داخلی
»مطالب کتابداری
»گفتگو
بهبود عملکرد نهادهای علمی با حضور کتابداران در جایگاه مدیر
به گزارش لیزنا، اداره کتابخانه ها توسط مدیری متخصص و مجرب یکی از عوامل اثرگذار در موفقیت کتابخانه هاست، در این راستا، نقطه نظرات و دیدگاههای اساتید و اهل فن در حوزۀ علم اطلاعات و دانش شناسی را دنبال کرده و همانطور که در گفتگوهای پیشین از نظر شما گذشت، دیدگاه هر یک از اساتید و متخصصان این حوزه را منعکس کردیم. در این گفتگو نیز اظهارات و دیدگاههای رؤیا تاج الدین، رئیس کتابخانه پردیس علوم دانشگاه تهران را جویا شدیم که نقطه نظراتی تخصصی و حاصل تجارب یک رئیس کتابخانه است ؛ در ادامه، گفتگوی خبرنگار لیزنا با ایشان را می خوانید.
رویا تاج الدین درباره میزان ضرورت سپردن مدیریت کتابخانه ها به متخصصان حوزه کتابداری بیان کرد: پنج وظیفه و فعالیت عمده یک مدیر، برنامه ریزی، سازماندهی، ارتباطات، رهبری و کنترل است. مدیر یک کتابخانه برای انجام صحیح این فعالیتها، باید اهداف، منابع و جامعه استفاده کنندۀ خود را شناخته باشد. اینجاست که لزوم یک کتابدار مدیر مشخص می شود.
وی با بیان اینکه با مدیریت کتابخانه توسط افراد متخصص و حرفه ای موافق است افزود: کسی که مجموعه کتابخانه، اهداف و خط مشی آن، نیاز مراجعه کننده، توان و شیوه کار نیروی انسانی را نشناسد و برای دوره ای کوتاه، مدیر کتابخانه شود، تنها می تواند با این مسائل آشنا شده در مسیر برنامه ریزی جهت رسیدن به اهداف متعالی کتابخانه با مشکل مواجه خواهد شد.
رئیس کتابخانه پردیس علوم دانشگاه تهران درباره در نظر گرفتن جایگاهی برای کتابداران در حوزه مدیریت کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی، از دیدگاه مدیریت کلان جامعه اظهار داشت: متاسفانه کتابداران در حوزه مدیریت کتابخانه ها، از دیدگاه مدیریت کلان، خیلی کم حضور دارند، اما کتابدارانی هستند که در حوزه های کلان تلاش می کنند و امیدواریم که موفق هم باشند. مثلا در حوزه کنسرسیوم تهیه منابع علمی، یا انتصاب یکی از کتابداران عزیز در بورد کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی کشور، این جایگاه دیده شده که امیدواریم در آینده نیز این شرایط، بیش از پیش برای کتابداران مهیا شود.
تاج الدین، فراهم شدن پیش زمینه های لازم در این زمینه، توسط خودِ کتابداران را امری ضروری دانست و افزود: در عین حال که آنان دانش تخصصی خود را با دانش روز هماهنگ می کنند، باید به کسب مهارتهای مدیریت نیز بپردازند.
اِعمال مدیریت در کتابخانه توسط متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی یک ضرورت است
وی در مورد موافقان و مخالفان با سپردن مسئولیت مدیریت کتابخانه ها به کتابداران، بیان کرد: کسانی که به توانایی کتابدار مدیر پی برده و به وی اعتماد داشته باشد موافق هستند. اما در سازمانهایی که تخصص مدیر، گزینه اول نبوده و مسائل دیگر در انتخاب رئیس کتابخانه دخیل باشد قطعاً موافق این امر نخواهند بود.
تاج الدین اِعمال مدیریت در کتابخانه توسط متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی را یک ضرورت برشمرد و افزود: هدف اصلی هر کتابخانه برآورده کردن نیازهای اطلاعاتی مراجعه کنندگان در کوتاه ترین زمان ممکن است و مدیر کتابدار است که با آشنایی با نحوه مجموعه سازی، سازماندهی و اشاعه، احقاق این هدف را ممکن می سازد. از سوی دیگر، مدیر غیر کتابدار شاید بتواند در انجام فعالیتهایی مثل ارتباطات و کنترل، قوی عمل کند، اما این فرد، در بحث برنامه ریزی، سازماندهی و رهبری به علت نداشتن اطلاعات تخصصی، نمی تواند کارایی خوبی داشته باشد، و این امر، منجر به تصمیم گیریهای ناصحیح و در نهایت باعث انحراف از مسیر دستیابی به اهداف کتابخانه خواهد شد.
مدیر کتابدار، با فرهنگ کتابداران بیشتر آشناست
وی در ادامه تصریح کرد: در واقع مدیر کتابدار، با فرهنگ کتابداران بیشتر آشناست و این شناخت، موجب همدلی و وحدت بیشتری در انجام امور شده و در مقابل عدم توجه به فرهنگ نیروی انسانی، باعث عدم انسجام داخلی و هم عدم تطابق بیرونی خواهد شد. حضور کتابداران در جایگاه مدیریت کتابخانه، پیش از آنکه باعث بالا رفتن منزلت اجتماعی آنان شود، باعث بهبود عملکرد کتابخانه و به تبع آن بهبود عملکرد نهادهای فرهنگی و علمی خواهد شد. و از دیگر سو، عدم حضور کتابداران در بخش مدیریت کتابخانه ها در منزلت اجتماعی آنها به طور قطع دخیل است؛ ولی همیشه کتابداران قبل از اینکه نگران منزلت اجتماعی خود باشند، نگران عدم موفقیت کتابخانه ها هستند.
کتابخانه علوم یکی از نمونه های موفق مدیریت کتابدارانه است. برای همگلی آرزوی موفقیت داریم
جای بسی خوشحالی دارد که کتابداران با تجربه، در عرصه مدیریت کتابخانه‌ها قرار گرفته اند. روندی که امروزه در حوزه مدیریت سازمان ها و نهادها رخ می دهد، مدیریت متکی بر تخصص است. همانطور که همکار گرانقدر به آن اشاره کرده اند؛ مدیر متخصص و توانایی آن در امر سازماندهی و برنامه ریزی سازمان کاملا روشن و ضروری به نظر می رسد. اما نکته ای که می توان به آن اشاره کرد این است که بسیاری از مدیران متخصص هم در زمان مدیریت نیاز به آموزش و فراگیری دانش و مهارت دارند. اگر چه با توجه به مشغله مدیران کمی سخت به نظر می رسد اما چنین رویکردی در مراکز تخصصی که نیاز به مدیران متخصص دارد می تواند به مدیریت موثر منجر گردد.
امید است که همه کتابخانه‌ها توسط کتابداران مدیر اداره شوند.
دوست خوبم، موفقیت های بیشتر شما را آرزومندم.