داخلی
»مطالب کتابداری
»گزارش
برگزیده دومین جایزه ایرج افشار معرفی شد
به گزارش خبرنگار لیزنا، فریبا افکاری، دانش آموخته دوره دکتری کتابداری دانشگاه تهران با پایان نامه «روش شناسی فهرست نگاری نسخ خطی ایرانی اسلامی (تدوین اصول و قواعد سبک های فهرست نگاری شرقی و غربی از 1305 قمری قرن 19 میلادی تا به امروز)» برگزیده دومین جایزه گنجینه پژوهشی زنده یاد ایرج افشار شد.
فريبا افكاري، کارشناس فهرست نویسی نسخ خطی دانشگاه تهران و عضو گروه نسخه شناسي فرهنگستان هنر است. «جای خالی آموزش نسخ خطی در برنامه آموزشی دانشگاه های کشور»، «شیوه های تصحیح نسخ خطی و تحلیل آرای مربوط به آن»، «نسخ خطی از تقویم تا فهرست نگاری در گفت وگو با استاد انوار»، «جایگاه آرشیو، اسناد و نسخ خطی در عصر فناوری اطلاعات»، «گفته ها و ناگفته ها درباره تصحیح متون»، «تصحیح نسخ خطی پزشکی، گامی در شناخت تاریخ علم ایران»، «روش های فهرست نگاری نسخ خطی، کهن و نوین، نظرها و دیدگاه ها» برخی از آثار منتشر شده فریبا افکاری است.
در این مراسم افکاری در سخنانی اظهار داشت: موضوع این پایان نامه پیشنهاد زنده یاد ایرج افشار بود که با دلسوزی زیاد مرا به تدوین و تکمیل این پایان نامه تشویق کرد. دکتر افشار بر گردنم حق استادی تمام داشت و اختصاص این جایزه نه تنها حمایت از یک فرد است بلکه حمایت از جامعه کتابداران ایران است. به ویژه در موضوع نسخه های خطی که چندان مورد توجه دانشجویان قرار نمی گیرد.
وی با اشاره به اینکه فهرست نگاری در ایران پیشینه ای 85 ساله دارد گفت: در این پایان نامه سبک فهرست نگاری نسخه های خطی در ایران با هند، پاکستان و کشورهای اروپایی و برخی کتابخانه های آمریکا مطابقت داده شده است.
همچنین در این مراسم سیدمحمدکاظم بجنوردی، رئیس مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، سیدعبدالله انوار، سندپژوه و پژوهشگر تاریخ تهران قدیم، کامران فانی، عضو هیأت علمی مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران، دکتر نورالله مرادی، عضو هیأت علمی مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران سخنرانی کردند.
علاوه بر جایزه گنجینه ایرج افشار لوح یادبودی نیز از سوی علیرضا مختارپور، رئیس نهاد کتابخانه های عمومی کشور توسط دکتر امین متولیان، معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی نهاد کتابخانه های عمومی کشور به نمایندگی از وی به دکتر افکاری اهدا شد.
هیأت امنای گنجینه پژوهشی ایرج افشار وابسته به مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی از سال گذشته، جایزه ای به بهترین پایان نامه تحصیلی دانشجویان دوره کارشناسی ارشد یا دکتری در رشته کتابداری (علم اطلاعات و دانش شناسی) اعطا می کند.
گفتنی است، اولین دوره جایزه ایرج افشار به عاطفه شریف، فارغ التحصیل رشته دکتری کتابداری دانشگاه فردوسی مشهد، برای رساله «شناسایی و تحلیل ابعاد ساختاری و مفهومی فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی در مقایسه با فهرست سرعنوان های موضوعی کنگره» اهدا شد.
سامان شیرازی اگر به راستی حقیقت را می گوید، اول هویت خودش را آشکار کند. کسی که از بیان حقیقت نمی هراسد، خود را پشت نقاب پنهان نمی کند، ابتدا نامش را می گوید و پای صحبتی که به میان آورده می ایستد و دیگران را مجاب می کند.
سخن دیگر این است که ملاک و اعتبار یک اثر علمی را چه کسی می تواند تشخیص دهد جزمتخصص و صاحب نظر. داوران جایزه ای مثل جایزه ایرج افشار، استادان بنام و چهره های برجسته ی نسخه شناسی و فهرست نگاری هستند. ماباید به رأی و تصمیم ایشان احترام بگذاریم. با این کار اعتماد و سرمایه ی اجتماعی میان یک جامعه ی علمی افزایش می یابد.
نکته ای دیگر اینکه چگونه ارتباط برقرار کردن به خصوص در جامعه ی علمیاست. ارتباطات علمی باید همراه با موازین اخلاقی باشد و هر کس وارد آن می شود باید هویت خودش را آشکار کند تا دیگران او را بشناسند. بعد نظرات و آراء خود را با دیگران به اشتراک بگذارد. رأی و تصمیم گیری درباره صحبت هایش بر عهده ی جامعه ی علمی خواهد بود. ارتباط علمی سالم نیاز به ابراز هویت واقعی فرد دارد.
نقد هم باید مستدل باشد نه مبتنی بر تردید.
امید دارم که حب و بغض های شخصی در برخی گروههای آموزشی ! که ریشه رشته کتابداری را هدف گرفته است به به همکاری علمی تبدیل شود. انشالله.
خوب به خاطر دارم برای پایان نامه کارشناسی ارشد خود با موضوع تاریخ انجمن کتابداران ایران با چه مشکلاتی رو برو بودم. جامعه ای که خود را آکادمیک می نامید مرا از پرسش منع می کرد چون درگیر موضوعات کلیشه ای و تکراری ای بود که هیچ چیز را فراتر از آن برنمیتابید. و خوب به یاد دارم تنها دکتر افشار بود که مصمم، مرا به ادامه راه ترغیب می کرد. انجام کارم سه سال به طول انجامید و به همت دکتر افشار و دکتر نورایی از ورطه تنگ نظری ها جان سالم به در برد.
به خوبی خانم افکار را درک می کنم و به ایشان تبریک می گویم.
به ایشان نوید میدهم که می تواند الگویی برای رهایی از کلیشه های ذهنی و تنگ نظری های سامان شیرازی ها باشد.
من بیش از 20 سال در دانشگاه تهران و در کتابخانه های متعدد کار کردم و با افتخار به همکار عزیز دانشگاهی ام خانم دکتر فریبا افکاری تبریک میگویم.ای کاش ما کمی به عرض ملی و سازمانی خود می اندیشیدیم و بجای سنگ اندازی های نادرست به این فکر می کردیم که دانشگاه تهران
دارای کارشناسانی اینچنین فاضل و توانمند هست که می توانند به سربلندی نام دانشگاه تهران و ایران کمک کنند.اما افسوس از درد تنگ نظری!!!!
کار نیکوی دائره المعارف بزرگ اسلامی در برقراری جایزه بزرگمردی چون افشار ستودنی است و از آن ستودنی تر انتخاب اثری شایسته در سال جاری است.
شیرینی این کار شایسته را با پرداختن به نظری مجعول از شخصی مجهول تلخ نکنیم. ناسفتگی گفتارش نشان می دهد که یا با دانش این حوزه ناآشناست و یا دانشجویی تازه کار است که به قول نظامی نه منش دانش آموختن دارد و نه در آموختن به سامان رسیده است .این جناب که در پس نام "سامان شیرازی" خود را به تغافل زده است اگر کارش سامانی داشت و مختصر عنایتی به حافظ شیراز ، باید از پیش خوانده بود :
دردم نهفته به ز طبیبان مدعی
باشد که از خزانه غیبم دوا کنند
معشوق چون نقاب ز رخ در نمیکشد
هر کس حکایتی به تصور چرا کند
چون حسن عاقبت نه به رندی و زاهدیست
آن به که کار خود به عنایت رها کنند
بی معرفت مباش که در من یزید عشق
اهل نظر معامله با آشنا کنند
حالی درون پرده بسی فتنه میرود
تا آن زمان که پرده برافتد چهها کنند
گر سنگ از این حدیث بنالد عجب مدار
صاحب دلان حکایت دل خوش ادا کنند
می خور که صد گناه ز اغیار در حجاب
بهتر ز طاعتی که به روی و ریا کنند
پیراهنی که آید از او بوی یوسفم
ترسم برادران غیورش قبا کنند
بگذر به کوی میکده تا زمره حضور
اوقات خود ز بهر تو صرف دعا کنند
پنهان ز حاسدان به خودم خوان که منعمان
خیر نهان برای رضای خدا کنند
بنده افتخار دو دوره شاگردی شما را داشته ام نگاه علمی و دقیق تان ستودنی است .
معیارهایئ که شما برای تردید در ارزش پایان نامه خانم افکاری مطرح کرده اید، چندان اعتباری ندارد. نه طولانی بودن دوره کار شخص بر پایان نامه اش ملاک ارزش یا بیارزشی کار اوست و نه نمره ای که در دانشگاههای ما به پایان نامه ها می دهند. به همین قیاس، نه به پایان بردن پایان نامه دکتری در چهار ترم نشانه ارزش آن است و نه نمره ای که در دانشگاههای ما به آن می دهند.
به عنوان داور، استاد راهنما، و ناظر، در تعداد زیادی جلسات دفاع از پایان نامه در دانشگاههای مختلف شرکت داشته ام و شاهد بوده ام که چگونه نمره های "عالی" با دست و دلبازی، و گاه از روی ترحم به دانشجو، و در مواردی در جریان بده-بستان های کاسبکارانه میان داوران و استاد راهنما به پایان نامه هائی داده شده است، که ارزش آنها از کاغذی که صرف نوشتنشان شده، کمتر بوده است.
بنابراین انسان غیرجاهل و غیرغرضمند، قضاوتش را نه بر معیارهای کم اعتبار فوق (لااقل در دانشگاههای ما)، بلکه بر اساس محتوای اثر می گذارد. اما همینجا باید بیفزایم که قضاوت در باره محتوا را نیز باید از دهان و قلم اهل نظر و صاحب دانش در موضوع شنید و خواند.
لابد کمیته اعطای جایزه استاد ایرج افشار متشکل از صاحب دانشمندانی نظیر استادان عبدالله انوار، کامران فانی و نورالله مرادی و خانم ها دکتر شادمان و دکتر صدیق بهزادی برای روشن کردن اذهان و برطرف کردن تخم تردیدی که شما در مورد اعتبار کارشان پراکنده اید، توضیح خواهند داد. اما شما را دعوت می کنم لحظه ای بر این نام ها تمرکز کنید. آگر آنها را نمی شناسید، بروید جسنجو کنید و بشناسید یا از آنها که ایشان را می شناسند، بخواهید که به شما بشناسانند و به شما تفهیم کنند که آیا آن "ملاحظات" مورد نظر شما در شأن آنها هست یا نه.
اما من به عنوان نایب رئیس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی می توانم به شما از آنچه که خود شاهدش بوده ام اطلاع دهم تا هم شما و هم کسانی که تردید افکنی شما را خوانده اند داوری کنید.
من در یکی از جلسات هیئت مدیره انجمن شاهد آن بودم که رئیس انجمن، آقای دکتر رضائی شریف آبادی، خانم دکتر فاطمه فهیم نیا را به آن فراخواند و وی و دکتر فریبرز خسروی –عضو دیگر هیئت مدیره انجمن- او را به خاطر این دو عمل به زعم ایشان غرض ورزانه، غیر آکادمیک، و غیر اخلاقی در مورد پایان نامه خانم دکتر افکاری مورد مواخذه قرار دادند:
1) به عنوان رئیس دانشکده ای که پایان نامه در آن انجام شده است، چرا در حالی وی آن را تنها لایق نمره 12 از 20 می دانسته است، به آن اجازه دفاع داده و خود به عنوان داور پایان نامه همین نمره را به او داده است؛
2) چرا ظاهرا در پی اعتراض دانشجو به جلسه اول و تجدید جلسه دفاع، وی همان نمره 12 را به نیم (بله نصف نمره یک) کاهش داده است!
در همین جلسات دفاع یا یکی از آنها (که سئوالهای معصومانه شما نشان می دهد که از آنها بی خبر هستید)، دانشمندانی چون استاد عبدالله انوار و دکتر توفیق سبحانی کارشناسان بلامعارض و سرشناس نسخ خطی حضور داشته اند، در پی رفتار خانم دکتر فهیم نیا – که در کارنامه او سابقه ای از سر وکار داشتن با موضوع نسخه های خطی به چشم نمی خورد - مبادلات کلامی ای رفته است که شما را دعوت می کنم برای روش شدن ذهن خود و دیگر خوانندگان، در مورد آنها پرس و جو کنید و نتیجه را به اطلاع همگان برسانید. این وظیفه اخلاقی بر عهده شما است، زیرا شما هستید که در اعتبار جایزه ای که به این پایان نامه تعلق گرفته است تردید کرده اید و تردید خود را پراکنده اید.امیدوارم شما شجاعت آن را داشته باشید در در پشت ادعای تردید خود بایستید
همچنین برای اثبات صداقت خود به خوانندگان پیامتان لازم است اطلاعات روشنی در مورد هویت خود به اطلاع همگان برسایند تا جامعه حرفه ای بداند شما کی هستید، در کجا درس خوانده یا می خوانید و کا رمی کنید یا می کرده اید، و اینکه آنها دارند ذهن خود را به سخن چه کسی می سپارند. در غیر این صورت، در معرض این اتهام قرار می گیرید که شخص بزدلی هستید که هویت خود را در پشت نام مستعار پنهان می کنید و مثل بقیه نامردمان در تاریکی پنهان می شوید و سنگ می اندازید.
بنده به سرکار خانم افکاری تبریک می گویم و اعلام می کنم که داوران برجسته ای این پایان نامه را ارزیابی کردند
که نام استاد کامران فانی .استاد نوش آفرین انصاری.
استاد نور الله مرادی.استاد انوار و...در میان انهاست.امیدوارم در قضاوتهای علمی واقعا علمی بیاندیشیم
و دست از اغراض شخصی برداریم.در میان زمین فوتبال هم
همیشه بهترین بازیکنان بدترین ضربه هارا می خورند.شما به یکی از بهترینهای کتابداری نسخ خطی انتقاد می کنید؟!!!!
به امید موفقیت های بیشتر شما .
همکارانتان در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران.
که به حق شایسته آن بودید. تبریک فراوان من را بپذیرید.ابوطالبی.
با سلام به مخاطبان گرامی
به اطلاع می رساند تعدادی نظر درپاسخ به این نامه به دستمان رسیده که با طرح آن درجلسه فوق العاده هیات تحریریه به این نتیجه رسیدیم که چند پاسخ را که توهین آمیز نیست و در آن ادعایی که نیاز به اثبات داشته باشد وجود ندارد و لحن عصبانی و تند ندارد منتشر کنیم و باقی را که مخاطب پیام دانشگاه تهران بوده و از نظر ما قابل انتشار نیست را به همراه نظرات منتشر شده برای دانشگاه تهران ارسال کنیم تا در جریان نظرات عزیزان قرار بگیرند.
نظراتی که از این پس نیز برای این خبر می فرستید مشمول همین تصمیم خواهد بود.
لیزنا
کتابداری کشور.
موفق و سربلند باشید .مثل همیشه
بدرخشید همانگونه که هستید. ما دانشجویان بهترین قاضیان کلاسهای اساتید هستیم ... وای به کلاس بعضیها که بقیه را میفرستند سر کلاسشون . پایان نامه ها را نمیخونند و سر جلسه دفاع جوک میگن و به لغت بند میکنند وای !!!!!
سلام
دیروز در اخبار آمده بود که پایان نامه دکتری خانم فریبا افکاری دانش آموخته دانشگاه تهران موفق به کسب جایزه ایرج افشار شده است. به استحضار می رساند ایشان پس از 18 ترم از شروع دوره دکتری در یک جلسه جنجالی و مناقشه برانگیز از پایان نامه خود با نمره نه چندان خوب 6/16 دفاع نمودند.
حال سئوال این است که آیا انتخاب این پایان نامه به عنوان بهترین پایان نامه دوره ارشد یا دکتری بر اساس معیارهای علمی و دانشگاهی بوده است یا خیر؟ با توجه به آنچه در مورد پایان نامه مذکور گفته شد، به نظر می رسد این انتخاب نه بر اساس معیارهای علمی، بلکه بر اساس روابط و جهت گیریهای غیر علمی و غیردانشگاهی صورت گرفته است. لازم به ذکر است که این اتفاق برای اولین بار نیست که در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی اتفاق می افتد، بلکه در جشنواره های دیگری مثل جشنواره خوارزمی و جشنواره برترینهای ادکا نیز چنین انتخاب هایی صورت می گیرد که در صورت لزوم، آنها را نیز به اطلاع عزیزان خواهم رساند.
بیم آن می رود که با ادامه این روند، وجهه علمی رشته دچار خدشه شده و از انگیزه سایر دانشجویان مستعد بکاهد.
در پایان چکیده پایان نامه ایشان جهت قضاوت خرد جمعی ارائه می شود:
چكيده اين پژوهش كوشيده است تا با شناسايي، دسته بندي و تحليل سبك ها و روش هاي فهرست نگاري نسخ خطي (ايراني، شرقي و غربي) از لحاظ كمي و كيفي به بررسي و مقايسه اصول، قواعد و روش شناسي فهرست نگاري نسخه هاي خطي بپردازد. روش ها و شاخص هاي مختلف فهرست نگاري نسخه هاي خطي ايراني، شرقي، غربي و اروپايي از قديمي ترين نمونه ها (قرن 19 م = 1305 ش) تا به امروز شناسايي، تفكيك و دسته بندي و ثبت گرديده و اطلاعات هر روش و فهرست نگار صاحب سبك در هر كتابخانه شناسايي شده است، بر اين اساس تمامي مدخل هاي كتاب شناسي و نسخه شناسي در فهرست ها تطبيق و نقاط اشتراك و افتراق روش هاي مختلف با يكديگر سنجيده شده است. در ايران سه دوره فهرست نگاري با شيوه جديد تفكيك عناصر نسخه شناسي و كتابشناسي تاكنون انجام گرفته است در دوره نخست در 1305 اطلاعات شخصي و ضوابط سنتي و معيارهاي تازه ياب فهرست ها توسط شرق شناسان جمع آوري گرديد. در دومين دوره فهرست نگاري انواع روش هاي توصيفي و تحليلي و نامگوي توسط فهرست نگاران به كار گرفته شد ودر سومين دوره فهرست نگاري كه بيست سال اخير را در بر مي گيرد شيوه فهرست نگاري تغييراتي از نظر محتوا و شكل داشته و كتابخانه ملي اخيرا از فرمت مارك استفاده نموده است همچنين تمامي فهرست هاي جامعه پژوهش با استانداردهاي فهرست نويسي توصيفي (انگلوآمريكن) و قواعد استاندارد بين المللي توصيف كتابشناختي I.S.B.D و يوني مارك و اي. اي. دي (EAD) در قالب 75 عنصر منطبق شده و نتايج كمي و كيفي اين تطبيق در قالب جداول و نمودارهاي مرتبط ارائه گرديده است كه بر اساس نتايج آن دانش پژوه در فهرست دانشگاه تهران از بيشترين رعايت استاندارد در ميان كتابخانه هاي داخلي برخوردار بوده و فرانسيس ريشار، در فهرست نسخههاي خطي كتابخانه ملي پاريس نسبت به ساير فهرستنگاران خارجي بيشترين نزديكي را با استاندارد كتابخانه كنگره دارد .در پايان نيز با تطبيق تمامي استانداردها و روش هاي فهرست نگاري الگوي پيشنهادي كه بر اساس عناصر واقعي مورد استفاده فهرست نگاران باشد ارائه گرديده است. اين الگو داراي نواحي مختلف و داراي نكات و عناصر جديد پيشنهادي است كه پيش از اين عرضه نشده است. كليد واژه ها: نسخ خطي، فهرست نويسي نسخ خطي ، استاندارد سازي ، الگوي استاندارد نسخ خطي ، شيوه هاي فهرست نگاري غربي ، شيوه هاي فهرست نگاري شرقي .
به امید روزی که خواب زده های کتابداری دانشگاه تهران بیدار شوند، تنگ نظریها را کنار بگذارند و به جای تخریب رشته و حرفه به اعتلای آن کمک کنند. بدون افکاری ها، نظری ها، نوروزی ها، ... کتابداری دانشگاه تهران بی معناست.
در ضمن:
افکاری در سخنانی اظهار داشت: موضوع این پایان نامه پیشنهاد زنده یاد ایرج افشار بود که با دلسوزی زیاد مرا به تدوین و تکمیل این پایان نامه تشویق کرد. دکتر افشار بر گردنم حق استادی تمام داشت و اختصاص این جایزه نه تنها حمایت از یک فرد است بلکه حمایت از جامعه کتابداران ایران است.
بی دانشی و بی مسئولیتی دکتر سامان شیرازی و حلقه ایشان که خدشه ای ایجاد نکرده؟ نه؟ خدارا شکر
اولین بار نیست که در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی اتفاق می افتد، بلکه در جشنواره های دیگری مثل جشنواره خوارزمی و جشنواره برترینهای ادکا نیز چنین انتخاب هایی صورت می گیرد که در صورت لزوم، آنها را نیز به اطلاع عزیزان خواهم رساند.
پاسخ: دکتر سامان که خود نادره موجودات زمان هستند بفرمایند احتمال ندارد که در نمره دادن دوست شما اشتباه کرده باشد؟ من از خانم افکاری دفاع نمی کنم و پایان نامه شان را در حد جایزه ایرج افشار نمی دانم (فقط می توانم خودم را دلداری بدهم که داوران آن جایزه احتمالا اولویتشان نسخه خطی بوده) ولی در سوی جلسه دفاعیه اگر نمره دادن استانداردی وجود دارد چطور یک نفر نمره ای مثلا 12 می دهد و وقتی به نمره اعتراض می شود همان نمره تبدیل به نیم می شود؟ و خوب نمره نیم یک استاد با چند نمره 20 دیگر که سایر اساتید داده اند، می شود همین 6.16 که شما می فرمائید.
ادامه دارد
دیروز در اخبار آمده بود که پایان نامه دکتری خانم فریبا افکاری دانش آموخته دانشگاه تهران موفق به کسب جایزه ایرج افشار شده است. به استحضار می رساند ایشان پس از 18 ترم از شروع دوره دکتری در یک جلسه جنجالی و مناقشه برانگیز از پایان نامه خود با نمره نه چندان خوب 6/16 دفاع نمودند.
حال سئوال این است که آیا انتخاب این پایان نامه به عنوان بهترین پایان نامه دوره ارشد یا دکتری بر اساس معیارهای علمی و دانشگاهی بوده است یا خیر؟ با توجه به آنچه در مورد پایان نامه مذکور گفته شد، به نظر می رسد این انتخاب نه بر اساس معیارهای علمی، بلکه بر اساس روابط و جهت گیریهای غیر علمی و غیردانشگاهی صورت گرفته است. لازم به ذکر است که این اتفاق برای
ادامه دارد