کاربرد نرم افزار «ام.آر.پی» در طرحهای پژوهشی بررسی شد

به گزارش خبرنگار لیزنا، نشست مذکور رأس ساعت 17:10 با معرفی دکتر مهدی محسنیان راد، دانشیار دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع) توسط آقای دکتر ساعی آغاز گردید.

دکتر مهدی محسنیان راد، دانشیار دانشكده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع)، با بیان مقدمه ای سخنرانی خود را آغاز کرد: "طی نیمه دوم قرن بیستم، دو جریان روش‌شناختی، کم ‌و بیش به موازات یکدیگر، البته یکی با شتاب و دیگری با سرعتی کندتر، دو پارادایم حاکم بر فضای تحقیقات علوم اجتماعی در غرب را تشکیل می‌دادند. پاردایم‌هایی که چارلز تدیل(Charles Teddies) آنها را سنت‌های کمّی و کیفی نامیده است. "

وی در ادامه گفت: "در ايران، استفاده از کامپيوترها براي تحقيقات علوم اجتماعي، پيش از انقلاب اسلامي آغاز شد. از پيشگامان اين حرکت مرکز تحقيقات دانشکده علوم ارتباطات اجتماعي بود. پس از انقلاب و با انحلال دانشکده مذکور، اين حرکت متوقف شد. همزمان با ورود نخستين کامپيوترهاي شخصي به ايران، از سال 1364، طراحي نرم افزاري براي اجراي تحقيقات کمي، به صورت تصميمي شخصي و کاملاً نا وابسته به سازمان هاي تحقيقاتي يا دانشگاهي آغاز شد. "

عضو ارشد انستیتو بین المللی ارتباط شناسی (ICI) اظهار داشت: "هنگامي که در سال 1364 اولين گام براي ساخت نرم افزار ام.آر.پي برداشته مي شد. هنوز نرم افزار SPSS به ايران نيامده و الگويي در اختيار نبود. بنابراين در طراحي نرم افزار، تحت تأثير يک ايده اوليه، از آنچه زير ميکروسکوپ، از بافت ها و سلول ها ديده مي شد ايده گرفته شد."

وی افزود:" نرم‌ افزار  M.R.P. :(Multidisciplinary Research Package) (نرم افزار تخصصي تحقيقات علوم انساني- علوم اجتماعي) برای انجام کلیه مراحل تحقیق کتابخانه‌ای، تصویرگذاری، منبع گذاری تا انواع ساخت نمایه‌های کتاب، فیش‌برداری، محاسبه انواع مقیاسهای پیوستگی، پراکندگی، ضرایب همبستگی برای داده‌های فاصله‌ای، نسبی  و رتبه‌ای و نیز انواع تحلیلهای آماری تحقیقات مشاهده‌ای، پیمایشی، تحلیل محتوای برنامه‌های رادیو و تلویزیونی، تحلیل محتوای متون، ،تحلیل فیلمهای سینمایی و اتاقهای گفتگوی اینترنتی به کار می‌رود."

عضو انجمن بين المللي تحقيق در ارتباط جمعي (IAMCR)بیان کرد: "پژوهشگر با اين نرم افزار مي تواند، حسب نيازهاي خود، از ميان سلول هاي اطلاعاتي گوناگوني كه در دسترس دارد، پيكره اطلاعاتي مورد نياز را خلق و انتقال انواع داده ها به نرم افزار و پردازش آن را انجام دهد. MRP توسط وزارت علوم حمایت می شود."

در ادامه دکتر محسنیان راد به معرفی انواع سلولهای اطلاعاتی و همچنین نمایش عملی نرم افزار و چند مثال پرداخت: 16 نوع سلول اطلاعاتي موجود می باشد که شامل: سلول تک کد (داده اسمي (Nominal))، سلول عددی (داده نسبتي (Ratio))، سلول عددی وابسته (داده نسبتي (Ratio)  حاصل از محاسبات رياضي مرتبط با سلول هاي عددي ديگر)، سلول چند کد (محتواي سلول: چندداده اسمي متعامل)، سلول حرفی (محتواي سلول: مضامين حرفي مانند انواع گزاره هاي استخراجي از متن در تحقيقات کيفي و مختلط يا تعيين تيتر برگه در تحقيقات کتابخانه‌اي) همچنین سلول حرفی بزرگترین ابزار تحلیل محتوای عمقی می باشد، سلول کليد واژه (مضامين حرفي از نوع كليد واژه. مانند استخراج از گزاره براي کدگذاري معکوس، همچنين تهيه انواع نمايه)، سلول برگه (ويژه ثبت شماره شناسايي ثابت هر عضو. اين سلول، آخرين بخش از چيدمان سلول هاي هر پيكره است) می باشد.

سلول عکسي (ذخيره تصاوير ثابت (با کاربرد در تحقيقات کتابخانه‌‌اي و يا تحليل محتواي تصاوير ثابت))، سلول صوتي تصويري متحرك (ثبت خودکار مدت حضور يك وجه از متغيير اسمي تعريف شده براي تحليل محتواي فيلم و برنامه هاي راديو وتلويزيوني)، سلول زماني (ثبت اطلاعات مربوط به وقوع يك پديده به ثانيه و دقيقه ( براي ثبت روند زماني مشاهده))، سلول زماني تجمعي (سلول خودکار) (فاصله زماني ثبت شده در عضو قبلي تا عضو فعلي به ثانيه)، سلول تاريخي (محتواي سلول:ثبت داده هاي مربوط به وقوع يك پديده به ماه، روز و سال(ميلادي، قمري و شمسي) براي توليد کرونولوژي ها)، سلول تاريخي (سلول خودکار)، سلول بافتی (محتواي سلول: ثبت خودكار تعداد سلول هاي چند کد تشکيل دهنده يك بافت اطلاعاتي)، سلول محتواي اتاق هاي گفتگوي مجازي (محتواي سلول: دفعات صحبت، و تعداد كلمات هر يک ازدفعات صحبت حاضران در چت روم)، سلول شمارنده (محتواي سلول، ويژه ثبت شماره شناسايي ثابت هر عضو. اين سلول، آخرين بخش از چيدمان سلول هاي هر پيكره است) از دیگر مواردی بود که دکتر محسنیان راد به توضیح آنها پرداخت.

در ادامه دکتر محسنیان راد درباره نام پیکره ها گفت: "این نام گذاری براساس اسامی افرادی که در طول انجام پروژه ها همکاری به سزایی با پروژه MRP  داشته اند، گرفته شده است."

وی همچنین گفت: "از 25 سالی که در حال تکمیل این نرم‌افزار بودیم، تا 23 سال - به توصیه فرزندانم - MRP (ام. آر. پي) مخفف محسنيان راد پروگرام  (Mohsenian Rad Program)بود. اما دو سال پیش، با نگاهی شرقی، تصمیم گرفتيم «محسنیان راد» را «اسم رمز» خودماني برشماريم و نام ‌گذاري عمومي آن را این‌گونه قرارداد کنيم: Multidisciplinary Research Package. و در ادامه از  مهندس امیر تاجیک، امیرحامد محسنیان راد، دکتر سهراب رهبر، مهندس امیر فرزاد محسنیان راد، مهندس کرامت الله یزدان شناس، دکتر پیروز دروی به سبب همکاری در پروژه تشکر و قدردانی کرد."

جلسه رأس ساعت 19:10 با پرسش و پاسخ حضار به پایان رسید.

این نشست در سالن کنفرانس انجمن جامعه شناسی ایران واقع در بزرگراه جلال آل‌احمد، پل گیشا، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، طبقه اول برگزارشد.

خبرنگار: خدیجه عروجی