دکتر داریوش مطلبی، دبیر نشست «مسائل نشر: چالش‌های نشر تخصصی علم اطلاعات» در دومین کنگره متخصصان علوم اطلاعات، در گفتگو با لیزنا به سوالاتی درباره این نشست و همچنین کنگره متخصصان پاسخ داد.
در ادامه گفتگوی لیزنا با وی را می خوانید:
لیزنا: لطفا خودتان را به اختصار معرفی کنید و (با اشاره به پنلیست ها و موضوع های فرعی) توضیح کوتاهی درباره نشستی که در کنگره دوم خواهید داشت، ارائه بفرمایید.
داریوش مطلبی: بنده داریوش مطلبی هستم، دکتری کتابداری و اطلاع‌رسانی و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام و سردبیر فصلنامه نقد کتاب اطلاع‌رسانی و ارتباطات. نشست «مسائل نشر: چالش‌های نشر تخصصی علم اطلاعات» با حضور اساتید و صاحب‌نظران نشر یعنی آقایان دکتر محمدحسین دیانی، دکتر نورالله مرادی، حمید محسنی، دکتر محمد زره‌ساز، حسین اصغرنژاد با هدف بررسی وضعیت نشر حوزۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی برگزار خواهد شد. صنعت نشر زمانی می‌تواند به رشد، توسعه و بالندگی حوزه‌های علمی و دانشگاهی یاری رساند که ضمن توجه به مباحث بنیادی رشته به نیازهای علمی دانشجویان و اساتید توجه نماید. بررسی منابع منتشر شده در حوزه تخصصی علم اطلاعات نشان می‌دهد چالش‌های متعددی از جمله عدم همخوانی بین محتوای تولید‌شده و نیازهای جامعه، بی توجهی به مباحث بنیادی رشته، پایین‌بودن کیفیت کتاب‌های منتشر شده، بی‌توجهی به بسیاری از حوزه تخصصی رشته و... وجود دارد. بررسی و شناسایی مشکلات با حضور کارشناسان و ارائه راهکارهایی برای ارتقاء، می‌تواند در توسعه نشر تخصصی و همچنین حوزه علمی موثر باشد.
لیزنا: نظرتان درباره کنگره نخست چیست و نشست کنگره دوم چه تمایز و تشابهی نسبت به نشست سال پیش دارد؟
داریوش مطلبی: کنگره اول، نخستین هم‌اندیشی متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی بود. پیش از کنگره نخست، محوریت تمامی همایش‌ها و نشست‌های برگزارشده اعضای هیئت علمی و دانشگاهیان و موضوعات مورد بحث آنها بود که لزوماً مباحث مطرح شده در این همایش‌ها، با نیازهای جامعه متخصصان و کارشناسان همخوانی زیادی نداشت. در واقع، در ایران بین دانشگاه و صنعت ارتباط نزدیکی وجود ندارد و هر کدام راه خود را می‌روند و این بزرگترین مشکل نظامی آموزشی دانشگاهی ماست. کنگره‌ها و همایش‌هایی که با محوریت آنها مسائل و دغدغه‌های متخصصان و کارشناسان شاغل در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی است و اعضای هیئت علمی، برای بحث در خصوص نیازهای حرفه‌ای مشارکت می‌کنند می‌تواند به ارتقاء دانش حرفه‌ای و رفع نیازهای تخصصی کمک کند.
و امّا در خصوص تشابه و تمایز کنگره اول با کنگره دوم، باید عرض کنم که کنگره دوم همانند کنگره نخست در راستای بحث و تبادل نظر در خصوص موضوعات و دغدغه‌های حرفه‌ای و تخصصی برگزار شده و امیدوارم با حضور کارشناسان و متخصصان از سراسر ایران، و تبادل نظر در خصوص مسائل حرفه‌ای راه‌حل‌هایی برای مسائل و مشکلات حرفه اندیشیده شود. امیدوارم در کنگره دوم، با تجربه حاصل شده از کنگره اول، نشست‌های و مباحث مورد بحث حرفه‌ای‌تر و با اثربخشی بیشتری همراه باشد و شاهد حضور کاراتر همه متولیان امر باشیم.
لیزنا: این نشست کنگره چه دستاوردی برای حرفه مندان و متخصصان خواهد داشت و به چه پرسش هایی پاسخ خواهد داد؟
داریوش مطلبی: مهم‌ترین مشکل نشر تخصصی در حوزه علم اطلاعات، نبود برنامه‌ریزی مناسب و عدم همخوانی بین نیازهای واقعی جامعه و ماحصل نشر تخصصی است. امید می‌رود برگزاری این نشست، بتواند ضمن شناسایی مسائل، مشکلات و چالش‌های نشر در حوزۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی، راهکارهایی در راستای توسعه نشر و همخوانی آن با نیازهای جامعه حرفه‌ای کشور ارائه شود.
لیزنا: برای علاقمند کردن حرفه مندان و متخصصان براي حضور در این نشست چه چیزی می توانید بگویید؟
اگر نگاهی به دنیای کسب و کار حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، در یک دهۀ گذشته، بیندازید متوجه خواهید شد بزرگترین مشکل جامعه کتابداری و اطلاع‌رسانی کشور نبود شغل مناسب و کافی برای فارغ‌التحصیلان رشته در مقاطع مختلف تحصیلی است. حضور در نشست‌ها و همایش‌هایی که زمینه اشتغال و کارآفرینی برای فارغ‌التحصیلان رشته را فراهم کند از ضروریات حال حاضر حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی است.
داریوش مطلبی: صنعت نشر حوزه بسیار گسترده‌ای است که می‌تواند برای کتابداران زیادی، امکان فعالیت و اشتغال فراهم کند. اگر نگاهی به حوزه نشر بیندازید متوجه خواهید شد هیچ حوزه دانشی، به‌اندازه علم اطلاعات و دانش‌شناسی با این صنعت همخوانی ندارد. البته لزوما لازم نیست، همه کسانی که از حوزه علم اطلاعات وارد دنیای کسب و کار نشر می‌شوند به تولید کتاب‌های تخصصی حوزه اطلاعات بپردازند. حضور دانشجویان و فارغ‌التحصیلان در این نشست می‌تواند ضمن آشنا کردن آنها با مسائل نشر، مسائل و مشکلات آن، امکان بررسی ورود به این حوزه و همچنین تعامل با فعالان این حوزه را فراهم کند.
لیزنا: به نظر شما، حرفه مندان و متخصصان در حال حاضر در اجرا و بکارگیری تجربه ها و دانش خود در این حوزه موضوعی با چه دشواری ها و مسائلی روبرو هستند؟
داریوش مطلبی: یکی از مهم‌ترین مشکلات حوزه نشر تخصصی، که مشکل کلی نظام آموزشی نیز هست، عدم اقبال جامعه به‌ویژه دانشجویان به خواندن و خرید کتاب است و تولید کتابی تا زمانی که به مصرف نینجامد اثربخشی نخواهد داشت. مشکل دیگر این است که مسائل و دغدغه‌های دانشگاهیان که اکثر نویسندگان و مترجمان از این گروه هستند، با مسائل و دغدغه‌های جامعه حرفه‌ای متفاوت است و همین مساله، تولید کتاب را به مصرف منتهی نمی‌کند. و اگر نبود کتابدارانی که در کتابخانه‌های مختلف مشغول به‌کار هستند و در بیشتر مواقع از روی علاقه به حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی ـ بدون توجه به خواننده کتاب ـ اقدام به خرید کتاب می‌کنند، نشر تخصصی وضعیت بدتری پیدا می‌کرد.
لیزنا: برای غلبه بر این دشواری ها و مسائل چه راهکارهایی پیشنهاد می کنید و این نشست چه اهمیتی برای این امر دارد؟
داریوش مطلبی: حرفه‌مندان نشر تخصصی، باید در برنامه‌ریزی‌های های خود برای تولید محتوا، دقت بیشتری بکنند و متناسب با نیازهای واقعی جامعه اقدام به تولید بکنند. این نشست، می‌تواند نظرات جامعه حرفه‌ای و متخصصان علم اطلاعات را در دسترس حرفه‌مندان نشر تخصصی قرار دهد و در شناخت درست نیازهای جامعه و تولید منطقی آنها را یاری رساند.