دسترسی جهانی به اطلاعات، مسئله آزادی برای هر یک از ابنای بشر است

به گزارش لیزنا، به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، گلوریا پرز سالمرون  امروز در جش هشتادمین سالگرد تاسیس کتابخانه ملی ایران که با حضور تعدادی از سفرا و نمایندگان کشورهای مختلف و مدیران و مسئولین ایران مانند اسحاق جهانگیری، معاون رئیس جهمور برگزار شد برای حاضرین سخنرانی کرد. 

وی در این سخنرانی از فعالیت‌های ایفلا و اهمیت کتابخانه‌ها در زندگی بشر امروز گفت. پرز-سالمرون در ابتدای سخنانش گفت: شخصیت ها و بزرگان حاضر در این مجلس؛ با رعایت تمامی موازین. ابتدا مایلم به خاطر دعوت محبت آمیز سرکار خانم اشرف بروجردی از فدراسیون جهانی سازمان ها و مؤسسات کتابخانه ای(ایفلا) به منظور شرکت در جشن هشتادمین سالگرد تأسیس کتابخانه ملّی ایران تشکر و تقدیر نمایم. از شرکت در این افتتاحیه به عنوان رئیس ایفلا و به خاطر دیدار از کشور زیبای شما بی نهایت خرسندم.
سال گذشته؛ درجریان نشست جهانی کتابخانه و اطلاعات ایفلا در شهر «وروتسلاو» در لهستان؛ فرصتی پدید آمد تا نطق خود را که مورد قبول افتاده بود را در اختتامیه اجلاس در سالن باشکوه «سنتنیال» ایراد نمایم و به اختصار بیانیه‌ام را به عنوان رئیس ایفلا در سال¬های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ ارائه کنم. بگذارید خودم را معرفی نمایم. 

وی ادامه داد: من کتابدارم. تمامی مدت تکوین عمر کاریم در زمینه کتابخانه و کار با انواع کتابخانه‌ها در وضعیت های متفاوت سپری شده است؛ ‌تا این که در سال ۲۰۱۰ ریاست کتابخانه ملی اسپانیا را بر عهده گرفتم. وظایف مختلفی را پیرامون فعالیت در سازمان های کتابخانه ای بر عهده داشته ام. ابتدا خدمت در سازمان حرفه ای کتابخانه کاتالونیا؛ بعد از آن رئیس «فسابید» (یعنی انجمن های کتابداری اسپانیا)؛ در کنار آن، همکاری با اروپا در «ابلیدا» (یعنی دفتر اروپایی انجمن های کتابداری و اطلاع رسانی و مستندسازی) همین طور کار در سطح بین المللی در ایفلا در سال های متمادی گذشته نیز فرصتی را در اختیار داشته ام تا با کتابداران و مقامات از تمامی مناطق جهان در ارتباط باشم.

رئیس ایفلا افزود: از این پیش زمینه صحبت می کنم تا خاطرنشان نمایم موهبتی که از رهگذر این موقعیت های برجسته و همکاری سازمانی در اختیارم قرار گرفته؛ این فرصت را به من بخشیده است تا دیدگاه عمیقی در زمینه کتابخانه بدست آورم و همچنین مرا تشویق کرده تا برای ایجاد تحول در ایفلا در قالب رهیافتی نوین برای تقویت کتابخانه ها تلاش کنم.  سال گذشته ایفلا گفتمانی جهانی را به رهبری دبیر کل این سازمان «جرالد لیتنر» آغاز کرد. از این گفتمان جهانی انتظار می رود که رؤیای جهانی کتابخانه ها را در زمینه آینده آنها و این که چگونه اتحادیه‌ای از کتابخانه ها قادر به رفع چالش های جهانی سازی هستند، کمک کند.

وی سپس به چالش‌های این حوزه اشاره کرد: چالش هایی مثل این که امروزه در جامعه اطلاعات جهانی ما چه می گذرد و برای رفع این چالش ها چه باید کرد؛ تا تمامی کتابخانه ها، شرکا و دست اندرکاران این حرفه به میدان بیایند. بحث «رویای جهانی» آوریل سال گذشته میلادی ۲۰۱۷ در شهر آتن شروع شد زمانی که کارگزاران واحدهای حرفه ای ایفلا کارگاهی (آموزشی) را آغاز کردند و شش کارگاه منطقه ای دیگر را نیز در ادامه پی گرفتند. از ایران هم برای شرکت در این کارگاه و چندین کارگاه ملی دیگر و همچنین در فرایند رأی گیری آنلاین دعوت شده بود. ایفلا به دنبال این بود نظر تمامی کتابداران و دوستداران کتابخانه و کتابداری را در تمامی مناطق و کشورهای جهان در مورد این موضوع بشنود: «ما با هم آینده را می سازیم.» نتایج این گفتمان جهانی‌ یعنی گزارش رویای جهانی؛ ماه آینده در ماه مارس در نشست رئیس ایفلا در بارسلون مطرح می شود؛ یعنی قبل از شروع مرحله دوم این فرایند چشمگیر، برنامه ریزی برای الگوی راهبردی جهانی این نقشه¬های راه برای رفع چالش¬های بین¬المللی شروع می شود.ما دوباره به مناطق مختلف خواهیم رفت و با همکاری انجمن‌های کتابخانه‌های ملّی و کتابخانه های ملّی، نیازهای محلی را برای تقویت سیستم های کتابخانه آن ها مشخص می کنیم. 

پرز-سالمرون ادامه داد: در این رویکرد، ایفلا طرح مهم و جالب توجه دیگری را زیر عنوان «نقشه راه کتابداری در جهان»‌ کلید می زند: جمع آوری داده ها از کتابخانه های ملی؛ معیارهای عملکرد؛ گردآوری داده های کتابخانه ای در سطح ملّی از تمامی انواع کتابخانه های مناطق مختلف جهان. شما می توانید اطلاعات مربوط به کتابخانه های ایران را (نیز) پیدا کنید. از شما به خاطر فراهم کردن این اطلاعاتِ ارزشمند که از طریق تارنمای ایفلا به اشتراک گذاشته اید تشکر می کنم. ما باز هم از شما آمارهای بیشتری درخواست می کنیم که نمایشگر فعالیت کتابخانه شما در سطح جهانی است. یک سازمان جهانی ملزم به نمایش جدی نمودارها و حقایقی است که نشان می دهند چند کتابخانه در آن منطقه وجود دارد و فعالیت آنها به چه شکل است. 

کتابداران مسئول‌اند تا از تمامی مهارت‌ها برای صیانت و توسعه دروازه‌های اطلاعات استفاده کنند

رئیس ایفلا افزود: همان طور که در بیانیه ریاست خود گفتم، من واقعاً معتقدم که دسترسی جهانی به اطلاعات، مسئله آزادی برای هر یک از ابنای بشر است و این که کتابخانه ها دروازه ای برای نیل به دموکراسی از طریق اطلاعات برای همه می باشند. بنابراین ما کتابداران به جد مسئولیم تا از تمامی مهارت ها و تلاش هایمان برای صیانت و توسعه این دروازه ها به نفع جوامع خود استفاده کنیم. 
همان طور که آنتونیو ماچادو، شاعر اسپانیایی می نویسد: (ای مسافر هیچ راهی وجود ندارد. جاده با راه رفتن تو ساخته می شود). ما به عنوان کتابدار می توانیم در سازماندهی، نگهداری و انتشار اطلاعات نقش برجسته ای ایفا‌ کنیم، اما حل مسائل جهانی به همراه یکدیگر کلید موفقیت مأموریت و آرمان ما است. به عنوان متخصصان اطلاعات و کتابداری باید به این نکته باور داشته باشیم و آن را سرلوحه کار خود قرار دهیم: ما مسئولیت دسترسی به تمامی جنبه های دانش را بر عهده داریم و برای جوامعی که متعهد به این اصل هستند، باید مسأله دسترسی به اطلاعات را به واقعیت بدل کنیم. 

وی اظهار داشت: نقش ما بسیار بیشتر از اداره روزمره کتابخانه¬ها و مراکز اطلاع رسانی است؛ چیزی بیش از تصویب و توافق بر سر استانداردها و دستورالعمل های کار کتابخانه است، وظیفه اصلی ما این است که چرخ دنده موتور تحولی واقعی و ملموس و همین طور توسعه در جوامع مان باشیم. دستور کار سازمان ملل متحد ۲۰۳۰ فرصتی است تا کار کتابخانه را با نیازهای جامعه و اهداف جهانی هماهنگ سازیم.سال گذشته ایفلا با توجه به دستور کار ۲۰۳۰ سازمان ملل به مثابه فرصتی برای کمک به مردم برای نیل به اهداف توسعه پایدار از طریق فعالیت کتابخانه، برنامه بی نظیری را به اجرا‌ گذاشت: این «برنامه حمایت جهانی» به کتابداری توان تولید و پیشبرد چارچوب سیاستی مطلوبی را برای ارائه خدمات ارزشمند به جامعه می دهد؛ این برنامه دستورکارهای اقدام در سطح ملی و منطقه ای را ایجاد و اجرا‌ می کند و مهارت های حمایتی را تقویت می نماید. 

رئیس ایفلا درباره مشارکت‌های سازمان‌های کتابخانه‌های عمومی عنوان کرد: همین طور مشارکت سازمان های کتابخانه ای و کتابخانه های عمومی را در این کار حمایتی در سطوح ملی و منطقه ای افزایش می دهد تا امکان دسترسی مطمئن به اطلاعات از طریق خدمات و برنامه های کتابخانه ها فراهم شود. بنابراین ما سرگرم همکاری با دولت ها و مؤسسات کتابخانه ای در توسعه برنامه‌های ملّی هستیم و ابتکارهایی را مطرح می کنیم که مانند «دستور کار ۲۰۳۰ سازمان ملل متحد»، «ایجاد تحول در جهان مان» را تسهیل کند. 

پاینده‌باد کتابخانه‌ها!

رئیس ایفلا درباره برنامه‌هایش به عنوان رئیس ایفلا گفت: برنامه من به عنوان رئیس ایفلا در سال ۲۰۱۹-۲۰۱۷ با رویکرد جدید این سازمان دایر بر مشارکت و شمول همه سازمان ها هماهنگ بوده و درصدد ایجاد پایداری و ثبات در این برنامه است.کار من بر تغییر ذهنیت ها برای مشارکت فعال اجتماعی متمرکز است چرا که رهبران، حامی مسائل مهمی نظیر سواد اطلاعاتی، تحولات دیجیتال، نوگروی، نگهداری منابع دیجیتال و اصلاح در قانون حق نشر یا کپی رایت هستند. اما خوشحال می شوم اگر اطلاعات شما را در زمینه نیازهای اعضای ایفلا در پایان سال بدانم. بار دیگر از دبیرکل (ایفلا) به خاطر ابتکارش در راه اندازی نخستین پژوهش پیمایشی ایفلا پیرامون آینده، به عنوان کادوی جشن نود سالگی ایفلا، تشکر می نمایم و آن را تقدیم کتابخانه ها می کنم. 

وی افزود: ما نیازمند ایجاد همکاری مؤثر در بین شبکه های کتابخانه ای هستیم تا در سال های آتی فعالیت های عظیم خویش را با یکدیگر هماهنگ کنیم. اساساً به دو دلیل این کار لازم است: برای پاسخگویی به کاربران مان چرا که ما در فضای دیجیتال مشترکی کار می کنیم و دوم برای نیل به هدف مان جهت ایجاد فضای کتابخانه ای واحد.من معتقدم ضروری است که کتابداران کتابخانه های مختلف یکدیگر را درک کنند و با یکدیگر کار کنند. اگر در سطح محلی و ملّی چنین همکاری ای به وقوع نپیوندد،‌ انجام فعالیت منطقه ای و جهانی برای تقویت فضای واحد کتابخانه موفق نخواهد شد. 

رئیس ایفلا در پایان اذعان داشت: این نکته حائز اهمیت است که تمام کتابخانه ها رؤیا و ساختار مشترکی برای انجام مسئولیت هایشان داشته باشند تا به نتایج مؤثر جهانی نایل آیند؛‌ البته همزمان باید در سطح محلی و منطقه ای نیز هماهنگی هایی به عمل آید. ما حاصل این تعهد خود را به واسطه سخت کوشی درو خواهیم کرد و بهتر از هر کسی می دانیم که کتابخانه ها موتور ایجاد تحول اند. 
من به رؤیا، توانایی، تعهد و مشارکت مان اعتقاد دارم. کتابخانه ها موتور تغییرند‌ و ما‌ کتابداران چرخ دنده هایی هستیم که این تغییر را به پیش می بریم و حاصل این کار دسترسی مؤثر و دموکراتیک به اطلاعات برای همگی مردم در همه جوامع خواهد بود. 
من در این روز بزرگ و فرخنده را به کتابخانه ملّی ایران تبریک و تهنیت می گویم. پاینده باد کتابخانه ها!