همایش «استانداردها و پروتکل ها؛ بستر پیاده‌سازی شبکه‌های اطلاعاتی» برگزار شد

به گزارش لیزنا در ابتدای همایش «استانداردها و پروتکل ها؛ بستر پیاده‌سازی شبکه‌های اطلاعاتی» که صبح روز دوشنبه اول اسفند ماه به همت شرکت پارس آذرخش برگزار گردید؛ دکتر جعفر مهراد، رئیس مرکز منطقه­ اي اطلاع­ رساني علوم و فناوري و سرپرست پايگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC)، درباره «شبکه­های کتابخانه­ ای: چالش­ها و ضرورت­ها» سخنرانی کرد و اظهار داشت: "با توجه به آنچه در کشورهای پیشرفته و کشورهای نو ظهور علمی می بینیم؛ واحدهای کتابخانه ای در ایران فاقد شبکه هستند."

در ادامه همایش مهندس یاشار حدیقه سرشت به معرفی شبکه اطلاعاتی کتابخانه­های دانشگاه آزاد اسلامی پرداخت و گفت: "یکی از مهمترین بخشهای این سامانه بخش جستجوی همزمان و یا جستجوی یکپارچه آن است. عملکرد جستجوی همزمان یا Federated search مشابه با ابرموتورهای جستجو است. به این طریق که نیاز و درخواست وارد شده به سیستم به صورت همزمان به پایگاههای اطلاعاتی مختلف فرستاده و سپس نتایج به صورت کلی نمایش داده می شود. کم کم این جستجو تغییر کرد و در جستجوی همزمان دیگری که به عنوان جستجوی درهمکرد یا  Enterprise search انجام می شود اطلاعات به صورت همزمان به تمام پایگاهها ارسال نمی شود بلکه جستجوی اول در Master index  انجام شده و برای دریافت اطلاعات موجودی درخواست به مراکزارسال می گردد.

وی در ادامه گفت: فرآیند بازیابی در سامانه یکپارچه بازیابی اطلاعات که به آدرس http://www.azadels.com راه اندازی شده است؛ به سه بخش جستجو تمامی منابع کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی، جستجوی یکپارچه در مراکز با استفاده از نقشه ایران  و جستجو در مرکز مورد نظر  کاربر با استفاده از امکانات زیر پورتال آن مرکز است.

حدیقه سرشت در ادامه صحبت های خود به معرفی ویژگی­ها و امکانات سامانه یکپارچه بازیابی اطلاعات پرداخت و در خصوص سیستم مجلات در این سامانه، سیستم اشتراک منابع اینترنتی و سیستم پایگاه دانش و ایجاد ویکی ها  توضیحاتی ارائه کرد.

در ادامه همایش سیده افروز حسینی شکرایی در خصوص «استانداردها و پروتکل‌ها: کارکرد، هزینه، فناوری» صحبت کرد و ضمن تعریفی از فهرستگان افزود: هدف از تهیه فهرست‌های مشترک یا فهرستگان تهيه يك سيستم كامپيوتري به منظور در اختيار گذاشتن اطلاعات كتابشناسي منابع اعم از كتاب، مجله، مجموعه مقالات، پايان‌نامه‌ها و ساير رسانه‌هاي موجود در كتابخانه‌هاي عضو به همراه محل نگهداري آنها است.

وی به  ضرورت وجود فهرستگان اشاره کرد و گفت: "در روند گردآوری اطلاعات کتابشناختی درخواست ذخیره و تحویل اطلاعات توسط کتابخانه‌ها انجام می‌شد و اطلاعات گردآوری شده و روی لوح فشرده و یا . . . ذخیره می‌گردید. در نهایت، به کتابخانه‌ها فروخته و یا هدیه داده می‌شد.

لازمه موفقیت این طرح این بود که کتابخانه‌ها اطلاعات کتابشناختی منابع جدید خود را بصورت ماهانه، فصلی و یا سالانه تحویل دهند و این یکی ازمشکلات آنها به شمار می رودچرا که ضرورت وجود چنین فهرستگانی به درستی برای کتابخانه ها تعریف و تفهیم نشده است و فقدان روزآمدسازی زود هنگام و فقدان پشتوانه اجرایی توسط کتابخانه ها را در پی دارد.

شکرایی ضرورت فهرست‌های مشترک یا فهرستگان  را کمک به روند پژوهش در کشور و در نهایت توسعه اقتصادی کشور، کمک به طرح امانت بین کتابخانه ای کمک به طرح اشتراک منابع ، صرفه‌جویی در زمان و در بودجه کل کتابخانه‌های عضو برای فهرست‌نویسی بنیادی منابع، جلوگیری از خرید منابع تکراری، حداقل در سطح یک دانشگاه یا شهر عنوان کرد.

وی در خصوص روند تکاملی جستجو در فهرست‌کتابخانه‌ای گفت این روند به ترتیب زمانی عبارت است از:

1.       جستجو تنها در داخل کتابخانه با استفاده از سی‌دی و غیره

2.       . جستجوی رومیزی: وارد نمودن واژه مورد نظر در داخل پایگاه کتابشناسی محلی،

3.       رابط جستجوی همگن: تمامی پایگاه‌های محلی دارای Z3950 هستند. هر پایگاه اطلاعاتی بصورت مجزا جستجو می گردد.

4.        ابر جستجو (Meta Search)،

5.       جستجوی همزمان و جستجوی درهمکرد

وی در ادامه صحبتهای خود به تعریفی از رابط جستجوی همگن، ابر جستجو (Meta Search)، جستجوی همزمان و جستجوی درهمکرد پرداخت و درپایان به چگونگی عملکرد استانداردها و پروتکل‌ها در سامانه یکپارچه بازیابی اطلاعات پرداخت.

سخنران پایانی همایش مهندس محمد آباقری در خصوص « طرح جامع کشوری پارس آذرخش » مطالبی را ارائه کردو در خصوص مشکل امروزه سامانه های جستجو در کشور  گفت: موتورهای جستجوی فعلی که هرکدام به یک کتابخانه Query  می زند و پاسخ می گیرد دارای مشکلاتی به شرح ذیل است:  امکان رتبه بندی کلی اطلاعات وجود ندارد و رتبه بندی فقط در سطح یک کتابخانه معنی دارد. امکان ارتباطات موضوعی کلی وجود ندارد و ساختارهای آنها جامع نیست و مرور اطلاعات در نتایج این گونه جستجوها بسیار سخت است. همچنین کاربران نمی دانند در کدام کتابخانه باید چه اطلاعاتی را با چه ساختاری جستجو کنند(از حیث نوع کتابخانه).

وی در ادامه صحبت های خود جستجوی همزمان (Federated search) و جستجوی درهمکرد (Enterprise search)  را در این سامانه با ذکر نمونه ای مشابه در کتابخانه های دنیا توضیح داد.

آباقری در پایان شیوه نوین ارائه محصولات شرکت را تغییر در شیوه ارائه محصول، ورود تمامی کاربران پارس آذرخش به سامانه ELS، توسعه امکانات ELS ، فهرستنویسی تعاونی، امانت بین کتابخانه ای ، اشتراک منابع دیجیتال، Pars Ebook ، اشتراک تازه های اعضای سامانه، سامانه اطلاع رسانی ، توسعه پایگاه دانش (ویکی)، مدیریت نیازمندی های کاربر از طریق ELS  عنوان کرد.

همایش «استانداردها و پروتکل ها؛ بستر پیاده‌سازی شبکه‌های اطلاعاتی» در ساعت 12:30 دقیقه با ارائه گواهی شرکت در همایش به حاضران پایان یافت.

عکاس: علی شیربند