«وب سایت های خوب برای بچه های خوب»: نظام رتبه بندی ویژه وب سايت هاي كودكان معرفی شد

به گزارش پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا)، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشجو، محمدرامین نادری  با عنوان «تحلیل وب سایت هاي کودکان از دیدگاه نظریه شناختی پیاژه (نیم دوره عملیات عینی)» به راهنمایی دکتر مهری پریرخ  و  مشاوره ی  دكتر اعظم صنعت جو (اعضای هيأت علمي گروه كتابداري و اطلاع رساني) و دكتر حميدرضا آقامحمديان شعرباف (استاد گروه روانشناسی و متخصص در حوزه نظریه رشد شناختی پیاژه) در روز شنبه مورخ 3 مهر  1389 در دانشكده علوم ‏تربيتي و روانشناسي دانشگاه فردوسی مشهد، با درجه عالی و با نمره 20 دفاع شد.

دکتر رحمت الله فتاحی و دکتر محمدحسین دیانی اساتید علوم کتابداری و اطلاع رسانی داور پایان نامه  مذکور بودند.

محمدرامین نادری، در گفتگو با لیزنا، در خصوص پژوهش خود گفت: پیش از هر صحبتی لازم است تأکید کنم، انجام اين پژوهش بدون تلاش هاي شبانه روزي و نظارت دقيق، عميق، همراهي، همكاري و هدايت سركار خانم دكتر پريرخ امكان پذير نبود و ايشان نقشي تعيين كننده در به ثمر رسيدن اين تلاش داشتند. به اين دليل لازم است از ايشان سپاسگزاري كنم.

نادری در ادامه گفت: در فرایند رشد شناختی، کودك از جنبه ذهنی، توانمندي هایی به دست می آورد که بر میزان شناخت او از محیط و چگونگی تعامل با آن، اثر گذاشته و به شکل گیري ساختارهاي ذهنی او می انجامد. به این دلیل پیاژه اهمیت ویژه اي براي رشد شناختی کودکان در نظر گرفته و نقش تجربه در آن را بیش از آموزش می داند.

وی افزود: وب، محیطی نوین و قابلیت هایی گسترده براي تجربه اندوزي، یادگیري و سرگرمی در مدرسه، کتابخانه و خانه براي کودکان فراهم کرده است. با این وجود، مشخص نیست این منابع اطلاعاتی تا چه میزانی می توانند بستري براي تجربه فعال در جهت بهبود رشد شناختی کودکان ایجاد کنند.

نادری، هدف از انجام پژوهش خود را، تحلیل توانمندي وب سایتهاي کودکان 7 تا 11 سال در پرورش مهارت ها و ویژگی هاي مورد توجه در نیم دوره عملیات عینی از دیدگاه نظریه رشد شناختی پیاژه دانست. این پژوهش کاربردي، با استفاده از روش هاي تحلیل محتوا و پیمایشی در دو بخش انجام شد. در بخش نخست براي ساخت ابزار گردآوري اطلاعات، پیشینه هاي موجود تحلیل؛ و چهار مفهوم پایه اي «اجتماع پذیر»، «درك مفهوم هاي زمان و سرعت، فضا، مکان و طول و عدد»، «تفکر منطقی» و «کنجکاوی» شناسایی شد که براي گردآوري اطلاعات سیاهه وارسی مورد استفاده قرار گرفت.

محمدرامین نادری بیان کرد: با توجه به بررسي هاي انجام شده به نظر مي رسد ابزار طراحي شده در اين پژوهش براي ارزيابي وب سايت هاي كودكان از جنبه رشد شناختي، از نخستين موارد مي باشد و از دستاوردهاي مهم پژوهش انجام شده مي باشد.

وی درخصوص نمونه مورد بررسی گفت: بخشی از نمونه پژوهشی، 30 وب سایت انگلیسی که به روش نمونه گیري تصادفی نظام مند از سیاهه «بهترین وب سایت ها براي کودکان»، انتخاب گردید را در بر گرفت. بخش دیگر را نیز 11 وب سایت فعال طراحی شده در ایران تشکیل داد که توسط دیگر پژوهش ها مناسب معرفی شده بودند.

نادری درباره یافته های این پژوهش منحصر به فرد تصریح کرد: یافته ها نشان داد که وب سایت هاي مورد بررسی در بسترسازي براي پرورش چهار مفهوم پایه اي و در پی آن رشد شناختی نقش کمی دارند. در این میان، تفکر منطقی بیشتر در طراحی وب سایت ها مورد توجه بوده است. نتیجه آزمون فرضیه نخست پژوهش ثابت کرد که تفاوت معناداري میان میزان حضور هر یک از متغیرهاي کلان در وب سایت هاي کودکان تفاوت وجود دارد. آزمون فرضيه دوم نيز نشان داد تفاوتي میان وب سایت هاي حاضر در دو گروه سرگرمی و آموزشی از نظر كمك به رشد شناختي كودكان وجود ندارد. اين نتیجه در راستاي بیان هاي نظري بوده و نویدبخش می باشد اما نتیجه آزمون نخست به نقش کم این منابع، در رشد همه جانبه شناخت اشاره دارد.

وی دستاوردهای این پژوهش را، جدول رتبه بندي وب سایت ها بر پایه معیارهاي رشد شناختی کودکان و سیاهه ارزیابی و/یا طراحی وب سایت هاي مناسب براي کمک به آن عنوان کرد و افزود: این ابزارها، الگوهاي مناسبی براي سه گروه از استفاده کنندگان آن یعنی کتابخانه ها در طراحی و یا استفاده از وب سایت ها براي کمک به رشد شناختی کودکان؛ طراحان براي ایجاد چنین وب سایت هایی؛ و معلمان و والدین براي بهره گیري از آنها می باشند.

محمدرامین نادری تصریح کرد: به نظر مي رسد تا کنون پژوهشی در این سطح انجام نشده است و این پژوهش از نخستين تلاش ها در این حوزه است.

وی افزود: رتبه بندي انجام شده توسط این پژوهش همانند دیگر رتبه بندی ها در پيوند با وب سايت ها که در سطح جهانی انجام مي شود بر پايه بنيان هاي نظري و معیارهای ويژه اي بود. بنابراين لازم است اين دستاورد مورد توجه كتابداران، متخصصان روان شناسي، معلمان، والدین، و نيز طراحان وب سایت ها باشد.

نادری در ادامه گفت: نتیجه ی عملیاتی این رتبه بندی در وب سایتی توسط مهرناز فتاحی، متخصص حوزه فناوری اطلاعات و طراح وب سایت، در حال طراحی مي باشد و به زودی در دسترس عموم قرار گرفته و نشاني آن از طريق پايگاه خبري ليزنا به اطلاع خواهد رسيد.

محمدرامین نادری گفت: اميد مي رود نهادي براي پشتيباني و انجام اين رتبه بندي به صورت پياپي با حضور متخصصاني از دانشگاه فردوسي مشهد، شوراي كتاب كودك، انجمن ايراني مطالعات ادبيات كودك، موسسه پژوهشي تاريخ ادبيات كودكان، نهادهاي مسئول در زمينه رتبه بندي وب سايت هاي در سطح ملي و بين المللي و همچنين ديگر سازمان هاي در پيوند با كودكان تشكيل گردد. اين نهاد مي تواند به رتبه بندي وب سايت ها در سطح ملي، جهان اسلام و بين المللي بپردازد. همچنین ضمن ارائه نشان و شماره استاندارد به وب سايت هاي مورد تاييد سیاهه عنوان و نشاني آنها را به صورت چاپی و الكترونيكي منتشر نمايد.

گفتنی است، پیش از این نیز کتابی با عنوان «وب سایت های خوب برای بچه های خوب» توسط محمدرامين نادري و مهدي زاهدي نوقابي؛ زير نظر دکتر مهري پريرخ توسط انتشارات کتابدار به چاپ رسیده است.