واعظی: دانش کتابداری، دانش وسیعی نیست!

به گزارش لیزنا منصور واعظی، رئیس نهاد کتابخانه های عمومی، در برنامه زنده تلویزیونی  کتاب 4 روز چهارشنبه 4 آبان در خصوص کتاب و کتابخوانی و شرایط کتابخانه های عمومی و استخدام کتابدار صحبت کرد.

در این برنامه گزارشی در مورد سرانه مطالعه کشور پخش شد و عنوان شد که سرانه مطالعه در کشور کم است و مطلوب نیست، و باید با تنبلی مطالعه مبارزه کرد.

در ادامه واعظی در خصوص این گزارش بیان داشت: " تا 2 سال قبل  افراد متفاوتی در این باره اعلام  نظر می کردند در حالی که سنجش علمی انجام نشده بود. در سال های  1353، 1377 ،1387 و 1388 چهار سنجش علمی انجام شد که نتایج آن احصا شده است و در اسفند 89 نیز سنجشی انجام شده که هنوز نتایج آن تجزیه و تحلیل نشده است."

وی افزود: "در سال 53  این سرانه 2 دقیقه بوده ، در سال 77 به 7 و نیم دقیقه رسیده ، در  سال 87 این سنجش در مورد کتاب، در شهر ها روستا ها صورت گرفت که 18 دقیقه  سرانه مطالعه بوده است  و در سال 88 در این سنجش خواندن کتاب  و قرآن و ادعیه تفکیک شد، که بر این اساس سرانه مطالعه 18 دقیقه کتاب و 12 دقیقه قرآن و ادعیه، 39 و نیم دقیقه روزنامه  و 6 و نیم دقیقه نشریات غیر روزانه بوده است."

این آمار هم در فضای فیزیکی و هم در فضای مجازی بوده و جمعا 76 دقیقه سرانه مطالعه است.

وی بیان داشت: "مطالعه در سالهای اخیر رشد خوبی داشته است و این نکته را باید عنوان کرد که این آمار راضی کننده نیست."

در ادامه برنامه کتاب 4 به قانون برنامه چهارم توسعه اشاره شد و بیان شد قرار بر این بوده است که 4000 کتابخانه عمومی تا سال 88 در سراسر کشور ساخته شود ولی تا کنون بالغ بر 2500 کتابخانه داریم و 1500 کتابخانه ساخته نشده است دلیل آن چیست؟

واعظی در این خصوص گفت: "تا پایان سال 86،  1700 کتابخانه داشتیم، ظرف 4 و نیم سال به بیش از 2700 کتابخانه رسیده و امروزه 2730 کتابخانه داریم و  ایجاد 1000 کتابخانه ظرف  چهار سال  و نیم، رشد بسیار خوبی بوده است."

همچنین در مورد این مساله که  قرار بوده تا پایان سال 88  همه مراکز استان ها کتابخانه مرکزی داشته باشند و طبق آمار تا کنون 7  استان کتابخانه مرکزی دارند؛  واعظی گفت: " ساخت و ساز توسط نهاد کتابخانه های عمومی  نیست و بودجه ها استانی است. با این وجود ما کتابخانه های استاندارد طراحی کردیم که باید محل تعاملات شهر و محله باشد و خانواده ها عضو کتابخانه شوند ...

رئیس نهاد کتابخانه های عمومی در مورد انتشارات و چاپ کتاب در کشور گفت: " سالیانه 60 هزار عنوان کتاب در کشور منتشر می شود (به جز کتابهای درسی) یعنی به ازای هر 1300 ایرانی یک کتاب منتشر کردیم و در آلمان به ازای هر 1100 آلمانی 1 کتاب منتشر می شود و اختلاف زیادی نداریم."

در ادامه به این مبحث که نهاد کتابخانه های عمومی باید مطالعه مردم را مدیریت کند پرداخته شد و اینکه  چگونه این امر صورت می پذیرد؟

واعظی در این خصوص گفت: مهمترین هدف ما ارتقای مطالعه مفید در کشور است ، مطالعه ای مطلوب است که به ارتقای دانش، ارتقای گرایش، و اصلاح رفتار بیانجامد و تاکید کرد : مدیریت مطالعه، هدفش مطالعه مفید است؛ اینکه چگونه کتاب را در دسترس مردم قراد داد، مردم  چگونه بتوانند با طی یک مسیر کوتاه به کتابخانه برسند، متناسب با هر قشری برنامه های فرهنگی خاص برای رشد مطالعه صورت پذیرد و نهاد با کمک دستگاههای مختلف باید این کار را  انجام دهد.

وی درباره شبکه کتابخوانان حرفه ای گفت: مطالعه در فضای مجازی موضوع بسیار مهمی است و جوانان تمایل دارند که در فضای مجازی مطالعه کنند. اینکه چگونه گرایش به سمت مطالعه در فضای مجازی را فراهم کنیم باعث ایجاد این شبکه شد و استقبال خوبی به عمل آمده و این اولین شبکه اجتماعی در حوزه کتابخوانی است.

واعظی در پاسخ به این سوال که چرا نهاد از غیر کتابداران برای اداره کتابخانه ها استخدام می کند گفت:" اولویت ما در استخدام، رشته کتابداری است و به جهت توسعه خوبی که در توسعه کتابخانه ها داشتیم در سه چهار سال اخیر ما هر سال 400 نفر باید کتابدار استخدام می کردیم که بتوانیم کتابخانه ها را اداره کنیم. اولویت این است که بومی استخدام کنیم  و بومی برای آقایان استان و خانم ها شهر است."

وی افزود: ما در آزمونی که گرفتیم در خیلی از شهرستانها نتوانستیم رشته کتابداری جذب کنیم و  افراد ثبت نام  نکردند، یا در آن شهر ها رشته کتابداری نبوده که افراد بخوانند ، و به هر حال ما 400 نفر قرار بود  استخدام کنیم  در حالی که کمتر از 250 نفر استخدام کردیم.

وی بیان داشت: دانش کتابداری دانش خیلی وسیعی نیست  و تعدادی از همکارانمان را که در سالهای گذشته استخدام کردیم و کتابدار نبودند،  با یک دوره کتابداری که گذراندند خیلی خوب کتابخانه را اداره می کنند.

به هر حال اولویت با رشته کتابداری است و بعد رشته های نزدیک به کتابداری مثل  ادبیات فارسی و معارف.

در ادامه بحثی در خصوص طرح کتاب من یا سفارش کتاب صورت گرفت و بیان شد  خیلی از افراد و به خصوص مسئولین کتابخانه های عمومی می گویند که این طرح بسیار ضعیف است و سفارش یک کتاب گاهی بین 6 ماه تا یکسال به طول می انجامد.

واعظی در این خصوص گفت:" هنگامی که یک کتاب در استانی سفارش داده می شود 8 موسسه هستند که تلاش می کنند این کتابها را تهیه کنند، کتابهایی که منتشر می شوند زود تمام می شوند و ناشر به خاطر درخواست یک نسخه حاضر نیست تجدید چاپ کند. ما علاقمندیم که همه کتابها را تامین کنیم، کتابهایی که ظرف 2 و 3 سال گذشته منتشر شده طی 2 یا 3 هفته تهیه می شود ، اگر کتاب موجود باشد ظرف 2 هفته تهیه می شود و اگر موجود نباشد کاری نمی توان کرد."