محمدهاشم اکبریانی
ضعف ادبیات ما از ضعف نویسندگان ماست/ نویسندگان ایرانی نمی توانند با نویسندگان خارجی رقابت کنند

محمدهاشم اکبریانی داستان نویس و محقق در گفت‌وگو با خبرنگار لیزنا درباره وضعیت نشر و ادبیات کشور بیان کرد: دلیل عمده ضعف ادبیات ما ضعیف بودن نویسندگان است. گرچه مشکلاتی مثل ممیزی و سانسور یا کمبود مخاطب نیز وجود دارد اما این مشکلات در مراحل بعدی قرار می گیرند.

وی با ذکر مثالی از عرصه سینما ادامه داد: در دو دوره گذشته با وجود بسته بودن شرایط  فیلمی از ایران به نام «جدایی نادر از سیمین» توانست در مجامع بین المللی، دیده و صاحب موقعیت شود؛ پس چرا ادبیات ما چنین وضعی را پیدا نمی کند. درحالی که مشکلات بر گردن سانسور و ممیزی انداخته می شود اما می بینیم کتاب های برخی از نویسندگان ما که حتی در خارج از کشور هم منتشر شده اند هیچ بازتابی نداشتند!

اکبریانی با بیان اینکه نویسندگان باید برای جبران ضعف های خود، مطالعه  کنند، اظهار داشت: خیلی از نویسندگان ما می گویند که مشکل معیشت دارند و باید ابتدا به دنبال مسائل اقتصادی باشند اما این مسئله در ابتدا برای تمام نویسندگان بزرگ هم وجود داشته است و تنها با کار و تلاش بسیار مشکلات رفع خواهند شد.

این داستان نویس عنوان کرد: درست است که موضوع ممیزی یا همان سانسور بر کار نویسنده تاثیر می گذارد ولی با توجه به شرایط موجود این مسئله آنقدر نیست که نویسندگان بخواهند نوشتن را کنار گذارند یا بگویند که نوشته تحت این شرایط نمی تواند با مردم ارتباط برقرار کنند.

به گفته وی، وقتی کتابی به خارج برده و به زبان های مختلف ترجمه می شود اگر نویسنده و ادبیات او در آن کتاب قدرتمند باشند، حتما می توانند خود را نشان دهند و بازتاب داشته باشند؛ این درحالی است که کتاب های خیلی از نویسندگانی که معتقدند در ایران نمی توانند به دلیل سانسور و غیره بنویسند به خارج رفته و هیچ بازتابی هم ازآنها نبوده است.

اکبریانی اظهار داشت: متاسفانه سبک و ژانری که نویسندگان ما برای نوشتن انتخاب می کنند متنوع نیست تا آنها بتوانند راهی برای گریز از ممیزی پیدا کنند، نویسندگان ما فقط رئال نویس هستند و فقط می خواهند رئال سیاسی یا اجتماعی بنویسند.

وی ادامه داد: یکی از دلایلی که مارکز توانست کتابش را در کشور استبداد زده خود منتشر کند، این بود که از رئال نویسی دست برداشت و رئالیسم جادویی را خلق کرد تا دستش برای نوشتن باز باشد. این درحالی است که ما کمتر نویسندگانی را داریم که سورئال یا جادویی یا رئالیسم جنایی و پلیسی بنویسند.

این محقق درباره رشد کتاب های ترجمه ای در بازار نشر بیان کرد: در این موضوع که تمایل ناشران به چاپ و ترجمه کتاب های خارجی گاهی بیشتر از تمایل آنها به چاپ آثار داخلی است، نویسندگان مقصر هستند چراکه ضعف دارند. ما نباید به این خاطر که نویسنده ایرانی نمی تواند خود را قدرت بخشیده و بالا رود، مردم را از نویسندگان و کتاب های خوب خارجی محروم کنیم تا مخاطبان از سمت کتاب های ترجمه ای به سمت آثار داخلی کشیده شوند.

وی عنوان کرد: هرچند که باید تا حدی جلوی کتاب های ترجمه در کشور گرفته شود اما نه تا این میزان که آثار نویسندگان بزرگ خارجی هم منتشر نشوند. جلوگیری از کتاب های خارجی باعث از بین رفتن رقابت بین نویسندگان می شود.

اکبریانی با بیان اینکه تولید داخلی و نویسنده ما باید احساس رقابت کند، گفت: اگر قرار به رقابت باشد نویسندگان ما باید بتوانند با نویسندگان بزرگ دنیا مثل مارکز و همینگوی رقابت کنند و اینگونه بالا بروند.این داستان نویس همچنین درباره پایین بودن سرانه مطالعه در کشور بر نظر آیدین آغداشلواشاره کرد و گفت: ما نسبت به برخی از کشورها سرانه مطالعه پایینی نداریم و دلیل افت تیراژ کتاب ها افزایش تنوع آنها در بازار نشر است، درواقع تنوع کتاب ها کمبود تیراژها را جبران کرده است.