کد خبر: 6890
تاریخ انتشار: پنج شنبه, 05 آبان 1390 - 00:07

داخلی

»

مطالب کتابداری

»

گزارش

همایش «نظام‌های معنایی و تولید دانش در کتابخانه‌های دیجیتالی» برگزار شد

همایش «نظام‌های معنایی و تولید دانش در کتابخانه‌های دیجیتالی» روز چهارشنبه مورخ 4 آبان، به همراه رونمایی از نسخه جدید کتابخانه دیجیتالی مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم  برگزار گردید.

به گزارش خبرنگار لیزنا، حجت‌ الاسلام و المسلمین احمد مبلغی، رئیس مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی و عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ابتدای سخنان خود، ضمن اشاره به اهمیت و کاربرد اصطلاحنامه‌ها در تولید علم اظهار داشت: "اصطلاحنامه‌ها در هر علم دربرگیرنده آن علم هستند و به مثابه برجسته‌ترین نقاط آن علم تلقی می‌شوند؛ اصطلاحنامه‌ها زبان علمی را خلق می‌‌کنند و عناصر پرنشاط و پر از فعالیت علم تلقی می‌شوند؛ اصطلاحنامه‌ها ابزار تبادل علم میان عالمان آن علم هستند و به علم جاذبه می‌دهند و تدوین اصطلاحنامه در هر علمی بسیار با اهمیت است."

وی در ادامه به مشکلاتی که در طول تاریخ برای اصطلاحات وجود داشته اشاره کرد، و گفت: "مصطلحات به رغم وظیفه‌ای که بر دوش دارند در طول تاریخ با سه مشکل اساسی روبرو بوده‌اند، که عبارتند از:

  1. مشکل اختفاء: پنهان شدن یک مصطلح در دل یک علم در طی یک زمان طولانی، گاهی این اختفاء دو یا سه قرن طول کشیده است. نتیجه اختفاء یک مصطلح، محروم ماندن آن علم از نتایج اساسی اصطلاح است و اگر چنین مشکلی برای اصطلاح وجود نداشت مسیر علم سریع‌تر پیش می‌رفت.
  2. مشکل عدم تغذیه: گاه مصطلح در متون و کتب حالت اختفاء را از دست می‌دهد، ظاهر می‌شود ولی تغذیه نمی‌شود. تغذیه یعنی مصطلح در مدار بحث قرار گیرد؛ اندیشه عالمان آن علم متوجه آن مصطلح شود؛ در غیر این صورت مصطلح کم جان و بی رمق می‌شود.
  3. مشکل توسعه‌نیافتگی: مصطلح باید ریشه بدواند و با اصطلاحات دیگر رابطه برقرار کند. توسعه نیافتگی یک مصطلح مساوی توسعه نیافتگی علم است. مصطلح باید در علم به صورت کیفی و نه فقط کمّی رسوخ کند. محور و مرکز قرار گرفتن مصطلح در علم باعث توسعه یافتگی آن می‌شود."

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ادامه به مراسم در حال برگزاری اشاره کرد و آن را کاری مهم از طرف مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی دانست و افزود: "کاری که امروز انجام شده، بردن اصطلاحات به فضای مجازی است. استفاده از یک فضای حداکثری از حیث عرضه، انتقال و بسط یعنی فضای مجازی که روز به روز نیز بر ابعاد آن رو به فزونی است. ما نمی‌دانیم که در آینده فضای مجازی تا چه اندازه سرعت و قدرت می‌آفریند. بردن این اصطلاحات به این فضا یعنی حل حداکثری مشکلات اصطلاحات."

وی افزود: "مصطلحات، این موجودات زنده علم که بیشترین کارکردها و فعالیتها را دارند به صورت حداکثری خود را نشان دهند و مشکل اختفاء حل می‌شود. وقتی مصطلح بدین شکل به خانه‌ها، مراکز مختلف و ... رفت به مرور تغذیه می‌شود. مشکل توسعه‌نیافتگی نیز به تبع حل می‌شود. چون مصطلحات به کار گرفته می‌شود. اگر شما هم نخواهید آنها را به کار ببرید، دیگران آنها را به کار می‌گیرند و استفاده آن را به شما نیز تحمیل می‌کنند."

سپس حجت الاسلام محمدهادی یعقوب‌نژاد، ریاست مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به ایراد سخنرانی پرداخت.

وی گفت: "اصطلاحنامه‌ها کاربردهای متداولی دارند که علاوه بر این، کاربردها و کارکردهای دیگری دارند که اصولاً نام برده‌ نمی‌شود. از کاربردهای دیگر آن می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: کاربرد اصطلاحنامه‌ها در تدوین فرهنگها و واژه‌نامه‌ها، برای انجام تحقیقات، برای نوشتن طرح درس توسط اساتید و... ."

وی بیان داشت:"  اصطلاحنامه با هدف مدیریت دانش، اطلاعات را مدیریت می‌کند. یکی از مشکلات دنیای امروز تجمیع و انفجار اطلاعات است که نکته‌ای که در این زمینه حائز اهمیت است توانایی بازیابی اطلاعات است. اصطلاحنامه‌ها، سیر تحول علم را نشان می‌دهند و هر چه علم سریع‌تر در حال رشد و توسعه باشد، اصطلاحنامه نیز بیشتر نیاز به بازنگری دارد، مثل اصطلاحنامه مِش در رشته پزشکی. "

ریاست مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی در ادامه، ویژگی‌های اصطلاحنامه علوم اسلامی را برشمرد و بیان داشت: "آغاز کار تدوین اصطلاحنامه علوم اسلامی از سال 68 – 69 است که با مقایسه اصطلاحنامه علوم اسلامی با دیگر اصطلاحنامه‌ها متوجه می‌شویم که در این اصطلاحنامه بحث مترادفات (کلمات هم ارز)، ساختار سلسله مراتبی و وابستگی اصطلاحات به صورت بسیار عمیق کار شده است. اصطلاحنامه نماد دانش است خصوصا ساختار سلسله مراتبی آن که درخت علم را ترسیم می‌کند. این اصطلاحنامه از یونسکو تقدیر نامه دریافت کرده است. هم اکنون این اصطلاحنامه به محیط مجازی پا گذاشته است که در زمینه تولید علم بسیار مهم است. وقتی ما می‌توانیم از تولید علم صحبت کنیم که بدانیم چه داریم و در کجای دایره علم هستیم.

وی افزود:  بحث دیگر تدوین فرهنگنامه‌هاست. فرهنگنامه علوم اسلامی و اصول فقه در سال اول انتشار به چاپ سوم رسید و مورد توجه مقام معظم رهبری در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در سال 1389 قرار گرفت.

یعقوب نژاد در پایان سخنان خود از دکتر حرّی یاد کرد و خاطر نشان ساخت: "ایشان سهم به سزایی در تدوین اصطلاحنامه علوم اسلامی، فرهنگنامه علوم اسلامی و فرهنگنامه اصول فقه داشتند ولی امروز به دلیل کسالت در جمع ما نیستند."

در ادامه مراسم، از نسخه جدید کتابخانه دیجیتالی مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم توسط ریاست هیات امنای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، حجت الاسلام و المسلمین جعفری گیلانی رونمایی شد.

سپس سیده افروز حسینی شکرایی، کارشناس تحلیل فرآیند شرکت پارس آذرخش، مروری بر ویژگی‌های نرم‌افزار کتابخانه دیجیتال آذرخش داشت و گفت: "نرم افزار موجود نرم افزاری است که فرآیندهای کتابخانه الکترونیک و دیجیتال را با هم ادغام کرده و در کنار هم به کار می‌برد.

وی افزود: فرآیندهای کتابخانه الکترونیک در برگیرنده جستجو، فهرستنویسی، کنترل مستندات، مدیریت، اصطلاحنامه و درختواره، آماده‌سازی، خروجی‌های تخصصی، امانت است ؛

و فرآیندهای کتابخانه دیجیتال شامل جستجو، مدیریت منابع دیجیتال، فیش‌برداری، مدیریت، اصطلاحنامه و درختواره، گالری می باشد.

همچنین فرآیندهای مشترک در کتابخانه الکترونیک و دیجیتال، مدیریت بانک جانبی،نظرسنجی، پرسش و پاسخ،آگاهی‌رسانی جاری، مدیریت گردش کار(کارتابل)  است.

شکرایی در ادامه گفت:سیستم 9 ویژگی کلی دارد که عبارتند از مبتنی بر استاندارد،  تحت وب،  نحوه ایندکس‌سازی / مدیریت ایندکس،  جستجو و روش‌های بازیابی اطلاعات،  چند زبانگی (Multilingual)،  امنیت / سطوح دسترسی،  چند زبانی،  تعاملی بودن،  پویایی سیستم؛ و در ادامه همایش، به معرفی این 9 ویژگی پرداخت.

در پایان مراسم مهندس علی کمایی، مدیر فروش شرکت کاوش کام، در مورد RFID ، کاربرد آن در کتابخانه‌ها، فرآیندهایی که به واسطه RFID در کتابخانه تحت تاثیر قرار می‌گیرند و همچنین فرآیند اندازه‌گیری عملکرد کمّی کتابخانه‌ها با استفاده از تکنولوژی RFID را مختصراً توضیح داد.

خبرنگار: نیره خداداد شهری

برچسب ها :
خواهشمند است جهت تسهیل ارتباط خود با لیزنا، در هنگام ارسال پیام نکات ذیل را در نظر داشته باشید:
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.
نام:
ایمیل:
* نظر: