به گزارش لیزنا، کارگاه آموزشی آشنایی با منابع چاپ سنگی به همت انجمن کتابداری قم و با همکاری کتابخانه آیت الله العظمي بروجردی روز شنبه هشتم خرداد 1395 در قم با تدریس حجت الاسلام و المسلمین علی صدرایی خویی (پژوهشگر و فهرست نگار کتابخانه بزرگ آیت الله العظمی مرعشی نجفی ) برگزار شد.

در این کارگاه 4 ساعته که از ساعت 15 الی 19  برگزار شد در ابتدا با مقدمه ای کوتاه در زمینه تاریخ چاپ و انتشار کتاب در جهان ، فهرست کتابهای چاپ سنگی، و مباحثی پیرامون نسخه های خطی (مراحل تولید نسخهء خطی، ارزش و اهمیت نسخه های خطی) و کتاب های چاپ سنگی و معرفی چند کتاب حدیثی با ارزش آغاز گردید.

 در ادامه به پیشینهء فهرست‏ نويسى در تمدن اسلامى،  وضعیت نسخه های خطی در جهان، وضعیت نسخ خطی ایران،  و گزارش استاد عطاردی از نسخ خطی هند و مطالب نقل شده از آن نسخ خطی مورد اشاره قرار گرفت.

 پس از صحبت های اولیه، مدرس با بحث پیرامون تاریخ چاپ و انتشار کتاب در ایران؛ انواع چاپ در گذشته را چاپ سربي و چاپ سنگي دانست و بیان کرد که برای مهیا شدن كتاب چاپ سنگي برای فهرست نویسی چند کار باید قبلا انجام پذیرد:

چينش كتابها در مخزن، شماره ‏گذارى كتابها در مخزن، صفحه شمارى كتابها،  تعيين رساله‏هاى مجموعه ها

 و در مرحله بعد جهت فهرست نویسی این منابع، كتاب‏شناسى بايد انجام گیرد که مراحل آن عبارت‏ اند از:

تعیین عنوان كتاب، تعیین مؤلف، تعیین لغت يا زبان كتاب،  تعیین موضوع،  ارائه توضيحات كتاب‏شناسى،  تعیین آغاز كتاب يا نسخه،  تعیین انجام كتاب يا نسخه، مباحث کتاب

بعد از اتمام مطالب كتاب‏شناسى، مطالب مربوط به نسخه‏ شناسى ذكر شد، که عبارتند از:

تعیین نوع خط و ویژگیهای آن،  تعیین کاتب نسخه،  تعیین تاریخ کتابت،  تعیین محل کتابت، مشخصات سفارش دهندهء کتابت،  تعیین واقف و تاریخ وقف،  اطلاعات تزیینات نسخه،  اطلاعات یادداشت حاشیه ها،  یادداشت های برگ های اول و اخر نسخه،  تعیین نوع کاغذ،  تعیین نوع جلد،  تعیین تعداد برگ ها و سطرها

در پایان کارگاه،  شرکت کنندگان سوالات خود را مطرح کردند که توسط مدرس پاسخ داده شد، و دکتر مهدی محمدی، رییس انجمن کتابداری قم، با اهدای لوح تقدیر و هدیه مراتب تشکر خود را نسبت به مدرس کارگاه ابراز داشت.

گزارش از نیره جعفری فر