گنجینه ای غنی از آثار شیخ صدوق در کتابخانه آستان قدس

به گزارش لیزنا، سید محمدرضا فاضل هاشمی، کارشناس مسئول اداره مخطوطات این سازمان اعلام کرد: محمد بن علی بن بابویه قمی (305 تا 381 ه.ق) معروف به «شیخ صدوق» و ملقب به «رئیس المحدثین»، سرآمد حدیث‌ شناسان شیعه است که بالغ بر 2 هزار نسخه نفیس از جمله بیش از 800 نسخه خطی و افزون بر 500 نسخه چاپ سنگی از آثار وی در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می ‌شود؛ برخی از نسخه‌ ها تألیف و برخی دیگر ترجمه و شرح و حاشیه بر آثار وی است.

سید محمدرضا فاضل هاشمی به یکی از آثار وی اشاره کرد که در سال 706 هجری قمری کتابت شده و توضیح داد: نام این اثر «ثواب الأعمال» است که نسخه آستان قدس به قلم محمد بن محمد کتابت شده است.

وی اضافه کرد: نسخه عکسی نفیسی نیز با نام «الأمالی شیخ صدوق» کتابت قرن هفتم در این گنجینه موجود است.

فاضل هاشمی به دو نسخه ارزشمند از کتاب «اعتقادات» شیخ صدوق اشاره کرد و ادامه داد: این کتاب، در اخبار و حدیث و کلام شیعه بوده که نسخه‌ ای در سال 880 قمری توسط «حسین سهام» به خط نسخ 16 سطری کتابت شده، نسخه دیگر از آن، در ربیع‌ الثانی 873 قمری به خط نسخ 12 سطری به قلم استرآبادی کتابت شده و اهدایی مقام معظم رهبری در مهرماه 1386 است.

وی تصریح کرد: از آثار وی درباره فلسفه احکام، «علل الشرایع» نام دارد که در قرن نهم هجری قمری به خط نسخ تحریری 23 سطری کتابت شده و در حال حاضر در کتابخانه وزیری یزد وابسته به آستان قدس رضوی نگهداری می ‌شود.

کارشناس مسئول اداره مخطوطات افزود: از آثار مهم شیخ صدوق، «عیون اخبار الرضا علیه ‌السلام» است که در آن، روایاتی که از امام هشتم نقل شده گرد آمده است و مؤلف، این کتاب را برای «صاحب بن عباد» وزیر دانشمند آل بویه نگاشته و به وی اهدا کرده است؛ نسخه آستان قدس به کتابت 881 قمری و وقفی «احمد ترابی» است.

فاضل هاشمی با بیان اینکه مشهورترین کتاب برجامانده از ابن بابویه، کتاب «من لا یحضره الفقیه» یکی از کتب چهارگانه حدیث شیعه است، عنوان کرد: دو نسخه نفیس از آن، به کتابت 987 و 971 قمری به خط نستعلیق 23 سطری و جلد تیماج موجود است که هر دو نسخه وقفی خواجه شیر احمد تونی در قرن دهم قمریست.

وی بیان کرد: نسخه ‌هایی به کتابت قرن دهم از جمله «خصال»، «توحید»، و «اکمال الدین و اتمام النعمه» از دیگر نسخه ‌های ارزشمند آستان قدس رضویست.

گفتنی است که روز پانزدهم اردیبهشت‌ ماه، از طرف مقام معظم رهبری، حضرت آیت ‌الله خامنه ‌ای به عنوان روز بزرگداشت شیخ صدوق نامگذاری شده است. ظاهرا ابن بابویه چون در نقل روایات، جز به راستی سخن نمی ‌گفت، به «صدوق» شهرت یافت. مدفن وی در شهر ری است.