کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد نشست «داده‌های باز» را برگزار کرد

به گزارش لیزنا، بر اساس اعلام کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد، این کتابخانه در ادامه برگزاری 44 نشست تخصصی در حوزه علم اطلاعات و داده‌شناسی از سال 1394، در فصل زمستان 1395 جلسه دوم از هشتمین دوره این نشست‌ها را با موضوع «داده‌های باز» (Open Data)  برگزار کرد.

در این دوره طبق روال پیشین، مصطفی امینی دبیر نشست‌ها بود و در هر نشست دو سخنران در حوزه مدیریت دیتا مطالب خود را در این حوزه برای علاقمندان ارائه کردند.

در این نشست محمد زره‌ساز از دانشگاه خوارزمی و مهندس افاضاتی از شرکت روان ارتباط عصر سخنرانی و ارائه مطلب داشتند.

در ابتدای جلسه، محمد زره‌ساز مطالب خود را با صحبت درباره ماهیت، مفهوم و تعاریف داده‌های باز آغاز کرد. ایشان داده‌های باز را شامل همه انواع داده‌هایی معرفی کرد که به صورت رایگان و بدون هیچ گونه محدودیت (شامل محدودیت‌های قانونی همانند کپی‌رایت و یا هر نوع فرایند کنترلی دیگر) قابل دسترس هستند. بر اساس این تعریف، داده‌های باز شامل انواع داده‌ها به ویژه داده‌های غیرمتنی (همچون نقشه‌ها، ترکیب‌های شیمیایی، فرمول‌های ریاضی، داده‌های پزشکی و ...) می شود.

وی همچنین فلسفۀ ایجاد «جنبش داده‌های باز» را جدید ندانست و به گذشته‌های دور نسبت داد و عنوان کرد که در همیشه در طول تاریخ، انتشار آزادانه داده‌های علمی مورد تأیید و پسندیده بوده است. با این حال، مفهوم داده‌های باز از سال 2013 مورد توجه واقع شد و با راه‌اندازی طرح‌های دولتی باز مانند   Data.gov  و Data.gov.uk شهرت پیدا کرد. سپس این مفهوم مورد توجه اتحادیه اروپا و سازمان ملل نیز قرار گرفت و پایگاه‌های مرتبط راه‌اندازی شدند.

 زره‌ساز در ادامه با اشاره به فرصت‌های پدید آمده در جنبش داده‌های باز، به تفاوت‌های موجود در میان جنبش‌های موسوم به جنبش‌های اپن (از جمله اپن دیتا، اپن اکسس، اپن سورس، اپن ساینس و ...) پرداخت.

وی تفاوت موجود میان این جنبش‌ها را ناشی از بستر شکل‌گیری و توسعه و همچنین کاربردهای تعریف شده برای آن‌ها دانست و عنوان کرد که این جنبش‌ها از جنبه‌های مختلفی به یکدیگر شباهت دارند.

ایشان در ادامه به دو منشاء جنبش داده‌های باز در جوامع علمی و دولت‌ها اشاره کرد و دو مفهوم جنبش دسترسی آزاد و دولت باز را حاصل از این دو رویکرد دانست.

زره‌ساز در ادامه به قانون مصوب در مجلس شورای اسلامی ایران با عنوان قانون دسترسی آزاد به اطلاعات اشاره کرد و این قانون را مصداقی برای رویکرد دوم یعنی دولت باز دانست و بی‌توجهی به تعریف مبانی قانونی برای دسترسی به داده‌های علمی را از جمله ضعف‌های این قانون عنوان کرد.

ایشان در پایان به عناصر و اجزاء اکوسیستم داده‌های باز اشاره کرد و با توجه به مفاهیم طرح شده در منشور بین‌المللی داده باز، این جنبش را سبب تقویت استارت آپ‌ها، بازاریابی، نوآوری‌های علمی و تسهیل سرمایه‌گذاری‌های دانش‌بنیان دانست.

در ادامه جلسه مهندس افاضاتی در ارائه خود به تفاوت میان داده های باز "Open Data" و داده های رایگان "Free Data" پرداختند. داده‌های باز را به صورت رایگان و آزاد هر کسی می‌تواند استفاده کند، به آن‌ها دسترسی داشته باشد و به اشتراک بگذارد.

مهم‌ترین عامل در تعریف "Open Data" امکان استفاده مجدد آن توسط گروه‌های مختلف و در مدل‌های مختلف است. در ادامه مفاهیمی مثل دولتِ باز "Open Government"، کلان داده "Big Data"، ممیزی داده، اکتشاف داده، پردازش داده، پشتیبانی نهادهای عمومی، مباحث اقتصادی، فرایند داده‌های علمی و اکوسیستم آن‌ها، داده‌های فلّه‌ای و خام به اجمال معرفی و بررسی شد.

سازمان شرکای "Open Data" در سال 2015 "منشور بین‌المللی داده باز" را تدوین کرده و به تأیید 70 کشور جهان رساند. این مفهوم روی مفاهیم کلیدی مثل: 1- باز بودن 2- به روز بودن 3- در دسترس بودن 4- قیاس پذیر بودن و قابیلت تحلیل داده ها تکیه و تأکید دارد.

در ادامه جلسه دکتر میرزایی به تفاوت‌های میان "Open Data" و "Big Data" پرداختند. و از شرکت‌ها و نهادهای داخلی و بین المللی مثال‌هایی را جهت روشن‌تر شدن بحث آوردند.

اسلایدهای پرزنتیشن این جلسه در سایت حسینیه ارشاد برای علاقمندان در دسترس و قابل مشاهده است. 

در پایان حاضران پرسش‌های خود را مطرح کردند که توسط دبیر جلسه و کارشناسان محترم پاسخ داده شد. دومین جلسه نشست «علم اطلاعات و دانش‌شناسی» در ساعت 18 پایان یافت.