کد خبر: 4005
تاریخ انتشار: چهارشنبه, 08 دی 1389 - 02:31

داخلی

»

مطالب کتابداری

»

گزارش

ضرورت توجه به ایجاد زیرساختهای اهداف فرابخشی در کتابخانه ملی

یکی از اهداف فرابخشی کتابخانه ملی، اتخاذ تدابیر و اخذ تصمیمات لازم برای صحت، سهولت و سرعت امر تحقیق و مطالعه در همه زمینه­ها به منظور اعتلای فرهنگ ملی و انجام تحقیقات مربوطه می­باشد.

 

به گزارش لیزنا، نشست «جایگاه کتابخانه ملی در پژوهشهای فرابخشی» با مقدمه کوتاهی از دکتر نرگس نشاط در ساعت 10:30  روز سه شنبه 7 دی 1389 آغاز شد.

سپس دکتر عباس حری، استاد پیشکسوت علوم کتابداری و اطلاع رسانی، بر روی سن حاضر شد. وی در ابتدای سخنان خود یکی از نتایج برگزاری اینگونه نشستها را دیدار دوستان و همکاران قدیمی بیان کرد و در ادامه به تشریح موضوع «جایگاه کتابخانه ملی در پژوهشهای فرابخشی» پرداخت.

به گفته دکتر حری، طبق ماده 3 اساسنامه قانون اساسی کتابخانه ملی ایران، که در سال 1369 به تصویب رسیده است، اهداف این سازمان در سه مقوله سازمانی، فراسازمانی، و فرابخشی قابل بحث است. از اهداف سازمانی می­توان به تحقیقاتی که مسائل درون­سازمان را حل کرده و پاسخگوی نیازهای مستقیم مدیران و کارکنان است اشاره کرد. از اهداف فراسازمانی می­توان پژوهش و برنامه­ریزی علمی کتابداری و اطلاع­رسانی و شرکت در تحقیقات و فعالیتهای بین­المللی ذیربط، انجام مشاوره، نظارت، هدایت و ارائه خدمات فنی و برنامه ریزی و سازماندهی کتابخانه­های کشور، ارائه روشهای مطلوب به منظور هماهنگ کردن خدمات و فعالیتهای کتابخانه عمومی و تخصصی جهت تسهیل مبادله اطلاعات نام برد.

وی تصریح کرد: بحث اصلی که از اهداف فرابخشی کتابخانه ملی محسوب می­شود و در بند5 ماده3 اساسنامه کتابخانه ملی آمده است، اتخاذ تدابیر و اخذ تصمیمات لازم برای صحت، سهولت و سرعت امر تحقیق و مطالعه در همه زمینه­ها به منظور اعتلای فرهنگ ملی و انجام تحقیقات مربوطه می­باشد. در اینجا بحث زیرساختها مطرح می­شود. به عنوان مثال مسأله مطالعه و نشر در بهره­مندی کتابداران موثر است درصورتیکه مستقیما به رشته ربط خاصی ندارد.

استاد پیشکسوت دانشگاه تهران در ادامه گفت: ایجاد اینگونه زیرساختها از وظایف محول شده به کتابخانه ملی است؛ هرچند این کار بسیار پرزحمت و هزینه­ بر است،  ولی برای رشد و اعتلای رشته کتابداری و اطلاع­رسانی به عنوان زیرساخت و پایه محسوب می­شود.

دکتر حری افزود: تحقیقات فرابخشی اساسا در بخش تجمیع سازمانی و فراسازمانی کتابخانه ملی انجام می­گیرد و هرگز غرض از فرابخشی، فرارشته­ای نیست. چون در مقوله فرارشته­ای معمولا چیزهایی مطرح است که از رشته خاصی گرفته شده و کاربرد آن در رشته دیگر بررسی می­شود. مثلا استفاده از کوآنتوم (در رشته فیزیک) و کاربرد آن در کتابداری و اطلاع­رسانی را می­توان مقوله­ا­ی فرارشته­ای دانست.

وی در مثالی دیگر تصمیم درمورد اینکه کتابهای یک کتابخانه خاص برچه اساسی باشد به این موضوع اشاره نمود که در حال حاضر یکسری منابع گوتنبرگی و به اصطلاح کتابی داریم و از طرفی با ظهور تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات منابع دیجیتالی و وبی. بنابراین، نسلی از افراد مراجعه­کننده وجود دارند که نسل برزخی بین این دو منابع قرار می­گیرند. این مراجعین هستند که تعیین­کننده نوع منابع و سرویس­دهی به کاربران را برای کتابداران مشخص می­­کنند. علت نگهداشتن کارتهای برگه­دان در کتابخانه پیشرفته کنگره امریکا نمونه­ای از همین احترام به مراجعه کننده است.

دکتر حری بیان کرد: رابطه بین خواندن و نظام نشر، که براساس نظام مشخصی است، از وظایف کتابخانه ملی بوده و زیرساخت آن به دلیل اجرا شدن قانون واسپاری در این سازمان قابل پژوهش و بررسی است.

وی در ادامه افزود: بسیاری از حرکتها در کتابخانه­ ها پیش ­فرض محسوب شده و همین پیش ­فرضها هستند که موجب شکل­گیری مسأله برای انجام یک پژوهش می­ شوند. در اینجا باید از پیش ­فرضها با استدلال دفاع کرد و از آنها در پژوهش استفاده نمود. رشته کتابداری اگر مفروضاتش را برپایه پژوهش قرار ندهد، به­سان خانه­ای می­ماند که روی آب ساخته شده است. این وظیفه کتابخانه ملی است که براساس قانون اساسنامه به دنبال شرایط و امکانات لازم برود. فایده آن این است که کتابخانه ملی به عنوان دارنده این نقش، هویت خود را با انجام چنین پژوهشهایی مطرح نموده و نتایج حاصل از آنها را به کتابخانه­های دیگر اعلام نماید. دلیل اینکه برای کتابخانه ملی 60 نفر عضو هیأت علمی تعریف شده است برای این بوده که این بار عظیم ملی را انجام دهد و به وظایف محوله که از طریق قانون مجلس شورای اسلامی و برطبق اساسنامه جامه عمل بپوشاند. همچنین از سیاست­های دیگر در کتابخانه ملی برون سپاری برخواسته از سیاست متمرکز است.

به گفته دکتر حری، فراتحلیل­ ها زمانی میسر است که اجزای تحلیل با هم همگن باشند. یعنی همه الگوها یکسان بوده، و سپس توزیع شده و بعد از آن نتایج مورد تحلیل قرار گیرند. برای محقق شدن این امر، کتابخانه ملی نیاز به کمیته ­بندی و اجرایی کردن کارها دارد. درنتیجه؛ یکی از نقطه­ های حساس، سیاست متمرکز در کتابخانه ملی است.

کتابخانه ملی ایران وظایفی دارد که باید به جد به آنها بپردازد و به صرف اینکه تنها به اهداف سازمانی و فراسازمانی بسنده کند، و نقش خود را در اهداف فرابخشی فراموش کند، نمی­تواند مسیر خواسته شده براساس قانون اساسنامه را عملی سازد.

این جلسه ساعت 11:30 با پرسش و پاسخ حاضرین به پایان رسید.

برچسب ها :
خواهشمند است جهت تسهیل ارتباط خود با لیزنا، در هنگام ارسال پیام نکات ذیل را در نظر داشته باشید:
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.
نام:
ایمیل:
* نظر: