ناشران، مهمان سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

به گزارش خبرنگار لیزنا، تعدادی از ناشران مطرح تهران و استانهای مختلف کشور در تالار اجتماعات دور هم گرد آمدند تا ضمن تبادل نظرات و طرح سوالات و مشکلات موجود در بخش نشر در صدد رفع این مشکلات و افزایش همکاری هایشان و هم اندیشی با کتابخانه برآیند.

" کتابخانه ملی و ناشران در کنار همدیگر با تولید علم و ذخیره، کار سازماندهی منابع را انجام می دهد و در نهایت به کاربران می رساند. این در کنار هم بودن به تداوم جلسات و رصد نمودن تحولات روز و نیازهای روزآمد و روز افزون مخاطبان  بستگی دارد. با تشریک مساعی و کمک به یکدیگر به این مهم دست می یابیم و کارهای جدید انجام می گیرد. بالفعل در آوردن امکانات موجود به یکی شدن اهداف و کارها بستگی دارد که این امر ناشران را از حد ملی به فراملی خواهد رساند."

اینها صحبت های دکتر خانی پور، مدیر کل پردازش و سازماندهی در جمع ناشران و خبرنگاران بود.

وی در بیان فعالیتهای انجام گرفته در زمینه فیپا در کشور گفت:" CIP یا فیپا (فهرستنویسی پیش از انتشار) با سابقه حدود 14 سال در ایران و بیش از 40 سال در دنیا به فعالیت می پردازد. کتابشناسی ملی تجلی گاه و آینه نشر کشور است. نکته مهم این است که از دیدگاه کتابداران، کتابشناسی به عنوان منبع ردیف دوم محسوب می شود. بنابراین لازم است تا این کتابشناسی نیز مانند سایر منابع بر خط، تمام متن، ارزان، سریع و صحیح در اختیار کاربران خود باشد. با وجود اینکه در عرصه فیپا طبق آمار در سال 2004  بعد از کتابخانه کنگره و کتابخانه بریتانیا در رتبه سوم قرار داشتیم اکنون دیگر کشورها در ارائه این اطلاعات صاحب نظر هستند. و دست یابی به قدرت دوباره در این عرصه در نتیجه بهتر نمودن ارتباطات ناشران با کتابخانه و تعاملات سازنده عملی خواهد شد."

خانی پور مشکلاتی که فیپا با آنها روبروست، به شرح زیر بیان کرد:

-          پرحجم ترین زمانهای کاری کتابخانه در ماههای بهمن و اسفند و همچنین مرداد و شهریور از لحاظ ورود بخش اعظمی از کتب از سوی ناشران با برپایی نمایشگاه کتاب و شروع سال تحصیلی جدید با وجود محدودیت در تعداد نیروهای کاری

-          نقص در اطلاعات ارائه  شده از سوی ناشران

-          فوریت ها در زمان همایش ها و مناسبت های مختلفی که ناشران درخواست سریع برای دریافت فیپا دارند

-          مطلوب نبودن سامانه الکترونیکی کشور

-          عدم اطلاع رسانی در خصوص کتبی است که مجوز نمی گیرد و یا دارای مجوز هستند ولی چاپ نشده است

-          و عمده ترین مشکل؛ جعل فیپا است. با وجود رایگان بودن ثبت فیپا در کتابخانه ملی  برخی از شهرها اقدام به جعل فیپا نمودند و در اختیار ناشران قرار می دهند که به هیچ عنوان در سامانه کشور  وارد نمی شود و محققان و پژوهشگران داخل و خارج امکان دسترسی به کتاب ناشران نخواهند داشت.

البته لازم به ذکر است دکتر خانی پور برای رفع مشکل جعل و سرعت کار ناشران پیشنهاد استخدام کتابدار به صورت پاره وقت یا تمام وقت را داشتند تا از این طریق کتابدار با کتابخانه به صورت فنی و دقیق اطلاعات صحیحی به ناشر ارائه کند.

-          ناشناخته بودن واسپاری منابع غیر کتابی

دکتر خانی پور در مصاحبه با خبر نگار لیزنا در خصوص نحوه اطلاع رسانی و دعوت از ناشران گفت: " به صورت رندم از تهران و شهرستانها از طریق ایمیل، دعوت تلفنی از ناشران خاص دعوت به عمل آمد. ناشران خاص از لحاظ فعال بودن انتخاب و دعوت شدند."

در ادامه خانم قربانی، معاون اداره کل پردازش و سازماندهی در ارتباط با فعالیتهای فیپا؛ خانم محمدی، کارشناس مسئول اطلاع رسانی پیرامون مرجع مجازی سازمان و خانم اکبری داریان، سرپرست اداره کل منابع دیجیتال در خصوص کتابخانه دیجیتال سازمان گزارش های مختصری ارائه نمودند.

دکتر اسحاق صلاحی در جمع بندی صحبت های ارائه شده گفت:" همه همکاران در سازمان نقش امانتدار و اطلاع رسان را برای ناشران ایفا می کنند. امیدواریم همه امانتدار و اطلاع رسانان خوبی نیز باشند. بی شک کشوری می تواند رشد کند و بر اساس تئوری های دانش بنیان کارهای خود را پی بگیرد که مبتنی بر تئوری و نظریه باشد و آن هم لازمه وجود اندیشمندان در زمینه نظریه پردازی خواهد بود."

وی افزود:" ناشران به عنوان حلقه واسطه به توزیع و نشر اندیشه کمک خواهند کرد. نقش کتاب به شکل فیزیکی و یا مجازی ebook تا زمانی که در قالب متن و مکتوب در نیامده باشد قابل نقد و استفاده نخواهد بود. ناشران امروز به عنوان مستند سازان در حوزه کتابت ایفای نقش دارند."

دکتر صلاحی فلسفه وجودی کتابخانه ها و پژوهشگاههای مختلف را منوط به داشتن ورودی مناسب دانست که بدیهی ترین اندیشه مبین آن است که این ورودی از طریق ناشران که خود حلقه واسط بین پدیدآورندگان و نگه دارندگان منابع میسر می شود. ادعا بر این است که اگر سیکل بین ناشران و سازمان و دوباره بین مولفین به صورت منطقی طرح ریزی شذه باشد؛ رابطه بین این مولفه ها رابطه حسابی نیست بلکه یک رابطه هندسی  است که خیر و برکت آن به خود شخص و در نتیجه رشد علمی کشور برمی گردد.

وی در توضیح این موضوع گفت:" چه در تولید علم، چه در فرهنگ سازی و چه در معرفی آنچه به عنوان میراث باارزش این سرزمین باشد از طریق ناشران اتفاق می افتد. رابطه دوستی و صمیمانه بین ناشران و سازمان اسناد کتابخانه ملی خود می تواند از مولفه های بسیار ارزشمند و موثر باشد. "

همیشه حق نشر یکی از دغدغه های اصلی ناشران در عرصه تولید و نشر کتاب بوده است. صلاحی در این رابطه گفت:" رعایت حقوق ناشران حق هر ناشری است. ولی همیشه راه سنتی بهترین راه  برای کسب درآمد نیست. هنر محیط کسب و کار این است که با نگاهی جدید و ابزارهای کتابخانه ای، راههای میانبر به حوزه مدیریت و نگاهی  آینده نگرانه فضای جدیدی را در مسیر کسب و کار ایجاد کنیم."

دکتر صلاحی در مصاحبه ای که با خبرنگار لیزنا داشت درباره همایش های آینده با دیگر ناشران گفت:" تعدادی از ناشران که در این همایش حضور داشتند بیشتر ناشرانی بودند که به تازگی با حوزه نشر سازمان ارتباط برقرار کرده بودند و برای آشنایی بیشتر با نحوه عملکرد کتابخانه در زمینه نشر کتاب لازم بود از نزدیک این شناخت صورت بگیرد. با توجه به زمان و مکان محدود ناچار به گزینش از بین ناشران بودیم که قطعا در نشستهای بعد تعداد بیشتری حاضر بیش از این خواهد بود."

در خلال بخش اول همایش ، دکتر عظیمی در ارتباط با همایش حاضر در مصاحبه با خبرنگار لیزنا گفت:" با توجه به نیازهای مختلف ولی یکسویه بین ناشران و سازمان تلاش می شود تا با ارتباط های بین کتابداران و مشاوره در بخش نیازسنجی ها همکاری نمائیم. در آینده نیز با تداوم این همایشها با ناشران به صورت موضوعهای مختلفی برگزار خواهیم کرد."

بخش پایانی این همایش 3 ساعته با ارائه پرسشها و سخنان ناشران و جمع بندی نهایی این سوالات از سوی دکتر صلاحی و دکتر خانی پور در ساعت12:30 خاتمه یافت.

خبرنگار : سمیه مردمی