چالشهای مهم برای پیاده سازی الگوی FRBR در ایران شناسایی و معرفی شد

 به گزارش پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا)، دکتر محسن حاجی زین العابدینی، دانش آموخته دوره دکتری دانشگاه شهید چمران اهواز، روز چهار شنبه مورخ 28 مهر 1389 ساعت 9 از پایان نامه خود با عنوان «امکان‌ سنجي به‌کارگيري الگوي ملزومات کارکردي پيشينه‌هاي کتابشناختي (اف.آر.بي.آر.) ايفلا در پيشينه‌هاي کتابشناختي فارسي» به راهنمایی دکتر عبدالحسین فرج‌پهلو  و دکتر مرتضی کوکبی و مشاوره دکتر رحمت‌الله فتاحی، در تالار دکتر پاک‌سرشت دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، با درجه عالی دفاع کرد.

این جلسه با حضور دکتر زهير حياتي، عضو هیات علمی دانشگاه شيراز، و دكتر سعيد رضايي شريف آبادي، عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا، به عنوان داوران خارجی و دكتر فريده عصاره و دكتر عبدالحميد معرف زاده، اعضای هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، به عنوان داوران داخلی برگزار شد.

دکتر محسن حاجی زین العابدینی در گفتگو با لیزنا گفت: در اين پژوهش، امکان‌سنجي پياده‌سازي الگوی اف.آر.بي.آر. در محيط کتابخانه‌ها و فهرست‌هاي رايانه‌ای ايران مورد بررسي قرار گرفته است. هدف اصلي پژوهش ضمن بررسي وضعيت موجود پيشينه‌هاي کتابشناختي فارسي از نظر هم‌خوانی با اف.آر.بی.آر.، و نیز رويکردها و راهکارهای ممکن براي پياده‌سازي بهينه الگو در پيشينه‌ هاي بومي ايران است.

وی درخصوص جامعه مورد پژوهش خود اظهار داشت: جامعه پژوهش حاضر را 3502 پيشينه موجود در کتابشناسي ملي ايران براي دو اثر «شاهنامه» و «نهج‌البلاغه» تشکيل داده است و از بين جامعه پژوهش بالا 365 پيشينه به روش نمونه‌گيري تصادفي منظم انتخاب شده و مورد بررسي قرار گرفته است و همه نوع منابع اطلاعاتی مورد بررسی قرار گرفتند. 

عضو هیات علمی مرکز اطلاعات و مدارک علمی کشاورزی، افزود: همچنین به منظور تعیین ویژگی‌های الگوی مناسب برای اف.آر.بی.آر.سازی در کشور، تعداد 18 طرحِ پیاده‌سازی اف.آر.بی.آر. در دنیا مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. 

دکتر محسن حاجی زین العابدینی ادامه داد: نتايج حاصل از پژوهش حاکی از آن بود که برخي از ملزومات ذکر شده در الگوي اِف.آر.بي.آر. در پيشينه‌هاي کتابشناختي فارسي موجود است و در برخي زمينه‌ها، به دلایلی مانند عدم رعايت صحيح اصول فهرستنويسي، قواعد فهرستنويسي مورد استفاده (آنگلوامریکن)، ساختار نرم‌افزارهاي کتابخانه‌ای مورد استفاده و عدم توجه به روابط و خانواده کتابشناختي در فهرست‌ها، کاستي‌هايي وجود دارد. 

وی همچنین گفت: نتایج پژوهش نشان داد که روش مناسب براي پياده‌سازي الگوي اِف.آر.بي.آر. در ايران، روش تطبيقي است. به اين معنا که پيشينه‌هاي موجود حفظ و ضمن تطبیق با الگوي اِف.آر.بي.آر. نسبت به رفع کاستي‌هاي احتمالي اقدام ‌شود.

دانش آموخته دوره دکتری علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شهید چمران اهواز در پایان گفت: در بخش دیگری از پژوهش، 16 چالش مهم برای پیاده‌سازی الگو، و در بخش ویژگی‌های الگو نیز، 8 ویژگی الگوی مناسب برای پیاده‌سازی اف.آر.بی.آر. در ایران شناسایی و معرفی شد. 

شایان ذکر است دکتر زین العابدینی که هم اکنون عضو هیات علمی مرکز اطلاعات و مدارک علمی کشاورزی است، در کنار تصدی پست معاونت تحقیق و توسعه در این مرکز، عضویت دو دوره هیأت مدیره انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران را در کارنامه فعالیت های حرفه ای و اجرایی خود دارد.

وی دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی را به ترتیب در دانشگاه های فردوسی مشهد و علوم پزشکی ایران پشت سر گذاشت.

تدریس در دانشگاه ها، راهنمایی و مشاوره چند پایان نامه فوق لیسانس، تدوین چند جلد کتاب، ارائه مقاله در مجلات و کنفرانس های داخلی و خارجی، برپایی کارگاه ها و نشست های نمایشگاه بین المللی کتاب تهران و حضور در برنامه های رادیویی و تلوزیونی را در کارنامه حرفه ای خود دارد.