داخلی
»مطالب کتابداری
»گفتگو
چالش‌های نشر تخصصی علم اطلاعات بررسی می‌شود
دکتر داریوش مطلبی، دبیر نشست «مسائل نشر: چالش‌های نشر تخصصی علم اطلاعات» در دومین کنگره متخصصان علوم اطلاعات، در گفتگو با لیزنا به سوالاتی درباره این نشست و همچنین کنگره متخصصان پاسخ داد.
در ادامه گفتگوی لیزنا با وی را می خوانید:
لیزنا: لطفا خودتان را به اختصار معرفی کنید و (با اشاره به پنلیست ها و موضوع های فرعی) توضیح کوتاهی درباره نشستی که در کنگره دوم خواهید داشت، ارائه بفرمایید.
داریوش مطلبی: بنده داریوش مطلبی هستم، دکتری کتابداری و اطلاع‌رسانی و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام و سردبیر فصلنامه نقد کتاب اطلاع‌رسانی و ارتباطات. نشست «مسائل نشر: چالش‌های نشر تخصصی علم اطلاعات» با حضور اساتید و صاحب‌نظران نشر یعنی آقایان دکتر محمدحسین دیانی، دکتر نورالله مرادی، حمید محسنی، دکتر محمد زره‌ساز، حسین اصغرنژاد با هدف بررسی وضعیت نشر حوزۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی برگزار خواهد شد. صنعت نشر زمانی می‌تواند به رشد، توسعه و بالندگی حوزه‌های علمی و دانشگاهی یاری رساند که ضمن توجه به مباحث بنیادی رشته به نیازهای علمی دانشجویان و اساتید توجه نماید. بررسی منابع منتشر شده در حوزه تخصصی علم اطلاعات نشان می‌دهد چالش‌های متعددی از جمله عدم همخوانی بین محتوای تولید‌شده و نیازهای جامعه، بی توجهی به مباحث بنیادی رشته، پایین‌بودن کیفیت کتاب‌های منتشر شده، بی‌توجهی به بسیاری از حوزه تخصصی رشته و... وجود دارد. بررسی و شناسایی مشکلات با حضور کارشناسان و ارائه راهکارهایی برای ارتقاء، می‌تواند در توسعه نشر تخصصی و همچنین حوزه علمی موثر باشد.
لیزنا: نظرتان درباره کنگره نخست چیست و نشست کنگره دوم چه تمایز و تشابهی نسبت به نشست سال پیش دارد؟
داریوش مطلبی: کنگره اول، نخستین هم‌اندیشی متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی بود. پیش از کنگره نخست، محوریت تمامی همایش‌ها و نشست‌های برگزارشده اعضای هیئت علمی و دانشگاهیان و موضوعات مورد بحث آنها بود که لزوماً مباحث مطرح شده در این همایش‌ها، با نیازهای جامعه متخصصان و کارشناسان همخوانی زیادی نداشت. در واقع، در ایران بین دانشگاه و صنعت ارتباط نزدیکی وجود ندارد و هر کدام راه خود را می‌روند و این بزرگترین مشکل نظامی آموزشی دانشگاهی ماست. کنگره‌ها و همایش‌هایی که با محوریت آنها مسائل و دغدغه‌های متخصصان و کارشناسان شاغل در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی است و اعضای هیئت علمی، برای بحث در خصوص نیازهای حرفه‌ای مشارکت می‌کنند می‌تواند به ارتقاء دانش حرفه‌ای و رفع نیازهای تخصصی کمک کند.
و امّا در خصوص تشابه و تمایز کنگره اول با کنگره دوم، باید عرض کنم که کنگره دوم همانند کنگره نخست در راستای بحث و تبادل نظر در خصوص موضوعات و دغدغه‌های حرفه‌ای و تخصصی برگزار شده و امیدوارم با حضور کارشناسان و متخصصان از سراسر ایران، و تبادل نظر در خصوص مسائل حرفه‌ای راه‌حل‌هایی برای مسائل و مشکلات حرفه اندیشیده شود. امیدوارم در کنگره دوم، با تجربه حاصل شده از کنگره اول، نشست‌های و مباحث مورد بحث حرفه‌ای‌تر و با اثربخشی بیشتری همراه باشد و شاهد حضور کاراتر همه متولیان امر باشیم.
لیزنا: این نشست کنگره چه دستاوردی برای حرفه مندان و متخصصان خواهد داشت و به چه پرسش هایی پاسخ خواهد داد؟
داریوش مطلبی: مهم‌ترین مشکل نشر تخصصی در حوزه علم اطلاعات، نبود برنامه‌ریزی مناسب و عدم همخوانی بین نیازهای واقعی جامعه و ماحصل نشر تخصصی است. امید می‌رود برگزاری این نشست، بتواند ضمن شناسایی مسائل، مشکلات و چالش‌های نشر در حوزۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی، راهکارهایی در راستای توسعه نشر و همخوانی آن با نیازهای جامعه حرفه‌ای کشور ارائه شود.
لیزنا: برای علاقمند کردن حرفه مندان و متخصصان براي حضور در این نشست چه چیزی می توانید بگویید؟
اگر نگاهی به دنیای کسب و کار حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، در یک دهۀ گذشته، بیندازید متوجه خواهید شد بزرگترین مشکل جامعه کتابداری و اطلاع‌رسانی کشور نبود شغل مناسب و کافی برای فارغ‌التحصیلان رشته در مقاطع مختلف تحصیلی است. حضور در نشستها و همایش‌هایی که زمینه اشتغال و کارآفرینی برای فارغ‌التحصیلان رشته را فراهم کند از ضروریات حال حاضر حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی است.
داریوش مطلبی: صنعت نشر حوزه بسیار گسترده‌ای است که می‌تواند برای کتابداران زیادی، امکان فعالیت و اشتغال فراهم کند. اگر نگاهی به حوزه نشر بیندازید متوجه خواهید شد هیچ حوزه دانشی، به‌اندازه علم اطلاعات و دانش‌شناسی با این صنعت همخوانی ندارد. البته لزوما لازم نیست، همه کسانی که از حوزه علم اطلاعات وارد دنیای کسب و کار نشر می‌شوند به تولید کتاب‌های تخصصی حوزه اطلاعات بپردازند. حضور دانشجویان و فارغ‌التحصیلان در این نشست می‌تواند ضمن آشنا کردن آنها با مسائل نشر، مسائل و مشکلات آن، امکان بررسی ورود به این حوزه و همچنین تعامل با فعالان این حوزه را فراهم کند.
لیزنا: به نظر شما، حرفه مندان و متخصصان در حال حاضر در اجرا و بکارگیری تجربه ها و دانش خود در این حوزه موضوعی با چه دشواری ها و مسائلی روبرو هستند؟
داریوش مطلبی: یکی از مهم‌ترین مشکلات حوزه نشر تخصصی، که مشکل کلی نظام آموزشی نیز هست، عدم اقبال جامعه به‌ویژه دانشجویان به خواندن و خرید کتاب است و تولید کتابی تا زمانی که به مصرف نینجامد اثربخشی نخواهد داشت. مشکل دیگر این است که مسائل و دغدغه‌های دانشگاهیان که اکثر نویسندگان و مترجمان از این گروه هستند، با مسائل و دغدغه‌های جامعه حرفه‌ای متفاوت است و همین مساله، تولید کتاب را به مصرف منتهی نمی‌کند. و اگر نبود کتابدارانی که در کتابخانه‌های مختلف مشغول به‌کار هستند و در بیشتر مواقع از روی علاقه به حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی ـ بدون توجه به خواننده کتاب ـ اقدام به خرید کتاب می‌کنند، نشر تخصصی وضعیت بدتری پیدا می‌کرد.
لیزنا: برای غلبه بر این دشواری ها و مسائل چه راهکارهایی پیشنهاد می کنید و این نشست چه اهمیتی برای این امر دارد؟
داریوش مطلبی: حرفه‌مندان نشر تخصصی، باید در برنامه‌ریزی‌های های خود برای تولید محتوا، دقت بیشتری بکنند و متناسب با نیازهای واقعی جامعه اقدام به تولید بکنند. این نشست، می‌تواند نظرات جامعه حرفه‌ای و متخصصان علم اطلاعات را در دسترس حرفه‌مندان نشر تخصصی قرار دهد و در شناخت درست نیازهای جامعه و تولید منطقی آنها را یاری رساند.
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.