کتابها شعر می خوانند

یلدا خوش وقتی، عضو تیم آتیس هدایت کننده پروژه هایکو کتاب در گفتگو با لیزنا درباره هایکو کتاب اظهار داشت: هایکوکتاب شعری است از کتاب‌ها. سرودن هایکو با نام کتابها را هایکوکتاب نام گذاشته ایم. هایکوها کوتاه‌ترین فیلم‌نامه‌هایی هستند که نوشته می‌شوند. هایکو سه بخش دارد. بنابراین برای ساخت هایکوکتاب سه کتاب لازم داریم. کتاب‌ها را روی هم گذاشته و عکس بگیرید. هایکوکتاب شما آماده است!
 

وی درباره تاریخچه هایکو کتاب گفت: خرداد 1392 بود که ژانر هایکوکتاب در سایتهای اجتماعی (گوگل پلاس و بعدتر فیسبوک) معرفی شد. استقبال بسیار خوبی از هایکوکتاب شد و به برکت شبکه های اجتماعی در بین ایرانیها به سرعت گسترش پیدا کرد. به صورت خودجوش عکس می گرفتند و آپلود می کردند. برای جمع آوری این عکسها از سطح اینترنت و ثبت آنها به نام صاحب اثر، تیم آتیس (Atys) تصمیم گرفت سایت هایکوکتاب به نشانی haikubook.ir را راه اندازی کند. خوشبختانه در این راه از حمایت جناب آقای سید اکبر موسوی (مبدع ایده هایکوکتاب) و جناب آقای عباس حسین نژاد (دانش‌آموخته رشته‌ی زبان و ادبیات ژاپنی از دانشگاه تهران، رئیس انجمن مطالعات ژاپن، طنزپرداز و هایکوسرا) بهره مند شدیم.

مدیر محتوای تیم آتیس در پاسخ به این سوال که آیا نگاه علمی به هایکوکتاب وجود دارد، بیان کرد: اگر منظورتان را درست متوجه شده باشم، باید بگویم هایکوکتاب فقط یک بازی نیست. در واقع این ایده در ظاهر یک بازی شیرین و جذاب است که افراد (حتی غیرکتابخوان ها!) را به سمت کتابخانه ها می کشاند. وادارشان می کند توی قفسه هایی که خیلی وقت هست سراغشان نرفته اند بچرخند، کتابها را بیرون بکشند و برای وارد کردن اطلاعات آنها لااقل پشت جلد و صفحه اول را بخوانند. این طوری با اسم چند نویسنده و مترجم آشنا می شوند و برای پیدا کردن موضوع کتاب،آن را ورق می زنند.

شاید خدا خواست و در همین حین، مِهر یکی از این کتابها به دلشان نشست و خواستند بیشتر با هم آشنا شوند!

در وبسایت هایکوکتاب، کنار هر اثر، اطلاعات کتابهایی که در ساخت آن به کار رفته، نمایش داده می شود. علاوه بر این، نظرات صاحب اثر به عنوان دارنده (و احتمالا خواننده) کتابها ثبت می شود. به این ترتیب کتابها معرفی می شوند و اشخاص می توانند در مورد این کتابها نظر بدهند و با هم گفتگو کنند.

البته هنوز فقط فاز اول این پروژه اینترنتی تمام شده است. در فازهای بعدی که در دست انجام هستند، امکاناتی مانند خرید/سفارش آنلاین کتاب، معرفی برترین هایکوکتاب هفتگی/ماهانه از نگاه داوران/مردمی، تشکیل گروههای کتابخوانی آنلاین، نقد و بررسی کتابها و ... به سایت اضافه خواهد شد. انشالله به زودی وبسایت هایکوکتاب، یک محفل آنلاین مبتنی بر کتاب خواهد شد.

خوش وقتی درباره ورود هایکو کتاب به ایران اظهار داشت: هایکوکتاب به ایران آورده نشد. هایکوکتاب در ایران متولد شد! هایکوکتاب نمونه مشابه خارجی ندارد. البته هنوز سر و کله ی چینی ها هم پیدا نشده که کپی برداری کنند.

هایکو کوتاه‌ترین گونه‌ی شعری در جهان است که مبدع آن ژاپنی‌ها هستند. اما از آنجا که هنر نزد ایرانیان است و بس، مبدع هایکوکتاب هم ایرانی است! آقای «سید اکبر موسوی» مبدع هایکوکتاب هستند و اعتراف کرده اند که تمام بساط هایکوکتاب از این کتاب شروع شد:

"این کتاب جلد سوم از مجموعه‌ی ۵ جلدی جودی دمدمی است. من شبی ده-بیست صفحه برای بچه‌هایم می‌خوانم. یک کتاب جذاب و آموزنده برای کودکان.

توی این بخش خیلی خوب بازیافت و اسراف نکردن و کمک به محیط زیست را به بچه‌ها یاد می‌دهد." جودی دختر دمدمی مزاجی است که یک روز از دنده‌ی چپ بلند می‌شود اما روز دیگر می‌خواهد دنیا را نجات بدهد.
نویسنده‌ی این مجموعه در هر یک از این رمان‌ها به نوعی به مشکلات دنیای امروز می‌پردازد و همراه با شخصیت اصلی‌اش به دنبال راهی برای برداشتن موانع و حل مشکلات موجود می‌گردد.
نویسنده: مگان مک دونالد
مترجم: محبوبه نجف خانی
انتشارات: افق

زمان ثبت نام کاندیداها بود و ایران در گیر و دار انتخابات ریاست جمهوری. جرقه ی اصلی این ایده در یک فضای سیاسی زده شد اما در نهایت ما را به سمت و سوی هایکو و شعر کشاند. این چنین بود که هایکوکتاب متولد شد...!.

یلدا خوش وقتی درباره هدف هایکو کتاب و ارتباطش با هنر و ادبیات گفت: از زمانی که خواستیم سایت هایکوکتاب را طراحی کنیم، به این فکر بودیم که چطور می توانیم ایده را گسترش بدهیم و مزایای قابل قبولی به طرح اضافه کنیم. چون شروع این ایده در سایتهای اجتماعی بود، اگر وبسایت فقط در سطح به اشتراک گذاری عکس باقی می ماند عملا ارزش افزوده ای نسبت به محیط قبلی نداشت. به عبارت دیگر کاربران می توانستند این کار را در همان سایتهای اجتماعی بدون دردسر عضویت و ثبت نام و ... انجام بدهند.

در اصل هدف این شیوه، یک راه عملی برای تبلیغ و تشویق کتابخوانی است.

ارتباط هایکوکتاب با ادبیات به شعر و هایکو بر می گردد. نوشتن هایکو هرچند ظاهراً ساده به نظر می‌رسد، اما قواعد و اصول بسیاری برای آن برشمرده‌اند. در وبسایت هایکوکتاب بخشی برای معرفی این اصول در نظر گرفته شده است. در آینده ی نزدیک، از نظرات اساتید و دانش آموختگان زبان ژاپنی به صورت مستقیم و برای هر اثر بهره خواهیم گرفت. هر اثر به صورت اصولی مورد نقد قرار گرفته و برترین آثار معرفی/تقدیر خواهند شد.

ارتباط هایکوکتاب با هنر عکاسی هم جالب توجه است. چیزی که شاید در ابتدا برای خود ما مطرح نبود، اما با خلاقیتی که در مخاطبین و کاربران سایت دیدیم، متوجه شدیم برای عکاسی از هایکوکتابها زمان گذاشته می شود و چیدمان کتابها و المانهای دیگری که در عکسها وجود دارند بسته به موضوع، هنرمندانه بوده است.

وی در ادامه در پاسخ به این پرسش که چه کسانی در ایران راجع هایکو کتاب مطالعه می کنند گفت: این طرح هنوز جوان است و مطالعاتی راجع به آن صورت نگرفته است. اما خودمان برای پیشبرد پروژه از راهنمایی های آقای حسین نژاد (مدیر مرکز مطالعات ژاپن) بهره می گیریم.

یلدا خوش وقتی در پایان تصریح کرد: هنوز کار آنقدر گسترش پیدا نکرده و کلی فکرهای خوب داریم برای پیاده‌سازی اما محبوبیت ایده هایکوکتاب به قدری زیاد شده که بتوانیم به چشم یک راه خلاقانه و عالی برای تبلیغ کتاب و کتابخوانی به آن نگاه کنیم. یک چاره ی موثر برای سرانه پایین مطالعه! امیدوارم با همکاری شما و سایر دوستان در عرصه خبر و شبکه های اجتماعی، هایکوکتاب را پاتوق کتابخوارهای عزیز کنیم و روز به روز تعداد علاقه‌مندان این سبک بیشتر شود.