همایش «نقش انجمن کتابداری در توسعه علم» پایان یافت

به گزارش خبرنگار لیزنا، دومین روز همایش ملی نقش انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران در توسعه علم صبح جمعه (31 اردیبهشت ۱۳۹۵) در مرکز اسناد و کتابخانه ملی استان فارس برگزار شد.

پنل پنجم: نقش انجمن در ارتقاء و توسعه علم اطلاعات و دانش شناسی

پنل پنجم با حضور دکتر مهری پریرخ (رئیس پنل)، دکتر هاجر ستوده، دکتر شعله ارسطوپور و دکتر هاجر صفاهیه تشکیل شد.

دکتر فریبرز خسروی به عنوان سخنران کلیدی درباره « انجمن رکن چهارم: حقیقی یا مجازی» به ایراد سخنرانی پرداخت.

سپس پنج مقاله در این پنل ارائه شد.

«تحلیل عوامل درونی و بیرونی مؤثر بر عملکرد انجمن کتابداری و اطلاع­ رسانی ایران (مطالعه موردی: شاخه فارس)» عنوان مقاله دوم پنل نوشته زهرا چوپانی، مرضیه گل­تاجی، سمیه یاری­پور بود که توسط مرضیه گل تاجی ارائه شد.

وی گفت: در این پژوهش سعی شده است تا نقاط قوت و ضعف (عوامل درونی)، فرصت­ها و تهدیدهای (عوامل بیرونی) پیش­روی انجمن کتابداری و اطلاع­ رسانی ایران (شاخه فارس) از ابتدا تاکنون، از دیدگاه اعضای هیئت مدیره آن (چهار دوره فعالیت) و سایر اعضای هیئت علمی گروه­های علم اطلاعات و دانش ­شناسی استان فارس شناسایی و معرفی شود.

وی در پایان گفت: در ذکر نقاط قوت انجمن می­توان به مواردی از قبیل: ثبات نسبی، ترکیب رضایت­بخش اعضای هیئت مدیره فعلی و وجود ارتباط و تعامل مطلوب میان آن­ها و عملکرد قابل قبول در زمینه برگزاری کارگاه­ها و سخنرانی­های علمی اشاره نمود و عدم توفیق در آگاه نمودن اعضاء از وظایف متقابلشان، عدم جلب همکاری و مشارکت اعضای هیئت علمی در فعالیت­ها و برنامه ­ها از جمله نقاط ضعف انجمن کتابداری و اطلاع­رسانی ایران، شاخه فارس به­ شمار می ­روند. روزآمدي و تناسب محتوا و طراحی مطلوب سايت و همچنین وجود زمینه ­سازی لازم برای تعامل متخصصان علم اطلاعات و دانش ­شناسی و اعضا از مهمترین فرصت­های پیش­روی انجمن کتابداری و اطلاع­ رسانی ایران، شاخه فارس است. پذیرش اندک حرفه­ مندان و متخصصان علم اطلاعات و دانش­ شناسی از سوی سازمان­های دولتی، عدم برخورداری از قدرت اجرایی لازم، عدم اعتقاد و اعتماد جامعه علم اطلاعات و دانش­ شناسی به اثرگذاری فعالیت­ها و مشکلات بودجه­ای و عدم حمایت مالی از سوی دولت و وزارت علوم از مهمترین تهدیدهای پیش­روی انجمن کتابداری و اطلاع ­رسانی ایران، شاخه فارس می ­باشد.

سپس پریسا لرکی مقاله «ارزیابی تطبیقی شاخص­های سرمایه فکری در انجمن­های کتابداری و اطلاع رسانی ایران» را ارائه کرد. وی گفت: امروزه با توجه به اهمیت دارایی­های نامشهود سازمان، سرمایه فکری را عامل بقای یک نظام می­ دانند. سرمایه فکری دارای ابعاد مختلف ساختاری، ارتباطی و انسانی است که موفقیت سازمان در گرو تقویت هر سه بعد آن است. در این راستا، بررسی سرمایه فکری انجمن­های کتابداری ایران می تواند در تشخیص نقاط قوت و ضعف این سازمان مثمر ثمر باشد.

وی افزود: بررسی سرمایه فکری انجمن­های کتابداری نشان داد سرمایه فکری انجمن کتابداری و اطلاع ­رسانی شاخه خراسان در مقایسه با سایر شاخه­ها به طور قابل توجهی غنی­تر است (106/4). همچنین در شاخص­ های سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری، انجمن خراسان و در شاخص سرمایه رابطه­ ای انجمن خوزستان در رتبه بالاتری نسبت به سایر شاخه­ ها قرار دارد. انجمن­های کتابداری به تفکیک این سه شاخص، هر کدام نقاط قوت و ضعفی دارند. اکثریت این انجمن­ها از نظر شاخص سرمایه انسانی و سرمایه رابطه ­ای در وضعیت مطلوب و از نظر سرمایه ساختاری در وضعیتی قابل تأمل قرار دارند.

«بررسی دیدگاه جامعه کتابداران استان نسبت به عملکرد انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران – شاخه کرمان طی سال های 94 – 1391» نوشته مهدی علیزاده، دکتر محمد اعظمی، دکتر اورانوس تاج‌الدینی، دکتر علی سادات‌موسوی ارائه شد.

مهدی علیزاده گفت: انجمن‌ها، یکی از مصادیق مشارکت عمومی و نمونه ای از نهادهای اجتماعی هستند که با هدف تحقق بخشیدن به خواسته های افرادی که در رشته و زمینه ای خاص، آرمان‌ها، هدف‌ها، علاقه ها و منافع مشترکی دارند، تأسیس می شوند. انجمن های حرفه ای برای پیشرفت یک رشته علمی خاص و ارتقا بخشیدن به منزلت آن رشته، دوستی و ارتباط تخصصی اعضاء و همچنین رفع نیازهای همگانی آنها نقش زیادی دارد. انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران و شاخه های استانی این انجمن از جمله شاخه کرمان نیز از این قاعده مستثنی نیست. انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران- شاخه کرمان در سال 1391 راه اندازی و تاکنون 2 دوره انتخابات اعضاء هیأت مدیره، دو همایش ملی، چند کارگاه تخصصی برای کارکنان کتابخانه های استان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی، 4 نشست تخصصی در نمایشگاه کتاب کرمان، سخنرانی، برگزاری هفته کتاب و چند مراسم تجلیل و بزرگداشت و ... برگزار کرده است.

وی درباره یافته‌های پژوهش گفت: اکثریت اعضای انجمن کتابداری شاخه کرمان را خانم ها، با تحصیلات کارشناسی، رشته کتابداری و اطلاع رسانی و کارمند تشکیل می دهند. سن اکثریت آنها بین 30 تا 40 سال و بین 10 تا 20 سال سابقه فالیت تخصصی دارند. هدف از عضویت آنها، افزایش دانش حرفه ای و  در  بیش از نیمی از فعالیت های انجمن شرکت کرده اند.میزان رضایت از تمامی عملکردهای انجمن در حد متوسط است. انجمن در زمینه کیفیت سخنرانی ها و مراسم برگزار شده، بیشترین نمره و در زمینه پاسخگویی به درخواست های اعضا، کمترین نمره را گرفته است. در چهار زمینه فعالیت های پژوهشی، برگزاری مراسم و بزرگداشت ها، آگاه کردن اعضا از وظایف و انتظارهای خود از انجمن نمره ای کمتر از متوسط گرفته است. میانگین رضایت مردها از زنان، کارمندها از بیکارها، فارغ التحصیل های تخصصی از غیر متخصص ها و افرادی که تحصیلات بالاتری دارند از کمتر تحصیل کرده ها بیشتر است.

«بررسی فعالیت های انجمن علمی علم اطلاعات و دانش شناسی ایران و شاخه های استانی آن در شبکه های اجتماعی» عنوان آخرین مقاله نوشته مرضیه دژم خوی و زهرا نامور از پنل پنجم بود که توسط نامور ارائه شد.

وی گفت: امروزه استفاده افراد از اینترنت با دگرگونی هایی همراه شده که گرایش به استفاده از اینترنت وفضای مجازی را دوچندان نموده است. یکی از این دگرگونی ها پیدایش فن آوری وب 2 می باشد که همه گیر شدن استفاده از فضای مجازی را به دنبال داشته است. از پدیده هایی که باپیدایش  فناوری وب 2 همراه بوده، ظهور شبکه های اجتماعی در دنیای اینترنت است که بی شک استفاده بجا ودرست از این شبکه ها به افزایش سطح یادگیری وتوانمندی افراد درمراحل مختلف زندگی منجر می شود. از آنجاکه شبکه های اجتماعی تعامل اجتماعی را افزایش می بخشند، انجمن ها به عنوان نهادی اجتماعی با بهره گیری از این شبکه ها می توانند ارتباط مفید وموثری را با کاربران خود ایجاد نمایند و نوعی قدرت ارتباطی را برای خود رقم بزنند.

وی افزود:  فهرست 8 شاخه استانی (فعال) انجمن علمی کتابداری و اطلاع رسانی از طریق وب سایت انجمن علمی کتابداری و اطلاع رسانی ایران استخراج شد سپس با استفاده از چک لیست به بررسی فعالیت آنان در شبکه های اجتماعی پرداخته شد.

وی در پایان گفت: انجمن های علمی کتابداری و اطلاع رسانی ایران فعالیت چشمگیری در شبکه های اجتماعی ندارند و تنها در حدود ۱۸ درصد فعالیت دارند که این میزان فعالیت رو به پایین ارزیابی می شود .

پنل ششم: انجمن های علمی و فضای مجازی

آخرین پنل همایش با خضور دکتر فاطمه فهیم نیا (رئیس پنل)، دکتر موسی یمین فیروز، دکتر افشین موسوی چلک و دکتر مهدیه میرزابیگی تشکیل و سه مقاله ارائه شد.

مقاله «ارزیابی کیفی صفحات وب انجمن­های  علمی علم اطلاعات و دانش­شناسی ایران» نوشته نرجس ورع، پردیس پرتو، محمدرضا نیازمند توسط نرجس ورع ارائه شد.

وی گفت: امروزه وب­سايت انجمن­ها از مهم­ترين بسترهای اطلا­ع­رساني در مورد فعاليت­هاي علمي و پژوهشي هر حوزه به شمار می­روند. مراكز علمي و پژوهشي از طريق اين و­ب­سايت­­ها مي­توانند به معرفي دستاوردهاي رشته در سطح ملي و بين­المللي پرداخته و علاقه­مندان را در جريان فعاليت­ها، توانايي­هاي موجود و پتانسيل های  علمي قرار دهند، لذا طراحي كارآمد وب­سايت انجمن­های علمی مي­تواند نقش موثری در برقراري ارتباط با مخاطبان داشته باشد.

وی ادامه داد: یافته­ها حاکی از آنست که تنها 5 وب سایت انجمن فعال در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی وجود دارد. از این میان انجمن علمی کتابداری و اطلاع­رسانی فارس و کرمان در خصوص تبعیت از معیارهای صفحه اصلی، انجمن علمی کتابداری و اطلاع رسانی ایران درخصوص تبعیت از معیارهای امکانات کاربران و  انجمن علمی کتابداری و اطلاع رسانی کرمان و ایران در خصوص تبعیت از معیارهای جست و جو و تحقیق در صدر قرار دارند. همچنین وب­سایت انجمن علمی کتابداری و اطلاع­رسانی ایران با در اختیار داشتن 422 پیوند دریافتی، بیشترین پیوند را از دیگر سایت­ها دریافت کرده و جزء وب سایت های هسته می باشد.

سپس مقاله «بررسی وب­سایت­ها و وبلاگ­های انجمن­های علمی کتابداری و اطلاع رسانی ایران» نوشته شراره گودرزی وحدیث گودرزی ارائه شد.

 شراره گودرزی گفت: شبکه جهانی اینترنت و فضای مجازی که محصول آن است، عرصه جدیدی برای حیات بشری است که قابلیت پذیرش و انجام بخش عمده ای از نیازها، فعالیت­ها، و شئونات زندگی بشر و اجتماعات انسانی را دارد. می توان با به کارگیری روش­ها و راه­های مختلف در این شبکه در راستای ترویج علم از این فضا استفاده نمود.

وی افزود: از آنجا که مهم­ترین رسالتی که بر عهده­ی تشکل­های علمی است، توسعه و ترویج علم و پژوهش است، انجمن­های علمی کتابداری و اطلاع رسانی نیز می­توانند با بهره­گیری از این فضا در راه توسعه و ترویج علم نقشی ارزنده ایفا نمایند. و با توجه به اینکه به نظر می­رسد انجمن­های علمی کتابداری و اطلاع­رسانی در فضای مجازی ضعیف عمل نموده­اند در این تحقیق به بررسی این موضوع پرداخته می­شود.

وی درباره یافته های پژوهش گفت: مشخص شد اغلب وب­سایت­ها و وبلاگ­ها روزآمد نمی باشند. تنها 13 مورد از آنها به روز بودند. که از این تعداد وب­سایت انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران بیشترین پیوند را از دیگر سایت­ها دریافت کرده بود. وب­سایت انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران و اتحادیه انجمن­های علمی دانشجویی علم اطلاعات و دانش­شناسی ایران دارای بالاترین رتبه در گوگل بودند. و وبلاگ انجمن کتابداری و اطلاع رسانی کرمان و اتحادیه انجمن­های علمی دانشجویی علم اطلاعات و ودانش­شناسی ایران(ادکا) بالاترین عامل تاثیرگذار را در اختیار داشتند. ولی فعالیت بقیه در محیط مجازی در سطحی پایین تر از متوسط قرار داشت. همچنین مشخص شد شبکه اجتماعی انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران نیز فعالیت چندانی نداشته است.

«بررسی تکنیکهای طراحی وب سایت انجمن علمی کتابداری و اطلاع رسانی ایران و جهان در فضای مجازی براساس شاخص های سئو (Search Engine Optimization) » نوشته بهاره پهلوان زاده  و هاجر صفاهیه عنوان آخرین مقاله همایش بود که توسط پهلوان زاده ارائه شد.

وی گفت: ارتباط و تعامل انجمن های علمی علاوه بر هم اندیشی های حضوری در فضای مجازی از طریق وب سایت هایی پویا و فعال صورت می گیرد.

وی افزود:  یافته ها نشان دادند که وب سایت انجمن علمی کتابداری و اطلاع رسانی  ایران  از نقطه نظر طراحی وب سایت از استانداردهای اولیه برخوردار بوده و به طور کلی از نظر رعایت شاخص های سئو در مقایسه با وب سایت  انجمن های علمی کتابداری و اطلاع رسانی دو کشور انگلستان و استرالیا از وضعیت نسبتا مناسبی برخوردار می باشد، لذا جهت بهبود وضعیت و حفظ استانداردهای اولیه  طراحی وب سایت در نظر گرفتن برخی نکات ذکر شده در متن مقاله حائظ اهمیت است.

سپس دکتر احمد شعبانی بیانیه همایش را قرائت کرد.

در پایان این همایش پس از ارائه گزارش دبیر اجرایی همایش، از هیئت مدیره دوره اول انجمن کتابداری شاخه فارس، سخنرانان کلیدی و اعضای پنل ها، سازمانهای حامی همایش و عوامل اجرایی قدردانی شد.