاضر شود.

بیش تر از اینکه اطلاع یابی داشته باشیم باید اطلاع ورزی کنیم

بهار رهادوست با تشویق حضار به جایگاه آمد و سخنانی چند در رابطه با «فرار از کتابخانه» بیان کرد.

وی اظهار کرد: انگیزۀ من از حضور در همایش بیشتر دیدن دوستان بود، اما وقتی کسی پشت تریبون قرار می گیرد دیگر مسأله شخصی نیست بلکه وسیله ای است که بایستی راجع به مطالبی صحبت کنم که اجتماعی باشد. مربوط به جامعه باشد بخصوص جامعه کتابداران و بویژه کتابداران پزشکی. اینجا فرصت کم است و قرار نیست به شما مطلب تحقیقی ارائه بدهم فقط یک چیزهایی به شما توصیف می کنم و یکسری پرسش هایی که برای خود من پیش آمده است را می خواهم مطرح کنم. باید و نباید و دستور در این صحبت ها نیست. بیش تر از اینکه اطلاع یابی داشته باشیم باید اطلاع ورزی کنیم.

وی در ادامه با اشاره به سف خود به آمریکا گفت: از دانشجویان پزشکی، فیزیک، مهندسی و علوم انسانی سوالاتی را پرسیدم که آیا آنان از کتابخانه برای انجام تحقیقات خود استفاده می کنند؟ جوابی که از سوی آنان  مطرح شد این بود که تمام پایگاه ها از سوی دانشگاه در اختیار آنان قرار می گیرد و نیازی به کتابخانه در آنان احساس نمی شود.

رهادوست ادامه داد: من به عنوان کسی که در کار بودم، در رشته بودم و الان از بیرون نگاه می کنم یکسری سوالات برای من مطرح است که این سوالات می تواند مبنای کار تحقیقی دانشجویان باشد. اما این بدین معنا نیست که تا بحال کاری برای پاسخ به این سوالات انجام نشده است.

وی در پایان با ارائه 17 تا 18 پرسش نظیر «آیا اطلاع رسانی پزشکی فیدبکی به کل سیستم می دهد، چقدر و چگونه است؟»، «پژوهش های اطلاع رسانی و اطلاع رسانی پزشکی ما چقدر در تصمیم گیری تصمیم گیران نقش دارد؟» و «چه تعداد از کتابخانه های ما (چه پزشکی و چه غیرپزشکی) به دست کتابداران اداره می شود؟» سخنان خود را پایان داد.

ضرورت و اهمیت INLM  (کتابخانه ملی پزشکی ایران)

در ادامه همایش دکتر بهنام الدین جامعی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران و رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علوم پزشکی ایران پژوهش خود را با موضوع ضرورت و اهمیت INLM  (کتابخانه ملی پزشکی ایران) ارائه کرد.

وی در ابتدای سخنرانی خود گفت: می خواهم در رابطه با کتابخانه پزشکی ملی ایران صحبت کنم.

جامعی در سخنان خود به تاریخچه علم پزشکی، تاریخچه کتابخانه های ایران اسلامی، موقعیت ایران در زمان قبل از پزشکی مدرن، تاریخچه کتابخانه های پزشکی مدرن در ایران و همچنین پزشکی مدرن اشاره و پس از آن  ضرورت و اهمیت INLM  بیان کرد.و در پایان پیشنهاد کرد که دومین هماش ملی به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی ایران باشد.

«بررسی نقش کتابداران و متخصصان اطلاع رسانی در پژوهش های پزشکی: مطالعه موردی بر روی دانشگاه علوم پزشکی زابل در سال 1393»

در ادامه پژوهشی با عنوان «بررسی نقش کتابداران و متخصصان اطلاع رسانی در پژوهش های پزشکی: مطالعه موردی بر روی دانشگاه علوم پزشکی زابل در سال 1393» توسط مرتضی سالار زایی  ارائه گردید. این مقاله حاصل پژوهش مشترک وی با علیرضاسرگزی، فروزنده فیروزکوهی مقدم ، نرجس صفدری مقدم و  محبوبه عارفی بود.

وی گفت: این پژوهش از نوع پیمایشی است. ابزارگردآوری اطلاعات دو پرسشنامة پژوهشگر ساخته (پرسشنامة كتابدار و پرسشنامة پژوهشگر) که در بین 50 نفر از پژوهشگران (20 دانشجو و 30 استاد فعال در امر پژوهش) و 15 کتابدار بخش اطلاع‏رسانی به صورت حضوری توزیع شد.

وی درباره یافته های پژوهش گفت: یافته‏ها نشان می دهد که اساتید در زمینه پژوهش بیشتر از دانش‏پژوهان ازکتب کتابخانه استفاده می‏کردند. همه کتابداران در این مطالعه تمایل کمک به پژوهشگران در امر پژوهش را داشتند.

این پژوهشگر در پایان اظهار داشت: بنابراین لازم است با برگزاری کارگاه‏های آموزشی میزان آشنایی پژوهشگران از توانمندی‏های کتابداران و امکانات کتابخانه را افزایش دهیم. همچنین لازم است کتابداران با بالابردن سطح اطلاعات‏شان و درگیری بیشتر با پژوهش و پژوهشگری نقش و جایگاه خود را در امر پژوهش اطلاع‏رسانی کنند.

«ضرورت نگاه ویژه به کتابدار بالینی در طرح تحول نظام سلامت»

نرگس کریمی، دانشجوی کارشناسی کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، مقاله خود را با عنوان «ضرورت نگاه ویژه به کتابدار بالینی در طرح تحول نظام سلامت» ارائه کرد. وی این مقاله را با همکاری زهرا صفایی نگاشته بود.

کریمی گفت: در دهه‌های اخیر تقاضا برای دسترسی به اطلاعات هم توسط بیماران و هم متخصصان حوزه سلامت افزایش یافته است. رشد سریع اینترنت و قرار گرفتن اطلاعات پزشکی با حجم زیاد باعث تغییر نگرش جامعه و برنامه‌ریزی آن در حوزه طرح تحول نظام سلامت شده است. ازاین رو، توجه به به کتابدار بالینی به لحاظ ویژگی‌های خاص اطلاعات سلامت به عنوان مشاور اطلاعاتی ضروری است.

وی افزود: این مقاله توصیفی است و با روش کتابخانه‌ای به جمع آوری اطلاعات پرداخته شده است. جامعه مورد مطالعه برخی مقاله‌های منتشر شده فارسی و انگلیسی است که از طریق جستجو در موتورهای کاوش، پایگاه‌های اطلاعاتی فارسی و لاتین که با جستجوی کتابدار بالینی و " Clinical librarian " به‏دست آمده‏است.

این پژوهشگر اظهار داشت: یافته‌های پژوهش نشان داد که علیرغم اهمیت کتابدار بالینی با توجه به ویژگی‌ها و مهارت‏های گفته شده در متون مربوط، در حوزه نظام سلامت مورد توجه قرار نگرفته است. با توجه به افزایش هزینه‌های درمان و به منظور پیشگیری و کمک در تصمیم‏گیری‌های مناسب درمانی ضرورت دارد که از برنامه طرح تحول نظام سلامت به جایگاه کتابدار بالینی در کمیته فنی مدیریت اطلاعات و اطلاع‏رسانی تحول سلامت بازنگری و نگاه ویژه‌ای شود.

«بررسی نقش کتابداران پزشکی به عنوان مشاوران اطلاعاتی در فرایندهای پژوهشی از دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی»

در ادامه همایش مقاله «بررسی نقش کتابداران پزشکی به عنوان مشاوران اطلاعاتی در فرایندهای پژوهشی از دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی» توسط ناهید گویلی، دانشجوی کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی  ارائه شد. دکتر مریم شکفته نیز در انجام این پژوهش مشارکت داشته است.

وی گفت» این پژوهش با روش پژوهش پیمایشی انجام شده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است که بین 100 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی توزیع شده است. نتایج نشان داد که 76درصد از دانشجویان در طول فرایند تحقیقی خود به کمک کسی نیاز داشته‏اند، و 67 درصد از دانشجویان ترجیح داده‏اند که از استاد درس مربوطه کمک بگیرند.

وی ادامه داد: با وجود اینکه تنها 9 درصد از دانشجویان از توانایی‏ها و قابلیت‏های کتابداران در زمینه اطلاع‏رسانی و بازیابی منابع اطلاع داشتند، اما 59.8 درصد  از آنها معتقد بودند که حضور کتابداران به عنوان مشاوران اطلاعاتی مانند مشاوران آماری در طول فرآیند تحقیق الزامی است.

گویلی گفت: با توجه به نتایج این پژوهش، کتابخانه‏های دانشگاهی باید ضمن ایجاد انگیزه برای کتابداران در جهت شکوفایی توانایی‏ها و قابلیت‏های آنها، به برگزاری دوره‏های آموزشی برای دانشجویان جهت معرفی و شناخت کتابداران و خدمات آنها به کاربران کتابخانه‏ها اقدام نمایند. همچنین به دانشگاه‏ها و گروه‏های آموزشی از جمله گروه‏های کتابداری و اطلاع‏رسانی پزشکی توصیه می‏شود که بیش از پیش به اهمیت نقش کتابداران پزشکی  و تبیین آن برای دانشجویان و متخصصین سایر رشته‏ها توجه داشته باشند.

وی حسن ختام سخنرانی خود را به سخنی از زنده یاد دکتر عباس حری: اختصاص داد که ایشان اظهار داشتند: "کتابداری مثل مرگ است وقتی وارد نشدنی نمیدانی چیست؟ و وقتی وارد آن شدی نمی توانی بگویی چیست؟"

«رصد اطلاعات در چرخه حیات پژوهش های پزشکی»

سپس دکتر سعید اسدی، استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شاهد پژوهش برای ارائه پژوهش خود با عنوان «رصد اطلاعات در چرخه حیات پژوهش های پزشکی» روی سن حاضر شد.

وی گفت: پژوهش­های حوزه سلامت و پزشکی بخش بزرگی از تحقیقات آکادمیک و صنعتی را تشکیل می­دهند و از نظر گستره مخاطبان، توجه دولت­ها، حجم سرمایه­گذاری­های عمومی و خصوصی و میزان برون­دادهای علمی کاملا چشمگیر هستند. چرخه حیات پژوهش در حوزه­های پزشکی و بهداشت شامل مراحل متعددی است که در قالب مدل­های مختلفی ارائه می­شوند.

اسدی افزود: علیرغم تنوع این مدل­ها، گام­های اساسی پژوهش  از خلق ایده، طراحی و پیشنهاد طرح تا تبدیل شدن به دستاوردهای عملی و نظری در حوزه مورد نظر اساسا درآمیخته با اطلاعات است و از این رو، چرخه پژوهش دارای همپوشانی اساسی با چرخه اطلاعات و دانش است. بیشتر پژوهش­های حاضر به بررسی نقش اطلاعات در انجام تحقیقات پزشکی پرداخته­اند و به عبارت دیگر، چگونگی جستجو، گزینش و به کارگیری اطلاعات در فرایند پژوهش از سوی محققان را بررسی کرده­اند. این در حالی است که در سوی دیگر قضیه، فرایند پژوهش در هر مرحله آمیخته با اطلاعات و حتی مولد اطلاعاتی است که عمدتا مورد توجه قرار نمی­گیرند.

وی ادامه داد: تحقیق حاضر ضمن تبیین مفهوم چرخه حیات در پژوهش­های حوزه بهداشت و پزشکی در قالب یک مدل مفهومی، به نقش اطلاعات در هر مرحله از این چرخه می­پردازد. تمرکز خاص این پژوهش بر چگونگی رصد اطلاعات در فرایند تحقیقات پزشکی به ویژه با تمرکز بر نقش متخصصان اطلاعات در کتابخانه­ها و مراکز اطلاع­رسانی پزشکی است.

«سهم و سودمندی پژوهش های کیفی در مدل سازی رفتارهای اطلاع جویی کاربران منابع پزشکی: تأملی بر دستاوردهای عملی و وجوه متدولوژیک»

در ادامه دکتر یزدان منصوریان، دانشیار دانشگاه خوارزمی، پژوهش خود را با عنوان «سهم و سودمندی پژوهش های کیفی در مدل سازی رفتارهای اطلاع جویی کاربران منابع پزشکی: تأملی بر دستاوردهای عملی و وجوه متدولوژیک» ارائه کرد.

وی گفت: مقاله از سه بخش تشکیل شده است. بخش نخست به معرفی توان رویکرد کیفی (Qualitative Approach) در کشف و مدل‏سازی رفتار اطلاع‌یابی/ اطلاع‌جویی(Information Seeking Behavior) متخصصان و دانشجویان علوم پزشکی، بهداشت و سلامت اختصاص دارد. رفتاری که بخشی از بازتاب تعامل آنان با منابع چاپی و الکترونیکی در زمینه پزشکی و مباحث مرتبط با آن است.

منصوریان تصریح کرد: نظر به ویژگی‌های منابع علمی پزشکی و ملاحظاتی که در ارائه خدمات به کاربران این حوزه وجود دارد، لازم است متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی از مهارت‌های کافی برای شناسایی نیازهای اطلاعاتی و رفتارهای اطلاع‌یابی کاربران برخوردار باشند. بویژه در پزشکی مبتنی بر گواه (Evidence Based Medicine) این موضوع اهمیتی مضاعف می‌یابد. در این میان، استفاده از رویکرد کیفی در تحقیق فرصت‌های ارزشمندی در اختیار کتابداران و متخصصان اطلاع‌رسانی پزشکی قرار می‌دهد که گزیده‌ای از آنها معرفی می‌شود. بویژه بر استفاده از دو روش نظریه زمینه‌ای (Grounded Theory) و پدیدارشناسی (Phenomenology) تاکید، و مثال‌هایی از کاربرد این دو روش در علوم پزشکی مطرح خواهد شد.

وی ادامه داد: بخش دوم به معرفی نمونه‌های منتشر شده از مطالعات حوزه اطلاع‌رسانی پزشکی می‌پردازد که در آنها با موفقیت از روش‌های کیفی استفاده شده است. در این بخش اهمیت روش‌های کیفی مبنای بررسی و مقایسه مطالعات برگزیده خواهد بود. در بخش سوم، نویسنده توصیه‌هایی کاربردی برای استفادهء موثر از رویکردهای کیفی در پژوهش‌های اطلاع‌رسانی پزشکی مطرح می‌سازد. ضمن آنکه چگونگی کاربست نتایج این تحقیقات را در بخش‌های مختلف کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‏رسانی پزشکی توضیح خواهد داد.

«آموزش رسمی سواد اطلاعاتی: نیازی رو به رشد در مقاطع تحصیلات تکمیلی»

دکتر مریم کازرانی، استادیار دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، برای ارائه مقاله خود با عنوان «آموزش رسمی سواد اطلاعاتی: نیازی رو به رشد در مقاطع تحصیلات تکمیلی» در جایگاه حاضر شد. نویسنده دوم این مقاله سارا جام برسنگ بود.

وی گفت: با توجه به اینکه شناخت و ارتقای سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی نقش بسزایی در ایجاد فرهنگ اطلاعاتی و بهره‏گیری صحیح از فناوری اطلاعات دارد. پژوهش حاضر بر آن است كه با استناد به میزان سواد اطلاعاتی در بين دانشجويان مقاطع تحصیلات تکمیلی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ، راهکارهای لازم جهت بهبود وضعيت موجود را توصیه نماید.

کازرانی افزود: پیمایش توصیفی و تحلیلی از نوع کاربردی است .جامعه مورد پژوهش، 65 دانشجوی شاغل به تحصيل در دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال تحصیلی 90-91 در دو مقطع  کارشناسی ارشد (35 نفر)و دکترا (27 نفر) است كه براساس نمونه‏گیری خوشه‏ای، مورد بررسی قرار گرفتند .ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای است که بر اساس استانداردهای سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی ACRL شده است.

وی در پایان اظهار داشت: از آنجا كه سواد اطلاعاتي قابليت دانشجويان را در امر بازيابي، ارزيابي، مديريت و به كارگيري اطلاعات به چالش مي گيرد، امروزه از سوي بسياري از انجمن هاي تخصصي از مهمترين ملاك ها ، برآيندها و نتايج دوره هاي دانشگاهي براي دانشجويان شمرده مي‏شود و  افزایش سطح دانش و پایه تحصیلی در دانشگاه با افزایش سواد اطلاعاتی افراد رابطه مثبت و معنی‏داری دارد؛ به همین دلیل دانشگاه‏ها و موسسات آموزش عالی بنا بر رسالت آمورشی خود ناگزیرند که در جهت توانمندسازی دانشجویان و فراگيران براي دسترسي و استفاده بهینه از اطلاعات، علاوه بر ایجاد بسترهای لازم؛ آموزش سواد اطلاعاتی را در برنامه‏های آموزشی رسمی خود بگنجانند که اکنون جزء واحدهای اختیاری است.

«موانع استفاده از مجلات دسترسی آزاد به عنوان یک کانال انتشاراتی از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی کشور»

سپس مقاله «موانع استفاده از مجلات دسترسی آزاد به عنوان یک کانال انتشاراتی از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی کشور» توسط لیلا خلیلی، عضو هیات علمی دانشگاه مدنی آذربایجان ارائه شد.

وی گفت: یکی از روش‏هایی که جریان اطلاعات را تسهیل می کند جنبش دسترسی آزاد اطلاعات است که مجلات دسترسی آزاد از نمودهای آن می باشد. علی رغم نگرش مثبت جامعه علمی به دسترسی آزاد، به نظر می رسد تعداد پژوهشگرانی که راغب به استفاده از مجلات دسترسی آزاد برای انتشارمقاله خود هستند، محدود می باشد. هدف این پژوهش مطالعه و بررسی موانع انتشار در مجلات دسترسی آزاد از دیدگاه جامعه مورد مطالعه می باشد. روش پژوهش پیمایشی توصیفی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه می باشد. جامعه آماری این پژوهش اعضای هیات علمی دانشکده های پزشکی دانشگاههای علوم پزشکی کشور می باشد. حجم نمونه 367 نفر می باشد.

وی در پایان اظهار داشت: یافته های پژوهش نشان داد که دریافت هزینه انتشار مهمترین مانع در انتشار مقاله از طریق مجلات دسترسی آزاد می باشد. همچنین پاسخگویان سایر موانع عدم انتشار را  نسبتا مهم ارزیابی کردند.

«ارزیابی خدمات مرجع مجازی کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی ایران براساس رهنمودهای ایفلا و روسا»

سپس مقاله «ارزیابی خدمات مرجع مجازی کتابخانه های مرکزی دانشگاه های علوم پزشکی ایران براساس رهنمودهای ایفلا و روسا»  توسط لاله توکل کوخدان، دانشجوی کارشناسی‏ارشدعلم اطلاعات ودانش‏شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان ارائه شد. این مقاله با همکاری زاهد بیگدلی و سعید فارسی تدوین شده بود.

وی گفت: این مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی و وب­سنجی است. برای گردآوری داده‌ها از سیاهه وارسی تدوین شده بر اساس رهنمودهای ایفلا و روسا استفاده شده است . جامعه آماری شامل 49 باب کتابخانه مستقر در دانشگاه­های علوم پزشکی کشور می­باشد که یا تحت عنوان کتابخانه مرکزی فعالیت می­کنند، یا وظایف کتابخانه مرکزی را بر عهده دارند. آمار وآدرس وب­سایت این کتابخانه­ها از طریق سایت وزارت بهداشت و درمان کشورگردآوری و استخراج شد.

توکل اظهار داشت: یافته­های تحقیق نشان داد که کتابخانه­های مرکزی دانشگاه­های علوم پزشکی کشور از لحاظ سطح خدمات مرجع مجازی در مقایسه با استاندارد­های ایفلا و روسا دارای میانگین کل برابر 39/24 از 57 و یا کمتر از 50 درصد است. ارزیابی وب سایت کتابخانه­های دانشگاه­های علوم پزشکی کشور مشخص نمود که هنوز استانداردها و معیارهای خدمات مرجع مجازی در وب سایت این کتابخانه‌ها مورد توجه کافی قرار نگرفته است و سطح تبعیت کتابخانه‌ها از دستورالعمل‏های ایفلا و روسا بسیار پایین است.

«میزان و چگونگی استفاده از اطلاعات وب در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گناباد»

سپس میثم داستانی، کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه علوم پزشکی گناباد پژوهش «میزان و چگونگی استفاده از اطلاعات وب در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گناباد» را ارائه کرد. نویسنده دوم این مقاله حامد محمدی بود.

داستانی گفت: استفاده از تکنولوژی اطلاعات و اینترنت این امکان را برای افراد  فراهم می کند که در سریعترین زمان ممکن به جدیدترین اطلاعات علمی دسترسی پیدا کنند. روش این پژوهش پیمایشی است. جامعه نمونه  این پژوهش تعداد 248 نفر از  دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه علوم پزشکی گناباد بوده که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند.

وی ادامه داد: یافته ها نشان می دهد در بین دانشجویان به میزان 24.2 درصد به میزان زیاد از اینترنت استفاده می کنند و به طور کلی 80.2 به طور معمول از اینترنت استفاده می کنند. همچنین از بین شش هدف عمده ای که براي جستجو در وب در نظر گرفته شده بود، دانشجویان بیشترین میزان جستجوي اطلاعات را به دنبال  خبرهاي خاص مربوط به زمینه تحقیقاتی خود بودند، بعد از آن به ترتیب به جستجوی مقالات مجلات الکترونیک ، ارجاعات و استنادات مقاله، مقاله های خبری عمومی، راهنماهای آموزش فناوری و دیگر موارد، وب سایت کنفرانش ها و انتشارات دانشگاهی داوری شده می پردازند.

داستانی در پایان گفت: نتایج نشان داد  اکثر دانشجویان به طور معمول از اطلاعات وب به عنوان یکی از منابع اطلاعاتی خود استفاده می کنند و مهمترین اهداف جستجوی اطلاعات در وب را جستجوی خبر های خاص زمینه تحقیقاتی و جستجوی مقالات الکترونیکی بیان نمودند و کمترین میزان استفاده را از انتشارات دانشگاهی داوری شده داشتند.

«مقایسه ویژگی های ساختاری و محتوایی مدلیب در چشم انداز پایگاه اطلاعاتی ملی پزشکی با نگاهی به پابمد در سال 1393»

 محسن شیرازی، دانشجوی کارشناسی ارشد و مسئول کتابخانه دانشکده علوم پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مقاله خود با عنوان «مقایسه ویژگی های ساختاری و محتوایی مدلیب در چشم انداز پایگاه اطلاعاتی ملی پزشکی با نگاهی به پابمد در سال 1393» و آخرین مقاله در اولین روز همایش  را ارائه کرد.

وی گفت: پایگاه مدلیب علیرغم رشد مختصر که نسبت به سالهای گذشته با توحه به تحقیقات قبلی داشته ئلی در مقایسه با پایگاه اطلاعات علوم پزشکی ملی پابمد بسیار ضعیف بود. جهت ارتقائ  سطح پایگاه مدلیب و ریسیدن به جایگاه پایگاه اطلاعاتی ملی علاوه بر ارائه ارزیابی ها و تحقیقات گسترده در این زمینه توسط طراحان نیاز به ارتباط دو سویه مستقیم پایگاه با کاربران و پشتیبانی دائم توسط یگ گروه متخصص را لازم دارد.

در پایان  دکتر نوذری به عنوان یکی از اعضای هیئت رئیسه پایان اولین روز از برگزاری همایش را اعلام کرد.

این همایش در روز چهارشنبه (28 آبان 93) ادامه خواهد داشت.

گزارش: الهه محمدی