کد خبر: 1640
تاریخ انتشار: جمعه, 24 ارديبهشت 1389 - 01:51

داخلی

»

مطالب کتابداری

»

کتابخانه و کتابداری

گزارش نهایی نهمین روز نشست های تخصصی حوزه کتابداری و اطلاع رسانی سرای اهل قلم

در کارنامه نشر سرای اهل قلم، بعد از ظهر پنج شنبه مورخ 23 اردیبهشت ماه سه موضوع تخصصی "كارآفريني و كتابداري"، "ارزیابی کتابخانه­ های دیجیتال" و"حق مولف در محيط ديجیتال " مورد بررسی قرار گرفت.

به گزارش پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا) نشست اول کارنامه نشر سرای اهل قلم در ساعت 14:15 آغاز شد. موضوع این نشست " كارآفريني و كتابداري " بود. دبیر این جلسه کاظم حافظیان رضوی، مدرس رشته کتابداری و اطلاع رسانی، و سخنرانان آن دكتر عليرضا نوروزي، عضو هیأت علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران، مصطفي احمدي، کارشناس ارشد مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، و داریوش مطلبی، مدير نشست‌های كارنامه نشر بيست و سومين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران، بودند.

 

در ابتدای جلسه، کاظم حافظیان رضوی، مقدمه ای از بحث کارآفرینی و کتابداری ارائه کرد و گفت هدف از این جلسه گشودن باب مباحثه درباره کارآفرینی در حرفه کتابداری و اطلاع رسانی است.

دکتر علیرضا نوروزی، تعریفی از کارآفرینی ارائه کرد و گفت در بحث کارآفرینی توجه به نکات: خلق کار جدید، صرف زمان و انرژی، پذیرفتن ریسک های آن، و پاداشی که از کارآفرینی به دست می آوریم مهم هستند.

در ادامه داریوش مطلبی گفت: اگر بخواهیم کارآفرین باشیم نباید حصاری دور خود بکشیم و صرفا نگاه کتابداری در کتابخانه ها را داشته باشیم ما علاوه بر کتابداری باید مهارت های دیگر نیز باید کسب کنیم. توجه به مباحث بین رشته ای مهم هستند. صرفا با نگاه کتابدارانه نمی توانیم کار جدید ایجاد کنیم بلکه باید دست به خلاقیت بزنیم و وجه اشتراک رشته خود با سایر رشته ها را بشناسیم و حوزه های جدید خلق کنیم یعنی از طریق مشارکت با علوم دیگر دست به کارآفرینی بزنیم.

مصطفی احمدی بیان کرد: کارآفرینی به اقدامات کارآفرینانه برای تعقیب فرصت نیاز دارد. فرصت شناسی قلب مبحث کارآفرینی به شمار می رود. در فرصت شناسی سه حوزه وجود دارد: 1. تشخیص فرصت 2. کشف فرصت 3. خلق فرصت

احمدی در ادامه به انواع فرصت ها اشاره کرد که شامل خلق محصولات یا خدمات جدید، کشف یک بازار جدید از نظر جغرافیایی، کشف ماده اولیه جدید، ابداع روش های جدید می شود.

مبحث بعدی که احمدی به آن اشاره کرد چرخه حیات فرصت ها بود و در ادامه به مدل های تشخیص فرصت را اشاره کرد.

حافظیان رضوی گفت: رشته و حرفه ما هم بیشترین تحولات علمی را تحت تأثیر قرار می دهد و هم خودش از آنها تأثیر می پذیرد. وی از داریوش مطلبی، سردبیر نشریه کتاب ماه کلیات خواست که یک شماره از کتاب ماه کلیات به موضوع کارآفرینی اختصاص یابد.

در ادامه این جلسه داریوش مطلبی گفت: یکی از ویژگی های خوب افراد کارآفرین، خوب دیدن است. این افراد به راحتی خلأها را می بینند و با استفاده از دانش قبلی خود آن را مورد بررسی قرار داده و بر اساس آن کار جدید ایجاد می کنند. افراد کارآفرین زمانی که به یک خلأ می رسند علاوه بر مطالعه، تعریف و تبیین آن سعی می کنند بازار آن را نیز بشناسند.

دکتر علیرضا نوروزی به ویژگی های افراد کارآفرین به لحاظ روان شناسی، مدیریت، و اقتصاد اشاره کرد و گفت: این افراد دارای ویژگی های استقلال در تصمیم گیری، اعتماد به نفس، خلاق و نوآورانه عمل کردن، دوراندیشی، عملگرابودن، اقتصادی بودن، و خطرپذیربودن هستند. وی بر دو ویژگی تأکید کرد: اول اقتصادی بودن یعنی باید در جریان کارآفرینی درآمدزایی صورت گیرد و دوم  عملگرابودن یعنی باید آموخته هایمان را به کارگیریم.

عضو هیأت علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران، به چالش های کتابداری و کارآفرینی اشاره کرد و به چالش در روش های آموزش در کتابداری، چالش در کیفیت کار مدرسان و در نیازهای یادگیری کتابداران پرداخت.

حافظیان رضوی گفت: هیچ حرفه ای از چالش مبرا نیست. زایش از درون چالش هاست و باید درگیر شد تا روحیه کارآفرینی و نوآوری را ایجاد کنیم.

در ادامه این جلسه مصطفی احمدی گفت: حوزه کارآفرینی حوزه ای میان رشته ای است و موضوع دیگری که باید در کارآفرینی به آن اشاره کرد مدل های کسب و کار هستند. مدل کسب و کار، منطق سوددهی یک سازمان یا یک شرکت را بیان می کند که یکی از شناخته شده ترین این مدل ها BMO می باشد.

در پایان دکتر علیرضا نوروزی به کارآفرینی در کتابداری بر مبنای دروس تخصصی این رشته اشاره کرد و نمونه هایی از آن مانند سازماندهی اطلاعات که برای تدوین کتابشناسی ها، واژه پردازی که برای صفحه آرایی، نمایه سازی که برای کار در حوزه ناشران و روزنامه های محلی و ملی کاربرد دارد، اشاره کرد. وی افزود می توان به عنوان مشاور اطلاعاتی برای سازمان ها و شرکت ها فعالیت کرد.

این نشست در ساعت 15:30 پایان یافت.

نشست دوم با موضوع " ارزیابی کتابخانه­ های دیجیتال" در ساعت 16 آغاز به کار کرد.

سخنرانان این نشست، دکتر یعقوب نوروزی، مدرس رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی، حمیدرضا رادفر،  دانشجوی دکتری علوم کتابداری و اطلاع­ رسانی، میترا صمیعی، دانشجوی دکتری علوم کتابداری و اطلاع ­رسانی و دکتر مهدی علیپور حافظی، مدرس رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی (دبیر نشست) بودند.

دکتر مهدی علیپور حافظی، در ابتدای جلسه مقدمه ای درباره ارزیابی کتابخانه­ های دیجیتال، ارائه کرد و به برخی از معیارهای خرید نرم افزارهای دیجیتال از جمله امنیت و حافظت اطلاعات اشاره کرد.

میترا صمیعی گفت: آنچه مدنظر من است حفاظت دیجیتالی بلندمدت یعنی بیش از 5 سال است. وی به تعریف اشیا دیجیتالی پرداخت و به معیارهای حفاظت دیجیتالی اشاره کرد: تضمین دسترس پذیری، هویت، قابل فهم بودن، پایداری و ثبات و اصالت، پویایی، و قابلیت ترجمه.

دکتر مهدی علیپور حافظی گفت: یکی از ویژگی های مهم در خرید نرم افزار این است که از استانداردهای روز کتابخانه دیجیتال حمایت کند. با تهیه نرم افزار استاندارد، ارتقای آن نیز راحت تر خواهد بود.

ویژگی دیگر نرم افزار استاندارد کتابخانه دیجیتال خریداری شده، تعامل آن با نرم افزارهای دیگر کتابخانه است.

حمیدرضا رادفر گفت: یکی از موارد مهم در بحث کتابخانه دیجیتال که نقش کتابدار را پررنگ جلوه می دهد، مجموعه سازی است. باید قبول کنیم که بخش هایی از کتابخانه دیجیتال برای کاربر نیست. وارد شدن بحث مجموعه سازی در کتابخانه دیجیتال به نفع کاربر نیز می باشد.

دکتر مهدی علیپور حافظی تصریح کرد: در اکثر نرم افزارها به مجموعه سازی و قابلیت های آن توجه نشده است. وی در ادامه به معبارهای یک رابط کاربر خوب کتابخانه دیجیتال اشاره کرد.

دکتر یعقوب نوروزی گفت: کاربران وقتی وارد محیط موتور کاوش گوگل می شوند با محیط خاصی رو به رو هستند چراکه علائم، ساختار، و آیکون های ویژه ای را مشاهده می کنند. این مورد باید در کتابخانه دیجیتال نیز مصداق داشته باشد. وقتی کاربر وارد سایت کتابخانه دیجیتال می شود باید با محیط کاربر خوب رو به رو شود و ویژگی های یک رابط کاربر خوب عبارتند از : ساده بودن، دسترس پذیربودن، کاهش خطای کاربران در کوتاه ترین زمان، قابل فهم بودن ساختار و محتوای آن، انعطاف پذیربودن.

وی در ادامه به دو دسته عوامل دخیل در طراحی رابط کاربر اشاره کرد: 1. انسانی 2. مهندسی و برنامه نویسی رابط کاربر.

در پایان این نشست دکتر مهدی علیپور حافظی، به لزوم توجه به معماری نرم افزارهای کتابخانه ای اشاره کرد و گفت: معماری کتابخانه دیجیتال باید دارای سه لایه داده، پردازش و ارتباط با کاربر باشد.

نشست "ارزیابی کتابخانه­ های دیجیتال" در ساعت 17:30 پایان یافت.

آخرین نشست  به موضوع "حق مولف در محيط ديجیتال "اختصاص داشت که در ساعت 18 آغاز شد.

دبير اين جلسه، داريوش مطلبي، مدير نشست‌های كارنامه نشر بيست و سومين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران، و سخنرانان دكتر ستار زركلام، عضو هیأت علمی دانشگاه شاهد و لادن حیدری، معاون اداری حقوقی دفتر مالکیت ادبی و هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حمیدرضا رادفر،  دانشجوی دکتری علوم کتابداری و اطلاع­ رسانی  بودند.

در ابتدای این نشست داریوش مطلبی، به تعریف حق مولف پرداخت و گفت: حق مولف به شکل نوین از زمان اختراع چاپ شکل گرفته است. هر چند قبل از آن نیز مباحث مالکیت معنوی نیز مطرح بوده است. سپس به تاریخچه تصویب قوانین مربوط به حق مولف پرداخت که در جهان از کشور انگلستان آغاز شده است و در ایران مربوط به قوانین سالهای 1304، 1348، 1352، 1379، و 1382 است.

حمیدرضا رادفر گفت: مجموعه سازی در کتابخانه دیجیتال همانند مجموعه سازی در کتابخانه سنتی است با این تفاوت که در محیط دیجیتال حق مولف نیز وجود دارد و حق و پیرو آن دسترسی باید از قبل تعریف شده باشد. به همین دلیل، باید قوانین حق مولف در محیط دیجیتال تغییر کند.

دكتر ستار زركلام گفت: پدیده اینترنت دغدغه های جدیدی در مورد حمایت از حقوق معنوی ایجاد کرده است. یک جنبه آن بین المللی و فرامرزی بودن اینترنت و دوم امکان دسترسی سریع و تکثیر آثار در یک دقیقه است که سبب شده حقوق صاحبان آثار ادبی و هنری در معرض مخاطره قرار گیرد.

وی در ادامه گفت: برای اینکه از یک اثر فکری حمایت شود دو معیار لازم است: 1. نمود خارجی داشته باشد 2. اصالت داشته باشد.

داریوش مطلبی بیان کرد: محمل هایی که اصالت و نمود خارجی دارند مورد حمایت قوانین هستند اما در محیط دیجیتال محمل ها نمود خارجی ندارند و به صورت مجازی هستند و قوانین جوابگوی آن نمی باشند.

دكتر ستار زركلام تصریح کرد: ما در بحث حقوق نیازمند قوانینی هستیم که حمایت از حق کپی رایت را در محیط دیجیتالی به عهده گیرد. در مرود حق کپی رایت باید تدابیر فنی و حقوقی لازم را مبذول داریم. وی افزود: در حال حاضر انجمنی با عنوان "انجمن حمایت از حقوق مالکیت فکری ایران" در دانشگاه تربیت مدرس تشکیل شده است.

مطلبی گفت: امیدواریم این انجمن بتواند اوضاع آشفته حق مولف را در جهت بهبود آن یاری بخشد.

سپس حمیدرضا رادفر در مورد بحث های اخلاقی در زمینه حق کپی رایت صحبت کرد.

لادن حیدری، مطلبی را در خصوص حقوق کپی رایت به نیابت از دكتر محسن صادقي قرائت کرد. گفتنی است پیش از این اعلام شده بود که دكتر محسن صادقي، در این جلسه حضور خواهد یافت.

در پایان این نشست داریوش مطلبی تصریح کرد: حق مولف جلوگیری از دسترسی به منابع نیست بلکه در کنار دسترسی به منابع، توجه به حقوق مولف نیز لازم است.

این نشست ساعت  19:30 پایان یافت.

لازم به ذکر است نشستی با موضوع "آینده کتابداری و اطلاع رسانی در ایران" در طبقه دوم سالن ناشران عمومی در سرای اهل قلم با حضور کاظم حافظیان رضوی، دکتر فاطمه فهیم نیا، دکتر سعید رضایی شریف آبادی از ساعت 16:30 تا 18 برگزار شد.

شایان ذکر است هر روز از ساعت 14 تا 19:30 سه نشست تخصصی حوزه کتابداری و اطلاع رسانی  با همکاری خانه کتاب، انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران، و اتحادیه انجمن های علمی دانشجویی کتابداری (ادکا) در مصلی، زيرزمين شبستان، سالن فعاليت­هاي جنبي، سراي اهل قلم، كارنامه نشر برگزار می شود.

گزارشگر: رفعت باباجانی

برچسب ها :
خواهشمند است جهت تسهیل ارتباط خود با لیزنا، در هنگام ارسال پیام نکات ذیل را در نظر داشته باشید:
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.
نام:
ایمیل:
* نظر: