آیا عنوان رشته كتابداري و اطلاع­ رساني بیانگر محتوا، کاربرد، و دیگر خصیصه های ذاتی آن است؟

زینب غیوری، دانش آموخته دوره کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تربیت مدرس، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا)، گفت: با توجه به اهیمت نام­گذاری در همه زمینه­ ها، انتخاب نام برای هر چیز باید به گونه­ ای باشد که با رعایت تمام جوانب بیانگر ویژگی­ ها، کارکردها و گویای هویت واقعی آن باشد. در این­ صورت می­ توان گفت که این شکل از نام­گذاری معنادار و بامسما است.

نگارنده پایان نامه "بررسي ديدگاه جامعه کتابداري و اطلاع رساني در خصوص تغيير درحوزه هاي عنوان، محتوا و آموزش رشته" افزود: در نام­گذاری علوم و دانش­ ها نیز این قاعده حاکم است. انتخاب عنوانی که بیانگر محتوا، درونمایه، زمینه کاری و مخاطبان رشته تحصیلی باشد، به مخاطبان و دست­ اندرکاران آن حوزه این احساس را القا خواهد کرد که در عالمی با­معنا و در محیطی با مفهوم زندگی می­ کنند و آیا این پیش فرض در مورد نام­گذاری رشته کتابداری و اطلاع­رسانی نیز صادق است و یا اینکه نام این رشته به دلیل بی­مسما بودن باید تغییر کند؟

غیوری در ادامه گفت: با توجه به شرایط امروز و نقش وسیع اطلاعات در پیشبرد امور مختلف در بسیاری از عرصه­ ها و نقش مسلم کتابخانه­ ها و مراکز پژوهشی در ارائه اطلاعات به کاربران، نیاز به تغییر عنوان رشته ضرورتأ احساس می­شود و باید عنوانی انتخاب شود که در روزآمد کردن و تحول این علم در مقایسه با دیگر علوم هرچه بیشتر کمک کند و انعكاس دقيق و درستي از مجموعه فعالیتهای حرفه را نشان دهد در این صورت حرفه قادر خواهد بود تا با چالش­ های عصر اطلاعات بهتر روبرو شود.

دانش آموخته دانشگاه تربیت مدرس تصریح کرد: عنوان کنونی، به دلیل گسترده بودن رشته کتابداری و اطلاع ­رسانی منطبق با نیازها و خدمات این رشته نمی­ باشد، همچنین این عنوان گمراه کننده و فقط بیانگر یکی از فعالیت­ های این رشته است. متاسفانه عنوان فعلی رشته فقط جنبه سنتي و كلاسيك رشته را در بر مي‌گيرد و با توجه به ديدگاهي كه در جامعه نسبت به اين رشته وجود دارد، فقط نام رشته، خدمات بخش امانت را در ذهن شنونده تداعي مي‌كند. رشته کتابداری و اطلاع­ رسانی در درجه اول با اطلاعات و اطلاع ­رسانی سروکار دارد و کتابداری بخشی از فعالیت­های آن است.

وی در پاسخ به اینکه چه عنوانی می تواند نشان دهنده کارکردهای رشته باشد گفت: عنوان مدیریت اطلاعات یا عنوانهای مشابه به جهت نمود وظایف و کارکردهای رشته گویاتر خواهد بود و عنوان فعلی مفهوم کتاب سنتی را به ذهن متبادر می­ کند در حالی­­ که ما با اطلاعات سروکار داریم که در اشکال مختلف از جمله کتاب، مجله، پایان نامه و ... وجود دارد و امروزه انواع مختلف منابع اطلاعاتی در محمل­های مختلف تولید می­ شود، لذا باید از کلمه اطلاعات در معرفی رشته بهره برد و همچنین پایه اولیه کار در رشته کتابداری، اطلاعات می­ باشد و با توجه به بالا رفتن روزافزون ارزش اطلاعات، آشنایی با چگونگی گردآوری، ذخیره، پردازش و بازیابی اطلاعات اهمیت زیادی می­ یابد. در واقع هر نوع اطلاعاتی در هر نوع محمل اطلاعاتی باید با مدیریت صحیح به دست کاربر و درخواست­ کننده آن برسد که مدیریت آن می­ تواند شامل موارد مختلفی همچون فراهم­ آوری، سازماندهی، ذخیره، بازیابی و اشاعه باشد و کار کتابداران مدیریت بر اطلاعات فارغ از اشکال مختلف آن است.

وی افزود: توجه خاص به مدیریت اطلاعات و دانش و دسترس پذیر ساختن آن می تواند راهگشای معضلات پیش روی پژوهشگران و جامعه علمی باشد و با پرورش افراد در این حوزه و با ورودشان در نهادها، سازمان­ها و ... پژوهش جزء لاینفک جامعه خواهد شد و بدین ترتیب رشد علمی در سطحی وسیع به انجام می­ رسد.

غیوری درباره کارکرد کتابداری سنتی گفت: در کل باید اشاره کرد، اطلاع­ رسانی جای کتابداری سنتی را خواهد گرفت، با وجود این­که این اتفاق هنوز به صورت کامل رخ نداده ولی در آینده شاهد نام­گذاری گروه­ ها و دانشکده­ ها صرفأ با استفاده از واژه اطلاعات خواهیم بود که از ضیق و محدودیت­ های عنوان کنونی رها شده است.

دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی در پایان گفت: با وجود این­که عنوان رشته گویای کارکردهای آن نیست ولی تغییر در عنوان رشته نیز نمی­تواند به طور کامل مشکلات این رشته را حل کند -در واقع توافق در معنای لغات و کلمات بدون درک کامل قضیه نمی­ تواند به حل مسأله بیانجامد- تغییر اساسی در محتوای دروس و روزآمد سازی سرفصل دروس و تغییر و تحول در شیوه آموزش لازم است، تا با تربیت کتابدارانی متخصص نقش آنها در دنیای اطلاعات پررنگ­تر شده و سبب ایجاد حس نیاز به آنها در جامعه شود و این همان جایگاهی است که یک کتابدار خواهان آن است.

شایان ذکر است زینب غیوری از پایان نامه خود با عنوان "بررسي ديدگاه جامعه کتابداري و اطلاع رساني در خصوص تغيير درحوزه هاي عنوان، محتوا و آموزش رشته" به راهنمایی دکتر محمد حسن زاده در بهمن ماه 1388 با درجه عالی دفاع نموده است.