نشستی مشترك بین رئيس كتابخانه ملي ایران و پژوهشگران برگزيده اسناد برگزار شد

به گزارش لیزنا، به نقل از روابط عمومي سازمان اسناد و كتابخانه ملي يزد، در این مراسم ابتدا فرماندار یزد گزارشی از وضعیت این شهر فرهنگی و تاریخی و فعالیت‌های پژوهشگران حوزه اسناد و نسخ خطی آن ارائه کرد و سپس محمد رضا ملك ثابت، مدير اسناد و كتابخانه ملي استان يزد، از آمادگي مديريت متبوع خود براي ارائه خدمات پژوهشي در زمينه اسناد و نيز همكاري با ناشرين استان و كتابخانه هاي عمومي در زمينه انجام وظايفي كه تاكنون فقط از طريق تهران انجام مي شد خبر داد.

وي همچنين به بحث درباره اهميت حفاظت اسناد ملي و كتابهاي دستنويس و بهره برداري علمي از آنها براي ايجاد تحول در علوم انساني پرداخت و جايگاه استان يزد را با توجه به قدمت آن در زمينه ميراث مكتوب كم نظير توصيف كرد و از آمادگي استان براي برگزاري همايش ملي حاميان نسخ خطي خبر داد در ادامه اين نشست علمي پژوهشگران برگزیده استان به بیان دغدغه‌های خود در زمینه اسناد و نسخ خطي پرداختند.

یکی از پژوهشگران جوان یزدی از مشکلات دانشجویان مقطع دکتری استان یزد در زمینه سندپژوهی سخن گفت و یادآور شد: نسخه‌های عکسی اگر نگوییم بیشتر از نسخه‌های خطی حداقل به اندازه آنها ارزش اسنادی دارند، اما مشکلی که در این زمینه هست، این است که عکس‌های مورد استفاده برای پایان نامه‌های مقاطع دکتری و کارشناسی ارشد معمولا در اختیار خانواده‌های اعیان و اشراف و رجال دولتی است. وی افزود: متاسفانه در یزد روند حفاظت از عکس‌های تاریخی نامشخص و مبهم است و هیچ آرشیو مستقل و مدونی برای آنها وجود ندارد.

این پژوهشگر جوان یزدی پیشنهاد کرد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی وارد این موضوع شود و نظارت ویژه‌ای در مورد جمع‌آوری و نگهداری عکس‌های قدیمی و تاریخی استان یزد انجام دهد.

در ادامه این برنامه، اسحاق صلاحی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در سخنانی اسناد را عاملی هویت ساز برای کشورها توصیف کرد و گفت: امروز کشوری مانند کانادا چون تاریخی برای خودش ندارد، اگر یک سند هم داشته باشد با چنگ و دندان آن را حفظ می‌کند تا برای خودش تاریخی دست و پا کند؛ در حالی که شما می‌دانید تنها در یك دانشگاه علیگر هند 8 هزار جلد نسخه خطی فارسی نگهداری می‌شود.

رئیس کتابخانه ملی ایران از ممنوعیت انتشار کتاب‌ها در فضای مجازی به دلیل قانون مربوط به مالکیت معنوی و حق مولف انتقاد کرد و گفت: چرا باید یک پژوهشگر 80 سال صبر کند تا بتواند به محتوای کامل یک اثر که ممکن است دوره عمر مفید آن 5 یا 6 سال باشد دسترسی پیدا کند.

وی افزود: نسخ خطی فارسی با آثار کهن ما امروز در تمام عرصه‌های سیاسی و اجتماعی کشورهای همسایه و به ویژه حوزه ایران فرهنگی بروز و ظهوری آشکار دارند.رئیس کتابخانه ملی ایران همچنین با اشاره به سفر چندی پیش خود به گرجستان گفت: یکی از کالاهایی که هنوز پدران و مادران گرجی به عنوان جهیزیه به همراه دخترانشان به خانه بخت می‌فرستند، دیوان حافظ و رباعیات حکیم عمر خیام است و این نشان از اهمیت تمدن کهن ایرانی دارد.

صلاحی در ادامه از تدوین 40 جلد فهرست کلی نسخ خطی موجود در ایران از سوی سازمان متبوعش خبر داد و گفت: در حال حاضر سه جلد از این مجموعه زیر چاپ است و تا پایان سال مجموعا 6 جلد آن چاپ خواهد شد. در سال 91 هم 34 مجلد دیگر فهرست نسخ خطی چاپ خواهد شد.

وی همچنین از نبود مدلی استاندارد در تولید اسناد در کشور انتقاد کرد و گف:ت متاسفانه هر دستگاه اجرایی ساز خودش را می‌زند و هر کدام به شیوه‌ای سند تولید می‌کنند و شما به عنوان یک پژوهشگر نمی‌توانید تفاوت زبان و ادبیات هر یک از این اسناد را از هم تشخیص بدهید.

صلاحی ادامه داد: این در حالی است که شما همین الان هم می‌توانید با یک نگاه کلی و گذرا به یک سند مربوط به 300 یا 400 سال پیش تشخیص بدهید که متعلق به دوران صفویه است یا قاجاریه.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران سپس از تدوین استاندارد تولید سند از سوی معاونت اسناد این سازمان و ابلاغ آن به تمام دستگاه‌های عضو شورای ملی اسناد در روزهای گذشته خبر داد.

وی همچنین از ممنوعیت انتشار کتاب‌ها در فضای مجازی به دلیل قانون مربوط به مالکیت معنوی و حق مولف انتقاد کرد و گفت: بر اساس قانون واسپاری هر ناشر باید دو نسخه از کتابش را به کتابخانه ملی بدهد. این در حالی است که ما اجازه نداریم آن را تا 30 سال بعد از فوت پدید آورنده و 50 سال بعد از سپری شدن دوره مالکیت معنوی آن، در فضای مجازی منتشر کنیم.

رئیس کتابخانه ملی ادامه داد: چرا باید یک پژوهشگر 80 سال صبر کند تا بتواند به محتوای کامل یک اثر که ممکن است دوره عمر مفید آن 5 یا 6 سال باشد، دسترسی پیدا کند. این با عدالت برابر نیست و قانون مربوط به حق مالکیت معنوی نیازمند بازنگری است.

صلاحی همچنین روند جمع‌آوری اسناد و نسخ خطی در اختیار مردم را توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و با استفاده از دو روش هبه و وقف رضایت‌بخش و امیدوارکننده توصیف کرد .

وی همچنین با اشاره به فعالیت‌های انجام شده در دوره مسئولیتش در این سازمان تاکید کرد: زمانی که من کتابخانه ملی را تحویل گرفتم از بین 34 هزار نسخه خطی موجود در آن 11 هزار جلد اسکن شده بود که این تعداد در حال حاضر به حدود 16 هزار جلد رسیده است و این وعده را می‌دهم که تا پایان سال 1391 تمام 34 هزار نسخه خطی موجود اسکن شود و همگان بتوانند از نسخه عکسی آنها استفاده کنند.

در پایان این برنامه از پژوهشگران برتر در زمينه اسناد و مديران فعال رسانه هاي گروهي در زمينه پوشش اخبار مديريت اسناد و كتابخانه ملي استان تجليل به عمل آمد. علي اكبر تشكري بافقي ،نادر پيري اردكاني، محمد كارگر شوركي ،محمد رضا فروتن، علي سپهري اردكاني و حسين مسرت به عنوان پژوهشگر و محمود رضا رحماني مدير خبرگزراي ايرنا، حسين جلالي سردبير سايت خبري يزد فردا، ملك فاروق ملك مدير مسئول هفته نامه ملك ، فرهاد حسيني سرپرست روزنامه ايران و مهدي جليليان نماينده خبرگزاري فارس به عنوان مديران فعال رسانه هاي گروهي معرفي شدند.