کد خبر: 3296
تاریخ انتشار: چهارشنبه, 21 مهر 1389 - 17:30

داخلی

»

مطالب کتابداری

»

گفتگو

یک سونگری در مجموعه سازی کتابخانه های عمومی باید از میان برداشته شود

جامعه ما باید پذیرای این مطلب باشند که اگر دانشگاه ها به تربیت کتابدارانی اقدام می کنند همین کتابداران باید در بطن کتابخانه های عمومی جا گیرند.  

 

دکتر احمد شعبانی، عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا) درخصوص ارزیابی چشم انداز کتابخانه های عمومی گفت: بحث کتابخانه های عمومی اصولا در کشورهای در حال توسعه بسیار حائز اهمیت است، به این دلیل که مراکز فرهنگی و مراکز اجتماعی در این جوامع بسیار اهمیت دارند. کلا بحث کتابخانه های عمومی در هر جامعه ای از نظر نوع ارتباط آن با مردم، از نظر نوع خدماتی که ارائه می دهد و از نظر چارچوب های برنامه ریزی که در هر جامعه ای ارائه می دهند فوق العاده حائز اهمیت هستند. اگر گمان کنیم جامعه ما با آموزش و پرورش ساخته می شود، سازمان هایی که برای نهاد آموزش و پرورش مهیا شده اند مدارس، دانشگاه ها و کتابخانه های عمومی هستند و در حقیقت این مفهوم یک حس عمیقی را از نظر اجتماعی، از نظر فرهنگی می تواند انتقال دهد.

وی افزود: توجه به کتابخانه های عمومی و اهمیت قائل شدن برای آن، هم از بعد تئوریک، بودجه و ساختاری و هم اختصاص نهادی ویژه برای آن با عنوان نهاد کتابخانه های عمومی، می باشد. بسیار امیدوارم که این گرایش هایی که برای تربیت کتابداران در کتابخانه ها بوجود آمده است بتواند چشم اندازی خیلی روشن بوجود آورد ولی در کنار این ابعاد روشن ابعاد نسبتا سوال برانگیزی هم وجود دارد از جمله آنها می توان به دگرگون نشدن آموزش و پرورش و همچنین دگرگون نشدن سطح برنامه ریزی درسی به چند متنی اشاره کرد.

دانشيار کتابداري و اطلاع رساني دانشگاه اصفهان بیان کرد: تمام خدماتی که در حوزه کتابخانه های عمومی ممکن است فراهم شود شاید آنقدر روشن و تحسین برانگیز نباشد چون سیستم آموزش و پرورش ما نیاز به دگرگونی عمیقی دارد. اگر این دگرگونی پدید آید این امکان که ما بتوانیم یک کتابخانه عمومی کاملا تربیت یافته داشته باشیم به وجود خواهد آمد. به هر حال این چشم اندازی که بوجود آمده است فوق العاده حائز اهمیت است و ما باید از تمام این امکانات استفاده کنیم یعنی از امکانات حکومتی، قوه مقننه و همچنین امکانات موجود در بخش های خصوصی. علاوه بر این لازم به ذکر است که ما می توانیم از رسانه ها برای توسعه این نوع کتابخانه ها استفاده کنیم.

دکتر شعبانی در ادامه درخصوص، عواملی که موجب توسعه خدمات کتابخانه های عمومی می شوند توضیح داد: حدود 24-25 سال است که در این حرفه فعالیت دارم و یک نکته مثبتی که در این جا می بینم این است که نهاد کتابخانه های عمومی به هر حال در حد توان نه به طور کامل به فارغ التحصیلان کتابداری اهمیت می دهد. همچنین در حد توان به همایش ها و نوآوری در همایش ها تعلق خاطر نشان می دهد و مهمتر از همه بحث پژوهش را هم در بطن نهاد بوجود آورده است.

وی افزود: تا قبل از این که نهاد به شکل کنونی ارائه شود بحث پژوهش تنها به یک مجله ساده منتهی می شد ولی الان کارکردش بسیار عمیق تر شده است. ولی نهاد فعلی ساختارهایی را باید تداوم دهد و از مهمترین آنها این است که ارتباطش را با آموزش و پرورش تقویت کند یعنی در حقیقت ارتباط کتابخانه های عمومی باید در چارچوب  خط مشی آموزش ما قرار گیرد. نکته بعدی این است که نهاد باید بتواند روی دسترس پذیر کردن اطلاعات سرمایه گذاری کند. منظور من از اطلاعات در این جا تنها منابع چاپی نیست بلکه منابع الکترونیکی و مجازی را هم در بر می گیرد.

عضو هیأت علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه اصفهان در ادامه گفت: بحث سومی که برای نهاد اهمیت دارد این است که نهاد کتابخانه های عمومی باید ارتباطش را با کتابخانه های دیگر توسعه دهد و در حقیقت بتواند به نوعی در اقشار دیگر اجتماع رسوخ پیدا کند اگرچه هدف کتابخانه های عمومی ممکن است سرویس دهی به جامعه و خدمات کتابخانه های دانشگاهی و تخصصی نباشد. بنابراین چنین نکاتی باید در نظر گرفته شود و همچنین باید اعتماد به نفس مطلوبی را هم برای جامعه استفاده کننده کتابخانه ها و اطلاعات فراهم آورد.

وی رابطه با این مسأله که جامعه به چه اطلاعاتی بیشتر احتیاج دارد، بیان کرد: در درجه اول یک سو نگری باید در مجموعه سازی از میان برداشته شود. یکسو نگری هم از نظر قالب و هم شکل اطلاعاتی مورد نظر است. در حال حاضر کتابخانه های عمومی ما به علت محدودیت بودجه ای که دارند اطلاعات را به صورت محدود ارائه می دهند و آن هم بیشتر فقط در قالب کتاب است ولی در کشورهای غربی تا جایی که اطلاع دارم فعالیت هایی فراتر از ارائه کتاب در اختیار جامعه استفاده کننده قرار می دهند. از طرفی دیگر ما در کتابخانه های عمومی بحث یکسو نگری از نظر فکر و اندیشه را داریم یعنی ما در این کتابخانه ها باید تنها آن چیزی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تایید می کند در کتابخانه های عمومی خریداری کنیم و مورد استفاده قرار دهیم. باید در کتابخانه های عمومی بخش هایی مانند ادبیات و رمان ها را اهمیت بیشتری دهیم و همچنین بخش هایی که انبساط خاطر برای مراجعه کننده به دنبال دارد را گسترش دهیم، همچنین بخش های هنری نیز از اهمیت بسیاری بر خوردارند. معتقدم در شهرهای خاصی ما باید به تقویت بخش نوسوادان که از جمله بخش های مغفول مانده در کتابخانه ها است را تقویت کنیم. بخش نشریات نیز یکی از بخش های حائز اهمیت است و باید تقویت شود.

دکتر احمد شعبانی درباره نقش آموزشی کتابخانه های عمومی تصریح کرد: قطعا کتابخانه می تواند یک منظری از آموزش را انتقال دهد و این امر بسیار طبیعی است که کتابخانه های عمومی بتوانند در حوزه آموزش موثر باشند و این که چگونه باید به انجام این امر بپردازند بستگی به برنامه ها و استراتژی های بلند مدت دارد ولی حداقل این است که کتابخانه های عمومی پیوندهایشان را با مدارس تعمیم بخشند. در حال حاضر ما در کتابخانه های آموزشگاهی مشکلات بسیاری داریم تا آنجا که حتی بسیاری از معلمین ما باور ندارند که کتابخانه نقش موثری در یادگیری دانش آموزان دارد و من امیدوارم کتابخانه های عمومی برنامه های مختلفی چون قصه گویی برای کودکان، آموزش اینترنت و آموزش جستجوی اطلاعات را در برنامه های خود جای دهند تا با استقبال بیشتری از جانب دانش آموزان رو به رو گردند و در امر آموزش آنها نقش موثرتری را ایفا کنند. 

وی در ادامه به تببین نقش دانشگاه ها برای توسعه کتابخانه های عمومی پرداخت و گفت: نقش دانشگاه ها در توسعه کتابخانه های عمومی بسیار پررنگ است. اولین وظیفه دانشگاه برای توسعه کتابخانه های عمومی این است که بتواند بحث خدمات، ارتباطات و تعامل را با دانشجویان رشته کتابداری تفهیم نماید و همچنین وظایف یک کتابدار کتابخانه عمومی را برای دانشجویان این رشته روشن کند.

دکتر شعبانی افزود: دومین نقش دانشگاه ها این است که مبحث فرهنگ و تلفیق فرهنگ را با ارائه اطلاعات مورد ملاحظه قرار دهد. اطلاع دقیقی از این که دانشگاه ها چقدر با کتابخانه های عمومی تعامل دارند و چقدر به برنامه ریزی درسی کتابداران اهمیت می دهد ندارم ولی تنها این مطلب را می دانم که گرایش کتابخانه های عمومی برای مقطع کارشناسی ارشد تدوین شده است ولی این گرایش نیاز به بازنگری هایی دارد چرا که اکنون بحث گرایشات به سوی تاثیر ساختاری فناوری اطلاعات و مدیریت اطلاعات در رشته کتابداری کشیده شده است.

عضو هیأت علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه اصفهان در پایان تأکید کرد: مهمترین موضوع این است که جامعه ما باید پذیرای این مطلب باشند که اگر دانشگاه ها به تربیت کتابدارانی اقدام می کنند همین کتابداران باید در بطن کتابخانه های عمومی جا گیرند. به هر حال این نگرانی همیشه وجود دارد که آیا کتابخانه های عمومی می توانند تمام نیازهای جامعه خود که ممکن است کودکان و نوجوانان هم باشند در بر گیرد علی الخصوص که کم توجهی هایی را هم نسبت به کودکان و نوسوادان در منابع امتحانی آزمون مقطع کارشناسی به کارشناسی ارشد در زمینه موضوعی ادبیات کودکان و نوجوانان و همچنین مواد و خدمات برای نوسوادان مشاهده می کنیم.

خبرنگار: شیدا اکبران

برچسب ها :
خواهشمند است جهت تسهیل ارتباط خود با لیزنا، در هنگام ارسال پیام نکات ذیل را در نظر داشته باشید:
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.
نام:
ایمیل:
* نظر: