تازه عاشق شده بودم

 یادداشت: تازه عاشق شده بودم. عاشق نشستن؛ عاشق آینه کوچک اتاق بزرگم. عاشق تنهایی؛ امّا تنها نبودم. دوستانم با من بودند و وجودشان اتاقم را گرم می کرد. تازه مفهوم احساس را، غرق شدن را، تشنه بودن را، تازگی را، رازقی را و فهمیدن را، درک کرده بودم. تازگی ها بود که برای مشاهده، خواندن و دانستنِ کلمات بعدی، سطور بعدی و صفحات بعدی دغدغه داشتم. تازه داشتم با همه کتاب هایی که دوستشان داشتم دوست می شدم. همین تازگی ها بود که شخصیت های همه کتاب هایم، در اتاقم همیشه مهمانم بودند. با آنها بلند بلند حرف می زدم، بلند بلند درد و دل می کردم؛ با آنها زندگی می کردم و برای لمس بهتر آنها کتاب هایم را دوباره و دوباره می خواندم.  گاهی سرنوشتشان را در ذهنم تغییر می دادم؛ نقشهایشان را جا به جا می کردم و خودم را در مسند برخی از آنها می پنداشتم. آنقدر بلند بلند و پیوسته صدایشان می کردم تا لبانم همچون کویری خشک شوند؛ و وقتی کویرِ خشکِ لبانم را در مقابل همان آینه کوچک می دیدم، لذّت می بردم و در پوست خودم نمی گنجیدم و از همین شور و شوقِ به پایان رسیدن، تا سر حدّ رقص می رسیدم. آری، هر کدام را که در اتاقم می دیدم مثل این بود که دیوانه ای لیلای خندانش را دیده است. شبها همۀ عاشقان می خوابیدند. من بیدار بودم تا هر یک از آنهایی که عاشقشان بودم را دوباره و چند باره نگاه کنم. آن شب ها یا اشک می ریختم و سوی چشمانم می رفت، یا قهقهه می زدم و تا هفت محله صدایم می رفت و دلم ضعف می رفت، یا آنقدر تند تند می خواندم که نفس هایم به شماره می افتاد. گاهی که بغض می کردم، صدایم را هم زمان دفن می کردم تا بغض دفن شده ام  را کسی نشنود. گاهی هم شبها با نگاه کردن به آنها می ترسیدم؛ گاهی باید برای فرار از ترس، در ذهنم می دویدم؛ پنهان می شدم؛ سکوت می کردم و گاهی به فکر فرو می رفتم. گاهی هم پیش می آمد که پدرم یا مادرم درِ اتاقم را باز می کردند، پرده روی درب را کنار می زدند و می گفتند: مهدی بیا شام بخور؛ شام آماده است. صورتم را که می دیدند، یا قرمز بود، یا رنگ پریده. یا شاید با چشمانی اشک آلود یا خنده ای ملیح. آنجا بود که می گفتند: دوباره تو غرق این کتاب های بیخود شدی؟! زود باش؛ زود بیا شام بخور. سرد می شود. خلاصه عشقه و رسواییش.

چند وقتی گذشت. اوقاتی که کاری نبود و از تکالیف مدرسه فارغ می شدم، با خیال راحت در اتاقی بزرگ، در طبقه سوم خانه ای در جنوب تهران مطالعه می کردم. ولی عادت بدی پیدا کرده بودم. در هنگام مطالعه هر کتابی، بلند بلند و با احساسی که در آن کتاب بود به مطالعه می پرداختم. آخر دوست داشتم گوینده خبر شوم و تا آنجا که می توانستم، با دستگاه ویدئو فیلم بزرگ که معروف به «وی اچ اس» بود و تلویزیون برند «پارس» که پوشش زرد رنگی داشت و تازگی ها پدرم برای اتاقم خریده بود، خبرها را ضبط می کردم و به بررسی نوع بیان و اجرای گویندگانی همچون محمدرضا حیاتی، فؤاد بابان و قاسم افشار می پرداختم و عیناً متن همان خبرها را در کاغذی کاهی می نوشتم و در مقابل همان آینه کوچک اتاقم بارها و بارها با صدای بلند می خواندم. باز هم مادرم از کانال کولر طبقه دوم صدا میزد: آقااا مهدی، خسته شدم از صدات؛ یک کم آروم تر بخون.

این موضوع آنقدر ادامه یافت تا پدرم که در اداره کل روابط عمومی راه آهن ایران کار می کرد فکری به سرش خطور کرد و  از آقای اخبار زاده، کتابدارِ بسیار قدیمی کتابخانه ساختمان شهید کلانتری میدان راه آهن تهران خواست تا چند هفته ای پسرش مهدی به کتابخانه برود.

روز اوّل که وارد کتابخانه شدم مردی عینکی، کوتاه قد با موهایی جو گندمی و کت و شلواری قدیمی ولی خوش برخورد منتظر من و پدرم بود و به محض دیدن ما با خوشحالی بسیار خوش آمد گفت. بعد از خوش و بش و چند پرسش کوتاه آقای اخبارزاده از من در مورد تحصیلاتم، پدرم من را به آقای اخبارزاده سپرد و به دفتر کارش رفت. آقای اخبارزاده کتابی زینتی و نفیس از طبیعت ایران با نمای قطارهای مسافری و باری که کاغذی از جنس گلاسه داشت و قطع آن بزرگ بود به من داد و من را به یک میز چهار نفره در وسط کتابخانه هدایت کرد.

در زیر هر عکس از صفحات کتاب، که مناظر بکر کشورم چشم ها را نوازش می داد، متنی بود که به تشریح نوع قطار و مکان ثبت عکس و نام عکاس اشاره شده بود. با اشتیاق تمام شروع به خواندن کردم. هنوز یک دقیقه ای نگذشته بود که آقای کتابدارِ خوش برخورد به بالای سرم آمد؛ دستش را بر روی شانه هایم گذاشت و گفت: پسرم، اینجا کتابخانه است و همه باید سکوت را رعایت کنند. در دلت بخوان. چند دقیقه ای نگذشته بود که دوباره بلند بلند خواندن من آغاز شد و مجدداً آقای اخبارزاده آمدند و انگشت سبابه دست راستش را جلوی بینیش گرفت و با چشم هایش به من فهماند که دیگران هم در حال مطالعه اند. برخی از حاضرین که اکثراً هم از مهندسین ابنیه و سازه های فنی و ریلی راه آهن بودند زیر لب می خندیدند و به یکدیگر نگاه می کردند. انگار که قبلاً آقای اخبارزاده در مورد بلند بلند خواندن من به آنها توضیح داده باشد.

در روز اوّلِ تجربه من از یک کتابخانه، این موضوع  بارها و بارها تکرار شد و آقای کتابدار با گشاده رویی به من تذکر می داد. فردا و روزهای دیگری این روند ادامه داشت تا بالاخره من یاد بگیرم که چگونه و بدون صدا مطالعه کنم. بالاخره هفته سوّم شد. در حال مطالعه کتابی بودم که آقای اخبارزاده با یک فنجان چای و چند شیرینی دانمارکی که در بشقابی میناکاری شده قرار داشت به سوی من آمد و جلوی من گذاشت و در کنارم نشست. نگاهی به عنوان کتابی که می خواندم انداخت؛ لبخندی زد و گفت: خسته نباشی پسرم. خوبی؟ مثل اینکه با این محیط خو گرفته ای. آفرین. دیگر می دانی که چگونه باید مطالعه کنی. از همچین بچه هایی خوشم می آید. فکر کنم تا آخر تابستون همه کتاب های کتابخانه راه آهن را می خوانی. اجازه نداد حرفی بزنم و بلند شد و رفت.

مهربانی، گشاده رویی، محیط آرام و دلنشین کتابخانه آقای اخبارزاده و رفتار او هیچ گاه از ذهنم پاک نشد و من امروز با تجربه هایی که کسب کرده ام هم مجری برنامه ها و مراسم های ملی و بین المللی هستم و هم یک کتابدار حوزه زیست پزشکی. دیگر بلند مطالعه نمی کنم و مهربانی با مراجعه کنندگان به کتابخانه سرلوحه وجودیم شده است. هنوز هم چند ساعتی مطالعه می کنم و هنوز این عشق پا بر جاست و من در گوشه کتابخانه ای نشسته ام و گوشی به گوش دارم و از انعکاس صدای پادکست سیاوش صفاریان و اسماعیل میرفخرایی لذّت می برم و به هر کسی که از در کتابخانه وارد می شود لبخندی می زنم و می گویم: خوش آمدید. گاهی هم پژوهشگران ناامید از کار و تلاش را امیدوار می کنم تا چرخه علمی مملکتم با پویایی هر چه تمام بچرخد.

تقدیم به همه مردمان سرزمینم ایران.

نویسنده یادداشت: مهدی لطفی پناه. فارغ التحصیل دانشگاه علوم پزشکی تهران. پژوهشگاه رویان.