روزی خوب برای انجمن: جایزه ملی دکتر نورالله مرادی

لیزنا، سید ابراهیم عمرانی، سردبیر: سازماندهی سختی بود، سه کار مهم در کنار هم کار آسانی نبود،‌ ولی انجمن نشان داد که با یک برنامه ریزی فشرده و در زمان مناسب می توان هر دو کار را به نحو مطلوب انجام داد. یک مراسم گرامیداشت و  یک مجمع عمومی فوق العاده برای تغییرات در اساسنامه و یک مجمع عمومی عادی که در آن انجمن گزارش یک ساله خود را به تصویب رساند و پس  از آن انتخابات ششمین دوره هیات مدیره و بازرسان بود.

اعلام شده بود که 9:45 آغاز می کنیم که در واقع و با آئینها و رسم و رسوم همایشهای علمی ایران در همه سالهای اخیر با تاخیر شروع کردیم ولی این تاخیر 15 دقیقه بود و راس ساعت 10 و با وجودی که هنوز یک سوم تالار خالی بود، سرود ملی جمهوری اسلامی ایران پخش و با تلاوت آیات قرآن کار شروع شد و جمعیت همچنان به تالار می آمدند تا جائیکه ظرفیت تالار تکمیل و همکاران گرامی برای حاضران یکی دو ردیف صندلی اضافه تدارک دیدند و  ساعت 11:55 دقیقه هم مراسم به پایان رسید.  مراسمی بسیار خوب و صمیمی بود و همه از دوستان دورانهای دور و نزدیک دکتر نورالله مرادی. همکاران قدیمی و دوستان ایشان در انجمن کتابداران ایران و کتابخانه ملی و آرشیو های صدا و سیما حضور داشتند و در کنار جوانان جویای نام رونق بخش فضای تالار بودند. سرکار خانمها فروردین راستین، دکتر زهرا شادمان، دکتر ماندانا صدیق بهزادی، دکتر مهردخت وزیرپور کشمیری، در  کنار بسیاری  از شاگردان قدیمی ایشان در کنار همکارانی از آرشیو مرکزی سازمان صدا و سیما، موسسه شهر کتاب، موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، موسسه عصر توسعه دانش، و موسسه گنجینه رای مهر در کنار استادان،  فارغ التحصیلان  قدیمی تر کتابداری و اطلاع رسانی و دانشجویان جدیدتر علم اطلاعات و دانش شناسی، همراه با سخنرانانی که هریک در دوره های مختلف کاری ایشان با وی کارکرده بودند و کار می کنند؛ طراوت خاصی به تالار بخشیده بود.

علی صلحجو همراه قدیمی استاد که به گفته خودشان از 1340 و در موسسه فرانکلین با دکتر مرادی همکار بودند، جمله بسیار کلیدی در مورد ایشان بکار بردند که خوب است در اینجا من هم تکرار کنم. دکتر مرادی استاد پر اثری نبود، استاد پر تاثیری بود. توصیف بسیار درخشانی از دکتر مرادی در این جمله می بینم. آثار قلمی دکتر مرادی به نسبت ایرج افشار کمتر ولی تاثیرات ایشان در فضاهایی‌ که وارد شده اند؛ بسیار زیاد است. حسن خلق، سعه صدر، پیگیری و تلاش مداوم، ‌دقت در جزئیات، در کنار طنز همیشگی فضای کاری را تبدیل به فضایی شاد و سرخوش می‌کند که از کار کردن در آن خسته نمی شوید. چنین فضایی امکان نمود خلاقیتها را بالا می برد،‌ به ویژه که دکتر خود سرشار از ایده و خلاقیت بوده و هستند. دکتر مرادی حضور خودشان و حسن خلق خودشان را به فضا تزریق می‌کنند و به ویژه به جوانان امکان طرح ایده می دادند و خود در اجرا به آنها کمک می‌کردند. از کاظم حافظیان از یاوران همیشگی انجمن و از شاگردان استاد هم جمله زیبایی نقل کنم که خود به آن باور دارم: شاگرد دکتر مرادی که باشی از همان اول می بینی که با او دوست و رفیق هستی، و این جمله را  من هم تجربه کرده ام و بر صحت آن تاکید می کنم.

به علاوه، در این مراسم یکبار دیگر اثبات شد که در کنار مردان موفق حتما زنان موفقی هم حضور داشته اند. از ابتدای مراسم و در سخنان همه سخنرانان و درمعرفی استاد، نام محبوبه مهاجر، یار، ‌همکار و همسر استاد بارها و بارها تکرار شد، همسری که در کنار زندگی مشترک، آثار مشترکی را نیز با دکتر مرادی ترجمه، تالیف و منتشر کرده اند. و زمانی که از خانم مهاجر و همکاریهایشان با استاد صحبت می‌کردیم، ‌سرکار خانم فروردین راستین از درون جمعیت حاضر در تالار جمله بالا را یادآوری کردند: "در کنار مردان موفق حتما زنان موفقی هم حضور داشته اند" که با تشویق بانوان و البته آقایان حاضر در تالار توام شد که بنده که دستی بر آتش کتابخانه وزارت خارجه در سالهای 1379 تا 1381 داشتم، ‌شاهد شکل گیری دو دائره المعارف بسیار وزین "دائره المعارف دموکراسی" و "دائره المعارف ناسیونالیسم" بودم و تلاشها و مدیریت این زوج موثر فرهنگی درکنار یکدیگر را از نزدیک شاهد بودم و در اینجا هم برای هر دو طول عمر پر بار و پربرکت و زندگی همواره زیباتر در کنار یکدیگر و در کنار دختران و نوه عزیز و شیرینشان آرزو می کنم.

در میان سازمانهای حاضر در مراسم گرامیداشت استاد برجسته کتابداری و آرشیو ایران، موسسه فرهنگی رای مهر با تدارک قبلی پیشنهاد جایزه دکتر مرادی در حوزه آرشیو را مطرح کرده بودند که با تایید هیات مدیره انجمن، ‌در این مراسم این جایزه اعلام گردید. از این پس انجمن همه ساله و در آبان ماه هرسال ، و در زمان برگزاری کنگره سالانه متخصصان علوم اطلاعات ایران جایزه‌ای در حوزه مطالعات کاربردی و تحقیقات آرشیوی به بهترین کار همان سال تقدیم خواهد کرد و هزینه این جایزه را موسسه گنجینه رای مهر تامین خواهد کرد. معیارها و شاخصهای این جایزه در اولویتهای هیات مدیره جدید قرار خواهد گرفت و به زودی به اطلاع عموم رسانده خواهد شد و فراخوان جایزه باید هرچه زودتر منتشر شود تا زمان کافی برای ارسال آثار موثرین و فعالان این حوزه و فرصت بررسی آنها تا آبان ماه وجود داشته باشد.

 من به نوبه خود از این اتفاق بسیار خوشحالم و فکر می کنم این جایزه درکنار جایزه پوری سلطانی و احتمالا جوایز دیگری در شاخه های دیگر علوم اطلاعات از سوی انجمن، تنوع حوزه های مختلف علوم اطلاعات و کتابداری و اطلاع رسانی را در گوشها طنین خواهد انداخت، از اساتیدی که عمر خود را در این شاخه ها صرف کرده اند؛ قدردانی خواهد شد و نام نیکشان همواره در گوش جان جوانانی که تازه پای به این رشته نهاده اند؛ خواهد نشست و به یادشان می ماند که اگر اینک این توان پدید آمده که دارند افقهایی را در دورتر و دورتر می بینند، به این دلیل است که پای بر شانه هایی محکم و استوار دارند، شانه های ایرج افشار، پوری سلطانی،‌ توران میرهادی، عباس حری، نوش آفرین انصاری ، نورالله مرادی و دیگرانی که باید یک به یک به جوانان و تازه واردان شناسانده شوند تا برای آنها انگیزه ای باشد برای حضوری جدی تر در عرصه‌های کار و پژوهش و آموزش. 

در این مراسم به رسم یادبود یادگارهایی به استاد داده شد و لوحهای تقدیم گردید که همه نشان از تاثیرگزاری استاد در فضای حرفه‌ای و علمی بود که هر جا که دکتر مرادی هستند پیرامون خودشان ایجاد می کنند. همه این یادگاریها فقط نشانه ای از سپاس همه همکاران و شاگردان استاد بود و جای سپاس از همه این عزیزان دارد. لیکن یکی از این یادگاریها برای من بسیار خاص بود و عزیز. یادگاری که دکتر فتاحی شخصا برای دکتر مرادی تهیه کرده بودند و وقتی که از ایشان خواسته شد که چند کلمه ای هم در باره استاد صحبت کنند. گفتند فقط یک جمله می گویم،‌ دکتر مرادی همه این موفقیتها را که از آن صحبت شد،‌ توانستند به دست بیاورند چون با معرفت هستند و بر کلمه "با معرفت" تاکید کردند. از معرفت دکتر فتاحی هم هر چه بگویم کم است که من هم چهل سال است که ایشان و دکتر مهری پریرخ یار، همراه، ‌همسر و شریک کار و زندگی ایشان را می شناسم که هر دو از فرهیختگان پر کار و اثرگذار حوزه ما هستند. برای این زوج گرامی و با معرفت هم آرزوی سلامتی و سرافرازی می‌کنم.

و حال که اینجا صحبت از معرفت شد، اجازه بدهید برای پایان سخن چند کلمه ای هم ذکر مصیبت کنم و از بی معرفتی هم سخنی بگویم تا بدانید که ارزشها چگونه در ذهن آدمها تعریف می شوند و چه چیزهایی انسانهای موفق را به موفقیت رسانده و می رساند. چه چیزهایی زندگی را می سازد و نشو و نما می دهد و چه چیزهایی از محدوده کوتاه برخی اندیشه ها بالاتر نخواهد رفت.   ‌

دیروز که این جمله دکتر فتاحی را شنیدم، بدون واسطه گزارش دعوت به مجمع  عمومی و مراسم دیروز را به یاد آوردم. کمیته اجرایی مراسم متشکل از چند جوان نازنین که با منشی انجمن همکاری داشتند؛ مامور شده بودند که علاوه بر پوستر و انواع اعلانات،‌ فرستادن دعوتنامه و رایانامه،  به یکایک اعضای قدیم و جدید که شماره تلفنی از آنها به دست می آورند، تلفنی خبر بدهند و دعوت کنند. و ضمنا یادآوری کنند که اگر می خواهید که در انتخابات شرکت کنید،‌ حال چه انتخاب کنید و چه انتخاب شوید، باید عضویتتان تمدید شده باشد. از نیمه راه این تلفنها گزارش می رسید که برخی بسیار توهین آمیز پاسخ می دهند و جالب بود که هر سه چهار نفر این گزارش را از لیستی که برعهده شان گذاشته شده بود می دادند و نشان می داد که برخی نسبت به اسم انجمن واکنش منفی دارند. بنده به عنوان مسئول اجرایی داوطلبان جوان را دعوت به صبر می کردم و می گفتم ادامه دهید و تلفنها را تا آخر بزنید و همه را دعوت کنید، حتی اگر برخی از اعضای قبلی انجمن واکنش منفی دارند، ‌وظیفه من و شما خبر رساندن به دوستان است،‌ حال از دعوت ما شاد شوند و خواه به ملال دچار شوند.

در اینجا روی سخنم با اساتید و دانش آموختگان محترمی است که جوانان داوطلبی را که نه سابقه شما دوستان را می دانند و نه می دانند که ایشان دلخور هستند و نه می دانند علت دلخوری چیست مورد اهانت قرار می دهند که شما چرا به ما زنگ زده اید؟ مگر انجمن برای ما چه کرده؟ و هیچیک اشاره نکرده‌اند که انجمن مگر کیست؟ مگر چیست؟ مگر غیر از خود ما است؟  اینها دانشجویان و دوستان خود شما بودند که به شما زنگ می زدند و اصلا از انتظارات شما از انجمن خبر نداشتند. دوستان گرامی، باز هم می گویم و در آینده هم خواهم گفت:  از بیرون فریاد بر سر انجمن زدن تاثیری نخواهد داشت،‌ تشریف بیاورید داخل و با لمس فضای داوطلبانه مشتی داوطلب، ‌انتقادهای خود را مطرح کنید و اصلاحات لازم را پیشنهاد و اجرا کنید،‌ نه اینکه بر سر چند جوان که  از روی یک لیست قدیمی زنگ زده اند و دعوتتان می کنند، ‌عقده دل خالی کنید.

معرفتی که در دکتر نورالله مرادی،‌ در دکتر رحمت الله فتاحی، ‌در پوری سلطانی و همه بزرگان دیده‌ام، علت موفقیت ایشان بوده، معرفتی که شاخص همه درختان پربار بوده و هست و همواره شانه های این بزرگان از بار فراوانشان خم شده و فروتنی آنان برای من مثال خوبی بوده از دانش فراوانشان. دانش یا همان معرفتی که آنها را شاخص کرده و چون نگینی از گوهر ناب در کار، در پژوهش و در آموزش آنان را برجسته  و درخشان کرده است.    

عمرانی، ابراهیم. «روزی خوب برای انجمن: جایزه ملی دکتر نورالله  مرادی».  سخن هفته لیزنا، شماره 282.  30 فروردین ۱۳۹۵.