مدیران ما به اخلاق محیط ‌زیستی نیاز دارند

به گزارش خبرنگار لیزنا، سه کتاب  «اصول اخلاق آب»، «اخلاق محیط زیست» و «آب، بوم‌سازگان، و جامعه» از مجموعه کتاب‌های «محیط زیست و فرهنگ» با حضور محمد فاضلی؛ مشاور عالی برنامه‌ریزی وزارت نیرو،  حسین محمودی؛ عضو هیأت علمی پژوهشکده محیطی دانشگاه شهید بهشتی و حنانه کنگرانی؛ عضو هیأت علمی پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار سازمان حفاظت محیط زیست، مینا داورانی و ویدا نوشین‌فر؛ مترجمان این کتاب‌ها روز سه‌شنبه 21 اذرماه در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات رونمایی شد.

محمد فاضلی این مجموعه کتاب را اولین کتاب‌هایی خواند که در ترکیب فلسفه، فرهنگ و محیط زیست اقدامی کرده‌اند و گفت: این مجموعه کتاب می‌تواند رویکرد اخلاقی با محیط ‌زیست را شاخص‌‍‌سازی کند. ما در حوزه خانواده رفتارهای اخلاقی را شاخص‌سازی کرده‌ایم ولی در محیط زیست این اتفاق نیافتاده است.

وی با بیان اینکه هم‌اکنون به معضل آب بیشتر توجه می‌شود ادامه داد: اخلاقی رفتار کردن با آب می‌تواند به ما در ایجاد سلامت سیاسی و اقتصادی کمک کند. آب با همه صنایع و وجوه زندگی ارتباط دارد و نوع مواجهه با آب بر سایر عرصه اخلاق تاثیرگذار است. 

در این جلسه فاضلی به عنوان یکی از پیشگامان فعالیت‌‎های محیط زیستی از منظر جامعه‌شناسی و فرهنگ، دور‌ههای مختلف برخورد جامعه با آب در 50 سال گذشته را توضیح داد.

به گفته وی اولین دوره زمانی بود که آب به عنوان یک «ماده تجدید پذیر بی‌انتها» توصیف می‌گشت و در این دوران از طبیعت بدون در نظر گرفتن رابطه آب با سایر مواد بهره‌برداری حد‌اکثری انجام می شد. دوره بعد زمانی بود که آب یک ماده «تجدید پذیر آسیب‌پذیر» تلقی و به ارزش اقتصادی آن پی برده شد. فاضلی دوره بعدی را دورانی توصیف کرد که ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی آب نیز در کنار ارزش‌های اقتصادی آن شناخته شد. وی دوره کنونی را زمانی توصیف کرد که ارزش‌‌های سیاسی آب نیز درک شده است.

وی در پایان عنوان کرد: امروزه فعالیت در حوزه محیط ‌زیست و به خصوص آب دیگر به طور اختصاصی در دست مهندسان و تکنوکرات‌ها نیست بلکه کسانی که در حوزه‌های دیگر مانند فرهنگ و علوم اجتماعی فعال هستند نیز در این باره اظهار نظر می‌کنند که جای امیدواری دارد.

تک‌بعدی بودن تصمیمات، آفت اصلی محیط ‌زیست

حسین محمودی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی تصمیمات مدیران درباره مسائل محیط‌ زیستی را بسیار یک بعدی توصیف کرد و درباره مجموعه کتاب‌ها گفت: در کتاب «اخلاق محیط زیست» ما با لئو پولد، بنیان‌گذار اخلاق محیط ‌زیستی آشنا می‌شویم که  در ایران اصلا شناخته‌شده نیست. پولد معتقد است که همانگونه که زمانی ما از انسان‌های دیگر به عنوان برده استفاده می‌کردیم و اکنون متوجه شد‌ه‌ایم که این کار اخلاقی نیست، هم‌اکنون ما طبیعت را برده خود تصور می‌کنیم و این رویکرد نیز می‌بایست عوض شود.

وی خواندن این کتاب‌ها را به مسئولین پیشنهاد کرد و گفت: بزرگ‌ترین آفت مدیریت کشور، تک بعدی بودن تصمیم‌گیری‌هاست.

محمودی ادامه داد: درست است که ما اشرف مخلوقات هستیم ولی این بی‌خردی است که فکر کنیم بهره‌برداری نامناسب از طبیعت برای ما تبعاتی به وجود نخواهد آورد.

این استاد دانشگاه یکی از راه‌های حل بحران‌های محیط زیستی را جایگزینی مدیریت مردمی به جای مدیریت دولتی در روستاها دانست.

در ادامه جلسه، حنانه کنگران، عضو هیات علمی پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار سازمان حفاظت محیط زیست ترجمه و چاپ این مجموعه کتاب را لازم دانست زیرا کتاب به متخصصین راه‌های جدیدی برای مقابله با مشکلات ارائه می‌دهد. وی عنوان کرد: در این کتاب‌ها می‌بینیم که جوامع و کشورهای دیگر چگونه در زمان‌های مختلف با مشکلات مشابه مقابله کرد‌ه‌اند.

وی نیز به ضرورت اخلاق‌گرایی در مواجهه با محیط زیست تاکید کرد و گفت: انسان هم بخشی از اکوسیستم است ولی امروزه می‌بینیم که انسان موجودی سلطه‌گر شده است که بیشتر از آنکه تاثیرپذیر باشد تاثیرگذار است.