همایش "رویکردهای نو به سازماندهی اطلاعات در نسل جدید نرم افزارها ی کتابخانه ای: آشنایی با مدلهای مفهومی اف. آر. بی. آر. و مدل های مرتبط برگزار شد

به گزارش لیزنا، در ابتدای این همایش که از ساعت 16.30 آغاز شد، آقای عمرانی مسئول کمیته همایشهای انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران در مورد اهمیت سازماندهی اطلاعات صحبت کرد و گفت:بیش از 15 سال است که از شروع موضوع اف. آر. بی. آر. می گذرد و با این سوال که قواعد قدیمی مثل انگلو امریکن و سایر قواعدی که در حوزه سازماندهی اطلاعات استفاده می کردیم الان و در محیط برتر چه اتفاقی برایشان می افتد و ما چه تکلیفی داریم افزود کار با این ماجرا شروع شده و یک مدل مفهومی به نام ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (اف آر بي آر) به وجود آمده و با توجه به تحولات سالهای اخیر و گسترش مجموعه ها و repository ها باید به شکلی نو به سازماندهی اطلاعات نگاه کنیم. ایشان در پایان سخنان خود حضور خانم پوری سلطانی را خیر مقدم گفت و افزود: "هرجا نام سازماندهی اطلاعات را در ایران می خواهیم ببریم نام خانم پوری سلطانی هست و امروز هم بحث ما در مورد سازماندهی اطلاعات است و خوشحالیم که خانم پوری سلطانی را در جمع خودمان داریم"

در ادامه دکتر رحمت الله فتاحی رییس انجمن کتابداری ایران و عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد با ارائه بحثی با عنوان "محیط اطلاعاتی جدید و رويكردهاي نو به سازماندهي اطلاعات (نگاهي به مدلهاي مفهومي)" به سخرانی پرداخت و با اشاره به مباحثی چون روند گسترش قواعد فهرستنويسي، برخي كاستي هاي فهرستنويسي و فهرستها، تحول در محيط اطلاعاتي و رفتارهاي اطلاع يابي، نگاه هستي شناسانه به جهان كتابشناختی، الگوهاي ذهني جستجوگران و بازيابي آثار در الگوهاي مفهومي (مدل اف آر بي آر - مدل سوپر ركورد)، به توضیح اینکه براي توصيف و مديريت جهان كتابشناختي، مدلهاي مفهومي ارائه  شدند  و پیشنهاد انجام یک طرح در ایفلا در سال  1990 در استکهلم (سوئد) داده شد؛ به تعریف اینکه اف. آر. ب. آر چه هست  و چه نیست پرداخت و گفت: "اف. آر. بی. آر. قواعد فهرستنويسي نيست  و یک مدل داده ای یا فراداده ای یا، فرمت پيشينه كتابشناختي و همچنین یک استاندارد ذخيره و نمايش نتايج بازيابي نيست بلکه تمرکز الگوي اف. آر. بی. آر. بر به ضابطه درآوردن کارکردهای پیشینه های کتابشناختی (فهرستنویسی) با توجه به نقش هر یک از عناصر کتابشناختی و رابطه ميان آثار است". در ادامه وی به تاثیر این مدلها بر فهرستنویسی  و فهرست‏هاي رایانه ای اشاره کرد و افزود: "این مدل‏ها برای كمك به سازماندهی بهتر اطلاعات تدوین شده اند و قواعد فهرستنویسی باید در چارچوب این مدل‏ها بازنگری شود و طراحی نو برای نرم‏افزارهای کتابخانه‏ای با استفاده از این مدل ها باید انجام گیرد. در پایان به  چالشهای موجود براي متخصصان  اشاره کرد و گفت: "كسب دانش بيشتر درباره جهان كتابشناختي و کاركردهاي فهرست و نیز انتظارات کاربران و توجه به گسترش و تنوع كاركردهاي پيشينه كتابشناختي، كتابداران با درك و كاربرد مدلهاي مفهومي و رويكردهاي نو مي توانند نقش مهمي در جهت دهي به طراحي نرم افزارهاي كتابخانه اي داشته باشند" وی گفت: اين آغاز راه است... براي پاسخ به نيازهاي كاربران، ما به تجربه و دانش بيشتري در باره جهان كتابشناختي و الگوهاي مفهومي آن نياز داریم

سخنران بعدی این همایش شعله ارسطوپور دانشجوی دکترای علوم کتابداری و اطلاع‏رسانی دانشگاه فردوسی مشهد بود. وی در سخنانش جهان هستی را مجموعه ای از هست‏هایی در ارتباط با یکدیگر دانست که الگویی برای مدل‏سازی بهتر جهان هستی در پایگاه‏های داده‏ای نیاز است که این الگو بر اساس موجودیتها و روابط میان آنها که در جهان هستی موجود است، می باشد. ارسطو پور مشکل مدل اف.آر. بی. آر. را عام بودن بیش از حد آن دانست و گفت: " برای مبتنی ساختن فهرستها بر الگوی ملزومات کارکردی دیدی خردتر لازم است. "

در ادامه همایش آقای محسن حاجی زین العابدینی عضو هيات علمي مركز اطلاعات و مدارك علمي كشاورزي و دانشجوي دكتري كتابداري و اطلاع‌رساني دانشگاه شهيد چمران اهواز به توضیح و معرفی ساير الگوها و استانداردهاي مرتبط با اف.آر. بی. آر. پرداخت و مدل های ملزومات کارکردی داده‌های مستند (فراد)، ملزومات کارکردی برای داده‌های مستند موضوعی (فرساد) و توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.اِی.) را تشریح کرد. وی گفت: "فراد ایجاد شده تا مبنایی روشن و محکم برای پیوند داده‌های ذخیره شده در پیشینه‌های مستند با نیازهای کاربران آن پیشینه‌ها ایجاد کند. در مورد فرساد که در واقع موضوع های مدل اف. آر. بی. آر. است، تصریح کرد: "تمامی نقاط دستیابی مهارشده‌ی مربوط به سه گروه موجودیتهایی که توسط الگوی مفهومی اِف.آر.بی.آر. تعریف شده اند، قابلیت این را دارند که موضوع یک اثر باشند. " حاجی زین العابدینی در مورد آر. دی. ای. گفت: RDA عنوان قواعد فهرست‌نویسی جدیدی است که بر پایه AACR که با سابقه‌ترین استاندارد موضوعی برای توصیف و دستیابی کتابشناختی در جهان است، استوار می‌باشد و  RDA توسط کمیتۀ همکاری مشترک (JSC) به منظور تجدید نظر در AACR در حال تکمیل است. دانشجوي دكتري كتابداري و اطلاع‌رساني دانشگاه شهيد چمران اهواز در پایان سخنانش گفت: دنیای سازماندهی اطلاعات به سوی تفکیک موجودیتها، روابط و ساختار مجدد می رود و ما باید فهرستها، آموزش و اقدامات خود را با مقوله های جدید سازماندهی هماهنگ کنیم.

آخرین سخنران این همایش مهندس حجتی، برنامه نویس شرکت نرم افزار و سخت افزار ایران (نوسا) بود که مطالب خود را با عنوان " FRBR  از ایده تا پیاده‌سازی: بررسی مدل FRBRoo" ارائه کرد. حجتی در سخنانش به رویکرد سنتی نگهداری اطلاعات کتاب‌شناختی و رویکرد جدید نگهداری اطلاعات کتاب‌شناختی اشاره کرد و روش های گذار از رویکرد سنتی به رویکرد جدید را شبیه‌سازی پیوندها با تکیه برشباهت اطلاعات ثبت شده در رکوردهای مختلف، تولید خودکاریا نیمه‌خودکار پیوندها(FRBRization) و ورود اطلاعات پیوندها  با بازنگری اساسی در روش ذخیره‌سازی و تعامل با اطلاعات بیان کرد. حجتی در ادامه به پیش‌نیازهای پیاده‌سازی این مدل اشاره کرد که رفع ابهام از مدل، رفع کاستی‌ها از مدل و توسعه مدل این پیش نیازها را تشکیل می دهند. مهندس حجتی در ادامه سخنانش با بیان این مطلب که موزه‌ها همسایه‌های نزدیک کتابخانه ها هستند به معرفی مدل  CIDOC CRM پرداخت و گفت استفاده از رویکرد شیءگرا (Object Oriented) از خصوصیات این مدل است و این مدل و مدل اف. آر. بی.آر. تشکیل دهنده  مدل FRBRoo هستند. وی  در پایان سخنانش گفت با پیاده سازی این مدل ها ماهیت ورود اطلاعات، و به تبع آن ماهیت جستجو تغییر خواهد کرد و گسترش فضای اطلاعات قابل جستجو ،جستجوی غیرمتنی، جستجو با پارامترهای غیردقیق، ارائه پاسخ‌های کلی‌تر(در مواردی که اطلاعات دقیق ثبت نشده‌اند) و جستجوی غیرمستقیم را از تغییرات ماهیت جستجو دانست.

این همایش که آخرین همایش انجمن کتابداری و اطلاع رسانی در سال 88 بود، در ساعت 19.30 به کار خود پایان داد.