گزارش نهایی آخرین روز نشست های تخصصی حوزه کتابداری و اطلاع رسانی سرای اهل قلم

به گزارش پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا) نشست اول کارنامه نشر سرای اهل قلم در ساعت 14:30 آغاز شد.

موضوع این نشست "پايگاه ثبت و اشاعه پايان نامه هاي كشور " بود. دبیر این جلسه دكتر مهدي عليپور حافظي، عضو هیأت علمی دانشگاه و سخنرانان آن دكتر سيد اميد فاطمي، رییس پژوهشگاه علوم وفناوری اطلاعات، دکتر همتی، معاون اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم وفناوری اطلاعات، دكتر امير غائبي، عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا،  دکتر سعیدرضایی شریف آبادی، عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا، و دكتر علي جلالي ديزجي، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی بودند.دكتر حبيب الله عظيمي در این نشست حضور نداشت.

در ابتدا دكتر مهدي عليپور حافظي، مقدمه ای درباره پایان نامه ارائه کرد و بر عدم آشنایی برخی از پژوهشگران با پیشینه های موجود در یک موضوع خاص اشاره کرد. وی بر ضرورت وجود پایگاهی برای ثبت پایان نامه ها اشاره کرد.

دکتر سید امید فاطمی گفت: پایان نامه ها، نکته اصلی تحقیقات به شمار می آیند و برای ثبت و پردازش آنها به یک متولی در سطح ملی احتیاج است. پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات، یک پژوهشگاه ملی است که سیاست های خود را از وزارت علوم و فناوری اطلاعات اخذ می کند.

وی در ادامه به آثار مثبت حاصل از ثبت طرح پایان نامه ها اشاره کرد از جمله: ثبت و ضبط پایان نامه ها به صورت فیزیکی و الکترونیکی به عنوان سرمایه ملی، افزایش مشاهده پذیری کارهای تحقیقاتی، شناسنامه دارشدن پایان نامه ها، جلوگیری از تکرار ناخواسته عناوین و موضوعات و غیره.

دکتر سید امید فاطمی درباره روند انجام کار ثبت پایان نامه ها در پژوهشگاه صحبت کرد که شامل: تشکیل کارگروه ثبت و پردازش و اشاعه پایان نامه، تعیین استانداردها و تعاریف شاخص های نظام اطلاع رسانی و فناوری، تصویب آن در کمیسیون، سنجش شرایط مرکز متولی اجرای ثبت و پردازش پایان نامه بر اساس استانداردها و شاخص های تعیین شده، آغاز فعالیت سازمان متولی تحت نظارت مستمر کمیسیون، ابلاغ دستورالعمل اجرایی و فرهنگ سازی.

وی در ادامه به مختصات نظام ثبتی پایان نامه ها و فرآیند ثبت اطلاعات پیشنهادده (پروپوزال) و پایان نامه اشاره کرد.

دکتر علی جلالی دیزجی، درباره نواقص اجرای و تدوین پایگاه اطلاعات پایان نامه های کشور و نحوه استفاده از آن صحبت کرد و به دلایل لزوم راه اندازی چینی پایگاهی در کشور اشاره کرد و در ادامه سوالاتی درباره مسئله حقوق مالکیت معنوی با تأکید بر حقوق دانشجو و سیاست گذاری های آن، شیوه نامه دسترسی به پایگاه ثبت پایان نامه ها در سایت پژوهشگاه، ثبت پایان نامه قبل از پروپوزال، فروش پایان نامه، ساختار اجرایی پایگاه پایان نامه های کشور و لزوم تقویت سایت پژوهشگاه پرسید.

دکتر همتی، گفت: در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران فروش پایان نامه صورت نمی گیرد و اگر قرار باشد این امر صورت پذیرد نیاز به توافق میان پژوهشگاه و دانشگاه ها می باشد و آنچه که به عنوان هزینه دریافت می شود بابت خدماتی است که پژوهشگاه ارائه می دهد.

دکتر فاطمی گفت: بسیاری از سوالاتی که مطرح شد مربوط به بخش اشاعه است که در مرداد ماه آیین نامه آن تهیه خواهد شد. وی در ادامه درباره حقوق مالکیت معنوی سخن گفت.

دکتر امیر غائبی، در مورد یکپارچگی در پایگاه داده ها، میان پایان نامه ها، طرح های پژوهشی و غیره سوال کرد و به مسئله افزونگی در پایگاه داده ها اشاره کرد و در پایان درباره ضعیف بودن رابط کاربر در پایگاه داده ها صحبت کرد.

این نشست در ساعت 15:30 پایان یافت.

نشست دوم درباره " ضرورت تشكيل انجمن علمي آرشيو ايران " بود.

این نشست با حضور دکتر امير مسعود شهرام نيا، رئیس کنونی سازمان اسناد ملی کشور، دكتر سعيد رضائي شريف آبادي، رئیس پیشین سازمان اسناد ملی کشور، دکتر فریبرز خسروی، رئیس پیشین سازمان اسناد ملی کشور، امیررضا اصنافی، دانشجوی دوره دکتری علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شهید چمران اهواز، و مریم پاکدامن (دبیر نشست) برگزار شد.

نشست مذکور با سوال مریم پاکدامن در مورد ضرورت تشکیل انجمن آرشیو در ایران در ساعت 16 آغاز شد.

دکتر فریبرز خسروی گفت: تشکیل انجمن تعهد افراد را به حرفه افزایش می دهد. تأثیر انجمن ها در جریان سازی و برجسته سازی رشته غیرقابل انکار است. پدیدآمدن انجمن های علمی و حرفه ای باعث استاندارد شدن آن حرفه می شود مثلا در امریکا، انجمن کتابداران است که تعیین کننده و ممیزی سطح علمی کتابداری دانشگا ه های آن کشور است. اگر شرایط فراهم باشد تشکیل انجمن علمی و حرفه ای یکی از ضرورت های هر حرفه و رشته ای محسوب می شود.

دكتر سعيد رضائي شريف آبادي گفت: در این انجمن ها علاوه بر اعتباردهی به دانشکده ها، در شاخه های مختلف نیز می توانند تأثیرگذار باشند و همچنین در شکل دهی به حرکت های افرادی که در آن گام برمی دارند نیز موثرند. بالاترین مرجع در حوزه آرشیو، شورای جهانی آرشیو است که جایگاهی شبیه ایفلا برای کتابداران دارد و هر چهار سال یکبار یک کنگره جهانی برگزار می کند. از اعضای آن می توان به آرشیوهای ملی، آرشیوهای خصوصی و انجمن های حرفه ای اشاره کرد.

وی در ادامه افزود: اگر آرشیو اگر آرشیو و حافظه ملی اهمیت دارد ما نباید از قافله ای عقب بیفتیم که با سابقه 200-300 ساله تمدنی کار منسجمی انجام می دهند و از یک تمدن چندهزار ساله جلو می افتند.

مریم پاکدامن از دکتر شهرام نیا پرسید: اگر چنین انجمنی شکل بگیرد شما به عنوان ریاست سازمان اسناد ملی کشور، چه کارها و حمایت هایی را انجام خواهید داد؟

دکتر امير مسعود شهرام نيا گفت: اصولا انجمن هایی از این دست در حوزه جامعه مدنی مدنی قرار می گیرند. جامعه مدنی فضایی بین مردم و دولت است. سابقه انجمن ها در علوم تجربی و ریاضی طولانی تر از علوم انسانی است. اگرچه در حوزه علوم انسانی چند انجمن داریم و فعالند اما هنوز با میزان پذیرش عام مردم فاصله دارند. صرف تشکیل یک انجمن و اعلام موجودیت آن، آیا مشکل حل خواهد شد؟ یعنی جایگاه اصلی و موقعیت مورد نظر ما ایجاد می شود. به نظر می رسد در سایر رشته ها در کشورهای دیگر، مقدماتی برای ایجاد انجمن وجود دارد. یکی از این مقدمات، جایگاه دانشگاهی رشته آرشیو در کشور ماست که به صورت مجزا تدریس نمی شود. در سازمان اسناد نیز تقسیم شغل بیشتر برگرفته از کتابداری است. مسئله دیگر مشکلات فرهنگی در حوزه آرشیو است. در زمینه های دولتی نباید به دنبال تشکیل انجمن بود. اگر متوقع باشیم که سازمان اسناد متولی تشکیل انجمن باشد راه را غلط رفته ایم. سازمان تنها می تواند از چنین انجمنی حمایت کند.

امیررضا اصنافی گفت: ایجاد یک انجمن آرشیوی نیازمند زیرساخت های است. مسلما تشکیل انجمن ارزش دادن به اعضای آن است و سبب هویت یابی افراد مشغول در آن حرفه می شود. علت تقویت انجمن کتابداری این است که دارای زیرساخت های علمی است و همچنین وجود افرادی که در آن به صورت داوطلبانه فعالیت می کنند . در مورد آرشیوها در کشور هنوز آرشیویست های آکادمیک نداریم و اعضای آن دارای تحصیلات کتابداری و یا تاریخ هستند.

وی در پایان به آرشیوهای کشورهای کانادا و استرالیا اشاره کرد و تاریخچه ای از آنها را ارائه داد.

نشست مذکور در ساعت 17:30 به کار خود پایان داد.

جلسه سوم به موضوع "تبيين برنامه هاي ستاد عالي مساجد در خصوص كتابخانه هاي مساجد" پرداخت.

این جلسه در ساعت 18:10 آغاز به کار کرد. دبير اين جلسه، علی یارمحمدی ، و سخنرانان سيد مسعود حسيني گوهر، معاون طرح و برنامه ستاد عالی مساجد و ابوالفضل هاشمي بودند.

حجت الاسلام حميدرضا ارباب سليماني و حجت الاسلام علي ملانوري حضور نداشتند.

در ابتدای این نشست از کتاب 15 جلدی تفسیر قرآن با عنوان "تفسیرالهمراه " نوشته و گردآوری کرباسی و لوح فشرده آموزشی شامل هفت موضوع درباره مسجد توسط سيد مسعود حسيني گوهر، رونمایی شد.

در این نشست ابوالفضل هاشمی درباره کتابخانه مساجد، تاریخچه آن صحبت کرد. وی گفت: با توجه به استقبال عمومی از 2000 کتابخانه های باز تاسیس شده در کل کشور در سال 1387 ، در سال 1388، 2000 کتابخانه باز دیگر نیز تأسیس شد . قرار است 1000 کتابخانه باز دیگر در سال 1389 تشکیل شود. و در پایان سال 1389، 5000 کتابخانه باز با اولویت روستایی خواهیم داشت.

هاشمی درباره نقش و جایگاه کتابخانه های مساجد در توسعه فرهنگی کشور دو هدف داریم: دسترس پذیربودن کتابخانه ها که شاخص اصلی آنهاست و این امر با افزایش کتابخانه عمومی مساجد صورت می گیرد و همچنین همگانی کردن مطالعه در کشور.

وی گفت: آمار کتابخانه های عمومی مساجد در آمار یونسکو ثبت نمی شوند که در صدد هستیم که از طریق ستاد عالی مساجد این اتفاق صورت گیرد.

سيد مسعود حسيني گوهر، در مورد انتخاب کتاب در کتابخانه های عمومی گفت: معیار این است که 5 درصد مذهبی باشند و در کتابخانه های عمومی 20 درصد اینگونه باشند. شرایط انتخاب کتاب در هر استان بر اساس شرایط بومی و منطقه ای آنجا تعیین می شود.

وی در ادامه به طرح های نظام نامه جامع کتابخانه های مساجد کشور و کتابخانه های باز اشاره کرد.

سيد مسعود حسيني گوهر بیان کرد: برای پیشرفت مساجد، کانون های تخصصی کتابداری راه اندازی خواهد شد و از نیروی انسانی متخصص در حوزه کتابداری، مدیریت تخصصی و امانت بین کتابخانه ای استفاده خواهیم کرد. به منظور فراهم آوری منابع کتابخانه ها با انجمن فرهنگی ناشران آموزشی و انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی و ناشران کودک و نوجوان، نهاد کتابخانه های عمومی کشور، و مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران همکاری خواهیم داشت.

وی درپایان گفت: در زمینه فناوری اطلاعات نیازمند زیرساخت های لازم هستیم و در دستور کار ما راه اندازی 30 کتابخانه دیجیتالی تخصصی وجود دارد.

آخرین نشست کارنامه نشر سرای اهل قلم در بیست و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در ساعت 19:30 به کار خود پایان داد.

گزارش از: رفعت باباجانی و معصومه عبدالله وند