تسهیل اشاعه دانش و نشر الکترونیکی با ترکیب ICT و صنعت نشر

به گزارش خبرنگار لیزنا، همایش اسفند ماه انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران با سخنرانی دکتر مهدی خسروپور (رئیس انجمن منابع اطلاعات امریکا) در تالار اجتماعات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران در ساعت 16:30 برگزار شد.

دکتر مهدی خسروپور سخنرانی خود را با عنوان « تغییر ماهیت اشاعه دانش:Changing Nature Of Knowledge Dissemination» آغاز کرد: " در گذشته دسترسی به دانش خیلی محدود بود. اما امروزه تکنولوژی با فرصت هایی که ایجاد نموده محدودیت های زمانی و مکانی را از بین برده است. با ظهور اینترنت، گوگل و شبکه های اجتماعی این دسترسی سریعتر شده است."

افزایش سطح دانش دریافت کنندگان هدف اصلی دانش است

رئیس انجمن منابع اطلاعات امریکا  درباره «انواع دانش» اظهار کرد: "دانش به دو دسته اصلی رسمی و غیر رسمی تقسیم می شود. منظور از دانش رسمی تولیدات سیستم ها و ساختارهای ایجاد شده انسانی است و منظور از دانش غیر رسمی تولیدات مغز انسان است. عملکرد اصلی اطلاعات رسمی تمجید اطلاعات غیر رسمی در افزایش درک یک موضوع یا فرآیند تصمیم گیری است."

دانشیار دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا در ادامه اذعان داشت: " تکنولوژی اطلاعات و مخابرات (ICT) ترکیبی از صنعت مخابرات و صنعت تکنولوژی اطلاعات و کامپیوتر است و تاریخچه آن در طول 50 سال گذشته به 4 دوره تقسیم بندی می شود. دوره اول شامل  محاسبات علمی و حسابداری، دوره دوم شامل محاسبات مدیریتی و پردازش اطلاعات، دوره سوم شامل مدیریت و اشتراک دانش و دوره چهارم شامل محاسبات هوشمند و مدیریت دانش است. "

سر ویراستار دانشنامه اطلاع رسانی تصریح کرد: "نشر یکی از قدیمی ترین صنعت هایی است که به نفع اشاعه دانش است و به طور کلی در دو گروه اصلی موضوع های عمومی و موضوع های علمی طبقه بندی می شود."

ترکیب ICT و صنعت نشر منجر به اشاعه دانش و نشر الکترونیکی شده است

وی در ادامه افزود: " کاربران باید تشخیص دهند که کدام فرمت (چاپی یا الکترونیکی) را ترجیح می دهند. آن ها باید مزیت های فرمت الکترونیکی را در نظر بگیرند. به عنوان مثال جستجوی یک واژه در یک کتاب 400 صفحه ای چاپی را با جستجوی همزمان در چند کتاب الکترونیکی در کمتر از چند ثانیه مقایسه نمایند تا به مزیت های منابع الکترونیکی پی ببرند. توزیع دانش به تمام نقاط جهان با استفاده از امکانات ICT در کمترین زمان امکان پذیر است."

مهمترین عامل در اشاعه الکترونیکی دانش عامل زمان است

دکتر خسروپور افزود: " مهمترین عامل در اشاعه الکترونیکی دانش عامل زمان است. به خصوص در علوم پزشکی  نتیجه یک جستجوی جدید  باید در کمترین زمان ممکن به تمام نقاط جهان توزیع شود که با استفاده از اشاعه الکترونیکی دانش محدودیت ها از بین رفته اند."

نشر الکترونیکی، نشر دیجیتالی کتاب ها و مقالات الکترونیکی و گسترش کتابخانه ها و فهرست های دیجیتالی است

رئیس انجمن منابع اطلاعات امریکا درباره «کانال های منابع الکترونیکی دانش» بیان داشت: "مؤسسات پژوهشی، وب سایت های علمی، وب سایت های دولتی، وب سایت های گروهی تخصصی، موتورهای جستجو و ویکیپدیا از کانال های منابع دانش الکترونیکی می باشند که منجر به صرفه جویی در هزینه و زمان شده اند و سهولت بسیاری را ایجاد نموده اند."

منظور از دسترسی آزاد تلاش برای تهیه ارزش های افزوده در اشاعه دانش با استفاده از تکنولوژی است

سر ویراستار دانشنامه اطلاع رسانی در ادامه اظهار کرد: " برای تغییر در صنعت نشر  به سرمایه گذاری در تجارت چاپ، درک کافی از پتانسیل تکنولوژی و مدیریت پیش بینی ها و تصورات  نیاز بود. تغییرات پیش آمده  ما را به سوی تقویت دسترسی و مالکیت و دسترسی آزاد (OA: Open Access) سوق داد. منظور از OA تلاش برای تهیه ارزش های افزوده در اشاعه دانش با استفاده از تکنولوژی است."

دو حرکت اصلی که اخیرا در زمینه OA رخ داده است خودآرشیوی دسترسی آزاد و نشر دسترسی آزاد است

دکتر خسروپور تأکید کرد: " خودآرشیوی دسترسی آزاد به جاده سبز دسترسی آزاد و نشر دسترسی آزاد به جاده طلایی دسترسی آزاد تعبیر می شوند. منظور از نشر دسترسی آزاد ایجاد پایگاه هایی مانند Biomed Central و The Public Library of Science است."

رئیس پایگاه «آی.جی.آی گلوبال (IGI-Global)» درباره برخی حقایق مقالات علمی اظهار داشت: " کشورها سالانه 2500000  مقاله منتشر می کنند که کمتر از 5 درصد آن ها جزء نشریات دسترسی آزاد هستند."

دکتر خسروپور درباره  «مدل های کاهش هزینه های انتشارات دسترسی آزاد» تصریح کرد: " پرداخت به نویسندگان هر مقاله، پرداخت به مؤسسات نویسندگان هرمقاله، سرمایه گذاری دولت برای هزینه ها و حمایت ناشران از سایت های OA از مدل های کاهش هزینه های انتشارات دسترسی آزاد هستند."

دانشیار دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا درباره «تغییرات اشاعه دانش در عصر دیجیتال» اظهار کرد: " آماده سازی نسل جدید دانشجویان که تفاوت دانش علمی معتبر و نامعتبر را می شناسند و درک نقش کیفیت دانش علمی توسط خروجی های ساختار یافته برای حصول اطمینان افزایش کیفیت ، بر روی نسل بعدی محققان تأثیر خواهد گذاشت."

در ادامه این نشست، کلیپی به منظور معرفی پایگاه« آی.جی.آی گلوبال (IGI-Global)» پخش شد که حاوی معرفی بخش های مختلف این پایگاه شامل کتاب ها و نشریات علمی، دایرة المعارف ها، پایگاه موضوعی در موضوعات مختلف از 50 کشور سراسر دنیا به همراه توضیح ویژگی های جستجوی آن ها بود. گفتنی است این پایگاه از طریق آدرس اینترنتی http://www.igi-global.com/ در دسترس است.

سخنرانی مذکور با پرسش و پاسخ حاضران در ساعت 18 به کار خود پایان داد.

خبرنگار: الهه حسینی