کتابخانه ملی، قرائتخانه ملی نیست

دکتر فریبرز خسروی، سخنگوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، در گفتگو با خبرنگار لیزنا به ارائه توضیحات تکمیلی در خصوص تعطیلی شیفت شب این کتابخانه پرداخت. وی گفت: در خدمات رسانی به جامعه در نظر داشتن 2 مسأله همواره ضروری است. اول، رفتن به سمت وظایف ذاتی یک سازمان؛ دوم، در نظر گرفتن صرفه و صلاح سازمان.

خسروی ادامه داد: از دومی شروع می کنم. در بررسی میزان استقبال کاربران از شیفت شب کتابخانه ملی، طبق بررسی حراست کل سازمان، که با استفاده از دستگاه های تردد سنج، انجام شد، میانگین حضور در یک ماه حدود 5 نفر بود. وی تاکید کرد زمان این بررسی قبل از شروع جام جهانی بود، چراکه بعضی بهانه آوردند که اطلاعات ارائه شده مربوط به دوره آغاز جام جهانی می شود.

خسروی افزود: این گزارش در شورای معاونان مطرح شد و در مجموع دوستان نتیجه گرفتند که شیفت دوم شب تعطیل شود. این در حالی است که شیف اول شب از  ساعت 16 الی 22 همچنان فعال است.

وی بیان کرد: در واقع برای استفاده 5 نفر از ساعت 11 شب تا صبح، حدود 30 نفر باید خدمات دهند. گذشته از اینکه به دلیل استفاده مجدد از نیروهای شاغل در شیفت روز، به نوعی استهلاک نیرو اتفاق می افتد، این مسأله هزینه و بودجه زیادی را نیز بر سازمان تحمیل می کند.

سخنگوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی اضافه کرد: دومین نکته ی حائز اهمیت این است که، کدام یک از کتابخانه های ملی دنیا شبانه روزی است؟ حتی چند درصدشان تا ساعت 10 شب باز است؟ ساعت پایان کار اغلب آنها 4 یا 5 بعد از ظهر است. از این بین تعداد زیادی از آنان، روزهای تعطیل، تعطیلند. ما در سال 3 روز تعطیلی داریم. این ها زمینه هایی است که برای استفاده بیشتر ایجاد شد. منتها مشکلی که اینجا پیش آمده، این است که داشتن مکانی برای مطالعه حق دانشجوست، حق یک مراجعه کننده کتابخانه عمومی است که فضای خوبی داشته باشد، حق یک پشت کنکوری است که سالن مطالعه ای برای استفاده داشته باشد. منتها اینها وظیفه این کتابخانه نیست. کتابخانه ملی نه کتابخانه ی دانشگاهی است، نه آموزشگاهی و نه عمومی.

وی تصریح کرد: متأسفانه در حال حاضر به کتابخانه ملی، نگاه قرائتخانه ای می شود. در حالی که دیدگاه کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، با تشکیلاتی که دارد و کارهایی که انجام می دهد، دیدگاهی پژوهش محور است. کتابخانه ملی، یک مرکز پژوهشی است که پژوهشگران و جستجوگران اطلاعات در صورت عدم دسترسی به اطلاعات مورد نیازشان، به اینجا مراجعه می کنند. این مسأله تا حدودی عکس شده است. لذا کسانی که طومار جمع می کنند و می گویند باید استفاده شود، ما هم به آنها حق می دهیم اما وظیفه این سازمان نیست. کتابخانه ملی باید به وظایف ذاتی خود عمل کند.

خسروی تأکید کرد: کتابخانه ملی چند وظیفه ذاتی دارد. 1) گردآوری و حفاظت منابع ملی؛ 2) پردازش ملی؛ 3) اشاعه اطلاعات؛ 4) هدایتگری و الگودهی به سایر کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی. مسأله دیگر هم این است که، معمولا ساختمان بعضی از کتابخانه های ملی، نماد ملی آن کشور محسوب می شود. کتابخانه ملی ایران نیز، به عنوان یکی از ساختمان های زیبای کتابخانه ملی در دنیا مطرح شده است. ساختمان 8 طبقه ای که از بیرون 3 طبقه دیده می شود. علائم حیات شامل سبزی، آب و نور در تمام طبقات وجود دارد. رنگ خاکی کتابخانه ملی نشان از فرهنگ بومی ایرانی دارد. اینها بسیار افتخار آمیز است.

فریبرز خسروی در خاتمه تصریح کرد:  اصراف در بودجه  نادرست است . برای رضایتمندی 5 نفری نباید رقم بالایی صرف شود.  این کار نه به صرفه و صلاح بودجه نه چندان مکفی سازمان  است و نه وظیفه ای برای انجام این کار بر عهده  این نهاد ملی است .