عبدالمهدی مستکین؛ مدیر کارگروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو در گفت‌وگو با خبرنگار لیزنا درباره رویه انتخاب پایتخت کتاب ایران گفت: این طرح در سال‌های اخیر روزبه‌روز شوق مطالعه و انگیزه مطالعه و ترویج کتابخوانی در جامعه بیشتر دامن‌گستر می‌شود. این اتفاق بزرگی است اما هنوز در دوران کودکی آن هستیم و باید تلاش کنیم به معیارهای جهانی که در چارچوب اهداف یونسکو برای توریج کتابخوانی وجود دارد، برسیم.
وی اظهار داشت: در دوره جدید مشارکت‌ها خیلی بیشتر شده، مختصات جغرافیایی مشارکت‌ها در پایتخت کتاب و روستاها و عشایر دوستدار کتاب گسترش یافته و رقابت‌ها نزدیک شده است. شهرداران و مسئولان شهری، به اهمیت این موضوع پی برده‌اند و سعی می‌کنند بخشی از رویدادها و برنامه‌های شهری به بحث کتاب و کتابخوانی سوق پیدا کند.
مستکین افزود: در جهان امروز هر کشوری که میزان مطالعه کتاب در آن بالاتر باشد، کرانه‌های توسعه را خیلی خوب طی می‌کند و خیلی زود به موفقیت می‌رسد. باید بکوشیم که این اتفاق در کشور ما هم رخ دهد، البته راه درازی داریم.
مدیر کارگروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو اذعان کرد: این را نباید کتمان کرد که ما ایرانیان مردمان کتابخوانی نیستیم و دلایل متعدد تاریخی و اقتصادی و فرهنگی دست‌به‌دست هم داده تا بیشتر آدم‌هایی شنیداری باشیم. ما داریم تلاش می‌کنیم که با این جشنواره‌ها، این فضا را یک مقدار تلطیف کرده و به موضوع اشاعه و ترویج کتابخوانی کمک کنیم.
وی در پاسخ به این سوال که بخش فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو چه سازوکارهایی برای جشنواره های ترویجی در نظر گرفته است، گفت: ما در 31 استان کشور، حضور میدانی داریم، به روستاها سر می‌زنیم، وضعیت کتاب و مشوق‌های کتابخوانی را پیگیری می‌کنیم، در نشست‌ها و کارگاه‌های آموزشی مختلف شرکت می‌کنیم و خودمان معیارهای جهانی کتابخوانی را در شهرها و روستاهای مختلف ترویج می‌کنیم. بنابراین یکی از مهمترین برنامه‌های ما در بخش فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو، نزدیک‌کردن استانداردهای کتابخوانی در کشور، به استانداردهای جهانی است.
مستکین در تبیین فاصله معیارهای پایتخت کتاب با معیارهای جهانی گفت: فاصله ما عمدتا در بخش عملیاتی کردن کار است. به اعتقاد من باید تا حد زیادی کارها از حالت ظاهری خارج شوند و بیشتر به عرصه عمل برسند. به قول حضرت حافظ: نه من ز بی‌عملی در جهان ملولم و بس/ ملالت علما هم ز علم بی عمل است.
وی افزود: ما باید به صورت کاربردی و کاملا عملیاتی بحث کتاب را در سطح کشورمان دامن‌گستر کنیم و کمتر به نشستن و تهیه و تدوین یک سری مکررات برورکراتیک بپردازیم. باید با رویکرد کاملا فرهنگی و هویتی به روستاها و شهرها رفت تا بتوانیم کتاب را ترویج کنیم.
مدیر کارگروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو با انتقاد از شرایط موجود اظهار کرد: کتابفروشی‌های ما در حال تعطیلی هستند و به جای آنها پیتزافروشی و فلافل‌فروشی راه می‌افتد و این نشان می‌دهد که کارکرد ما در حوزه ترویج کتابخوانی با معضلات بزرگی روبه روست. این هم ربطی به دولت و به ساختار آن ندارد و یک معضل فرهنگی چندقرنه است که گرفتار آن شدهایم.
وی ادامه داد: کشور ما1750 سال پیش دانشگاه جندی شاپور را داشته به عنوان اولین دانشگاه جهان، با 400هزار عنوان کتاب به 5 زبان تمدنی جهان دانشجو می‌پذیرفته و استاد صادر می‌کرده است. حالا باید ببینیم که با این سابقه تمدنی، چه اتفاقی افتاده که دچار این بحران شده.
مستکین گفت: اینها بحث‌هایی است که داریم روی آنها کار می‌کنیم و امیدواریم که با طرح پایتخت کتاب شاهد این باشیم که مردمان ما در سفر، مهمانی و دیگر مکان‌ها همراه خودشان کتاب داشته باشند و محفل‌های خود را به کتاب و کتابخوانی آراسته کنند.
مراسم پایانی انتخاب چهارمین پایتخت کتاب ایران و روستاها و عشایر دوستدار کتاب، سه شنبه هشتم اسفندماه با حضور مسئولان کشوری و فرهیختگان حوزه فرهنگ در تالار وحدت برگزار خواهد شد.