اولین همایش هم‌اندیشی فعالان فرهنگی حوزه کودک و نوجوان برگزار شد

 به گزارش لیزنا، نشست مسیر کودکی با خصوصیت و ویژگی های منحصر به فرد و اهدافی جدید برای نخستین بار در کشور با حضور استاد مصطفی رحماندوست، کتابداران، نویسندگان، مترجمان، پژوهشگران، تصویرگران، منتقدان، داستان‌گویان و شاعران کودک و نوجوانِ استان برگزار شد. این نشست با هدف ایجاد پیوند، هم‌آهنگی و انتقال تجربیات میان فعالان فرهنگی حوزه کودک و نوجوان با محوریت کتاب و کتابخانه، بخش کودک در کتابخانه ها ، افزایش کیفیتِ و سهولت تولید کتاب‌های کودک و نوجوان، شناخت بهتر مخاطبان کودک  نوجوان و نیازهای آنان، جذب هر چه بیشتر کودکان و نوجوانان به کتاب‌ و کتابخانه وَ شناخت و برقراری ارتباط پایدار میان فعالان فرهنگی، کتابداران و کتابخانه‌های عمومی استان برگزار گردید.

دکتر سعیده ابراهیمی مدیر کل کتابخانه‌های عمومی استان فارس در سخنرانی آغازین نشست گفت: امروز در اداره کل کتابخانه‌های استان فارس برآنیم تا ریشه‌های معضل سرانه نه‌چندان مطلوب مطالعه دراین استان را شناسایی کنیم و تمامی امکانات سخت افزاری و نرم افزاری در اختیار را در راستای ایجاد راهکارهای ارتقای فرهنگ مطالعه متمرکز نماییم. وی  افزود: معتقدیم کودکان و نوجوانان از مهم‌ترین اقشار جامعه هستند و سرمایه‌گذاری و تمرکز برنامه‌ها بر این قشر می‌تواند بخشی مهم از مسائل را در حوزه مطالعه برطرف نماید . ایشان افزودند هم‌اندیشی و هم‌کاری همه فعالان فرهنگی این حوزه می‌تواند افق‌های بلند و نوینی را برای همه دست‌اندرکاران فرهنگی و مخاطبان بگشاید.

مدیر کل کتابخانه‌های عمومی فارس ادامه داد: مطالعه زمینه‌های خلاقیت و رشد ذهنی کودک را فراهم می‌آورد، به رشد تفکر کودک و خوداتکایی در وی کمک می کند، افق‌های جدیدی را پیش روی او می‌گشاید و ارزش‌های زندگی را در او شکل می‌دهد. همچنین، مطالعه زندگی مشاهیر و صاحب‌نامان ادبی و علمی کشور و  الگوهای رفتاری شایسته می‌تواند تأثیراتی مثبت در شکل‌گیری شخصیت وی داشته باشد.

دکتر ابراهیمی ضمن ابراز خرسندی از حضور استاد مصطفی رحمان‌دوست در این نشست گفت: در کتابخانه‌های عمومی استان حدود 70 هزار کودک ، عضومی باشند و با تمرکز بر مباحث مرتبط با کتاب در حوزه کودک و نوجوان و نگاه تخصصی و علمی به این حوزه باید به دنبال شناسایی راه‌کارهای جذب هر چه بیشتر کودکان و نوجوانان به کتابخانه و مطالعه بود و ایجاد کتابخانه تخصصی کودک و تجهیز و بهسازی بخش‌های کودک کتابخانه‌های عمومی و برنامه‌های مختلف علمی، آموزشی و فرهنگی از گزینه‌های پیش روست.

در این نشست دو روزه ،کارگاه هایی چون  ویژگی های قصه مناسب برای کودکان و نوجوانان، ویژگی ها ، شیوه ها و روش های قصه گویی، شیوه های پرورش اندیشه و خلاقیت کودکان و نوجوانان و ارائه سیر های مطالعاتی پیشنهادی ویژه گروه سنی کودک و نوجوان در زمینه های مختلف تشکیل شد.

روز اول نشست شامل  پنل های مختلفی از جمله پنل کتابداران و قصه گویان ، پنل نویسندگان و مترجمان، پنل شاعران، تصویرگران و هنرمندان تئاتر ، پنل پژوهشگران ، منتقدان و روان شناسان بود.در هر پنل به نوبه خود مسائل و موضوعات مرتبط با آن حوزه مورد بحث قرار گرفت.

در پنل کتابداران و قصه گویان تبیین وضعیت و فعالیت‌های بخش‌کودک کتابخانه‌های عمومی وکلیات قصه‌گویی مورد بحث قرار گرفت.در پنل نویسندگان ، مترجمان کلیات نویسندگی و ترجمه بررسی شد.در پنل شاعران،تصویرگران و هنرمندان تئاتر کلیات شعر و تصویرگری کتاب کودک و نوجوان از دیدکتابداران وتصویرگران بیان شد.در پنل پژوهشگران، منتقدان و روان شناسان کلیات پژوهش ، نقد و روان شناسی کودک و نوجوان توضیح داده شد. شایان ذکر است در پایان هر پنل نیز جلسه پرسش و پاسخ میان فعالان هر حوزه و کتابداران صورت گرفت.

مصطفی رحماندوست که مهمان اختصاصی این مراسم بود به بررسی علل پایین بودن سرانه مطالعه در کشور به‌خصوص مطالعه در بین کودکان و نوجوانان پرداخت.

این نویسنده و شاعر حوزه کودکان و نوجوانان با اشاره به نیاز ضروری کشور به افزایش سرانه مطالعه بین این رده سنی، گفت: وقتی یک محصول فروش نمی‌رود، فروشنده جنسش را به در منازل می‌برد تا به فروش برساند نویسندگان هم باید با همین روش محصولات خود را ارائه و مردم را به مطالعه ترغیب کنند.

رحماندوست یکی از این علت‌ها را عدم نیاز به مطالعه عنوان کرد و افزود: وقتی یکی از وسایل منزل خراب می‌شود چون می‌توانیم با یک تعمیرکار تماس بگیریم در مورد آن مطالعه نمی‌کنیم و همین عدم نیاز به مطالعه سبب کاهش سرانه مطالعه می‌شود.

رحماندوست پز دادن را یکی از روش‌های افزایش سرانه مطالعه عنوان کرد و از همه خواست کاری کنند که کتاب خواندن یکی از گزینه‌های پز دادن شود.

وی نخستین مرحله برای تشویق به مطالعه را خاطره‌سازی و بعد ایجاد لذت برای کودکان دانست و خاطرنشان کرد: بچه‌ها علاقمند به تقلید هستند و رفتار ما در انجام یک کار سبب جذب یا دفع آنها در تکرارش می‌شود، مثلا بچه‌ها از مسواک زدن فرار می‌کنند اما بیشتر بچه‌ها نماز خواندن را تقلید می‌کنند.

در ادامه محبوبه خراسانی نسب، یکی از کتابداران برگزیده استان فارس، نیز در این مراسم به ایراد سخنرانی پرداخت و از لزوم ارتباط بین صاحب اثر و کتابداران گفت و اظهار داشت: "دو چالش بزرگ در حوزه کتابخانه‌های فعال در زمینه کودکان و نوجوانان وجود دارد.وی با بیان اینکه نخستین چالش، ابزار و وسایل مورد نیاز و دومین چالش عدم ارتباط بین صاحب اثر و خواننده است افزود: کتابدار می‌تواند این نقش را ایفا کند و این نشست به همین دلیل برگزار شده است."

حاضران که همه از فعالان حوزه کودکان و نوجوان بودند به بحث و بیان مشکلات خود پرداختند.

سولماز کرمی که تصویرگر کتاب کودکان است می‌گوید:" کودکان ارتباط بیشتری با تصاویر برقرار می‌کنند و باید در این زمینه سرمایه‌گذاری شود.او که سه سال است پا در این عرصه گذاشته امیدوار است تصویرگران با همکاری و پشتیبانی مسئولان این حوزه  بچه‌ها را علاوه بر تصاویر نمایشی مانند تلویزیون به سمت تصاویر کتاب‌ها و مطالعه سوق دهند."

کتابدارها از نویسندگان استان فارس گلایه کردند که هرگز آنها را در کتابخانه‌ها ندیده‌اند پس نباید انتظار داشته باشند که شناخته شده باشند و در مراسم از نویسندگان دعوت کردند تا با حضور در کتابخانه‌ها به کتابخوانی رونق دهند.

مصطفی رحماندوست در روز دوم کارگاه در فضایی متفاوت به انتقال تجربیات خود به کتابداران پرداخت ؛ او که نویسنده کتاب راه و رسم قصه گویی است ، تجربیات شخصی خود را در جلسات قصه گویی در این کتاب گردآوری کرده است. این کتاب در سال 1369 برای اولین بار چاپ و در چاپ ها و ویرایش های بعدی دچار تغییرات زیادی شده است.وی درمورد کتاب راه و رسم قصه گویی عنوان کرد : "قصه گویی نیز مانند دیگر علوم دچار تغییر و تحول شده است و این کتاب هم طی سال ها تغییرات زیادی کرده است.من 186 کتاب مختلف نوشته ام امااین کتاب تنها کتابی است که برای چاپ های بعدی  تغییراتی در آن ایجاد کردم.از همین رو می توان به اهمیت قصه گویی و دخالت تجربیات شخصی در قصه گویی پی برد."

وی در ادامه کارگاه از ویژگی های روایت قصه ، انتخاب قصه ، شیوه های قصه گویی ، گروه سنی مناسب برای قصه های متفاوت ، مادران قصه گو و... صحبت کرد .او ابتکار ، متفاوت بودن و تکراری نبودن را برای شروع قصه ها الزامی دانست که رکن اصلی همه آن ها انتظار آفرینی است . این عامل در قصه باعث جذابیت و کشش داستان برای کودکان می شود.

از خلاقیت های رحماندوست  در ارتباط با قصه گویی برای کودکان می توان به استفاده از " کارت قصه گویی" اشاره کرد.این کارت شامل دو بخش روایت داستان به صورت خلاصه شده و همچنین تجربیات شخصی کتابدار و قصه گو می شود.این کارت در طولانی مدت می تواند برای انتقال تجربیات ، موفقیت ها و دست آورد های  راوی قصه بسیار مفید و پرکاربرد باشد.

وی درمورد انتقال احساسات از طریق داستان و قصه بیان کرد که شاید نویسنده و مترجم داستان در انتقال احساسات نهفته در قصه چندان موفق نباشد، اما این وظیفه قصه گو است که با زبان بدن و لحن خویش ، شنونده را با قصه همراه کند و جان کلام را به او برساند.

در انتهای این همایش کتابداران کتابخانه های عمومی استان با استاد مصطفی رحماندوست در خصوص وضعیت فعلی کتابخانه های استان و کشور به گفت و گو پرداختند.

گفتنی است این نشست ، نخستین بخش از سلسله نشست های مسیر کودکی بوده و در آینده ای نزدیک نشست های دیگری تحت این عنوان برگزار خواهد شد.