داخلی
»باشگاه اطلاعات سبز
منابع طبیعی و منابع طبیعی در ایران
(لیزنا: باشگاه اطلاعات سبز): منابع طبیعی هر منطقه‌ای نبض زمین و مایه حیات انسان و حیوان و گیاهان به‌حساب می‌آیند . گیاهان و درختان با جذب گازهای سمی ازجمله دی‌اکسید کربن و تولید اکسیژن که یکی از اساسی‌ترین نیازهای حیات انسان و حیوان است باعث دوام انسان و سلامت چرخه طبیعت میشوند.
کمبود و کاهش منابع طبیعی ازجمله درختان و تخریب و نابودی جنگل‌ها به‌ویژه در این عصر دود و زندگی ماشینی موجب انقراض نسل انسان و حیوان خواهد شد، بنابراین برای جلوگیری از این تخریب و استفاده بی‌رویه و بهره‌برداری‌های غیرمعقول از منابع طبیعی و زیست‌گاه‌های رویشی باید همگان دست‌به‌دست دهیم و با حفاظت آن‌ها زندگی دوباره‌ای به گیاهان و درختان ببخشیم و مانع از تخریب فضاهای سبز و پوشش‌های گیاهی شویم.
تابه‌حال چقدر به این موضوع فکر کرده‌اید که فایده منابع طبیعی، جنگل و مراتع چیست؟ و درختان چه نقشی در سلامتی ما انسان‌ها در این دنیای پر دود و ماشین دارند؟ خیلی از کسانیکه نام منابع طبیعی و جنگل را می‌شنوند، یاد تفریح و گردش می‌افتند تعدادی به فکر شکار، و گاهی آن را زیستگاه حیوانات وحشی می‌دانند و مراتع را محلی برای تغذیه چهارپایان و دام‌ها می‌پندارند. عده‌ای هم جنگل‌ها و مراتع را به‌عنوان یک منبع اقتصادی می‌دانند که سود کلانی را برای آنان دارد. و برخی چه بی‌مهابا تبر بی‌رحمی بر دست می‌گیرند و به قلع‌وقمع درختان و تخریب جنگل می‌پردازند.
جنگل‌ها ازجمله مهم‌ترین ثروت‌های طبیعی ایران هستند و هم‌اکنون با وسعتی به‌مراتب کمتر از چند دهه گذشته استقرار دارند. جنگل‌های شمال در حد متراکم و در دیگر نقاط به‌صورت پراکنده مشاهده میشوند که در این حال گران‌بهاترین جنگل‌های ایران در گیلان، مازندران و استان‌های گلستان یافت میشود. توسعه پایدار و حیاتی شاداب توسعه پایدار مقوله‌ای مهم است به‌گونه‌ای که بستر حیات شاداب را برای جامعه فراهم می‌کند و دغدغه امروزه جامعه بشری به هم خوردن تعادل اکوسیستم و نارسایی در پایداری عوامل زیستی میشود که همه این‌ها ریشه در افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای دارد. تا قبل از انقلاب صنعتی میزان گازهای گلخانه‌ای 270 PPM بوده است و پس از انقلاب صنعتی این میزان به 400 PPM رسیده و پیش‌بینی میشود در قرن حاضر به 600 PPM برسد. گازهای گلخانه‌ای باعث تغییر اقلیم در جهان میشوند و استفاده از انرژی فسیلی، کاهش سطح جنگل‌ها را به دنبال دارد که در حال حاضر از 8 میلیارد هکتار در جهان به 4 میلیارد هکتار رسیده است. بنابراین برای رسیدن به تعادل باید روی کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی کارکنیم و نکته دیگر اینکه سطح جنگل‌ها را افزایش دهیم و به دامان طبیعت برگردیم.
منابع طبیعی در ایران
در کشور ما منابع طبيعي تجدیدشونده را جنگل‌ها، مراتـع، آب، خـاک و تنـوع گونه‌ای تشکيل می‌دهد. دراین‌بین، جنگل‌ها و مراتع به دليل گستردگي وسعت و ارزش آن‌ها از اهميـت ویژه‌ای برخوردارنـد و حفاظـت و احيـاء ايـن منـابع از مهم‌ترین وظايف آحاد جامعه به شمار می‌رود.
قانون اساسـي در اصـل چهـل و پنجم با استناد به آيه نخست از سوره انفـال، مالکيـت جنگل‌ها، مراتـع (اعـم از مشجر و غيرمشجر)، بیشه‌های طبيعي، درياها، رودخانه‌ها، کوه‌ها را به‌عنوان انفال و جزو اموال عمومي شناخته و مالکيـت آن را در اختيـار دولـت قـرار داده است. همچنين اصل پنجاهم قانون اساسـي، حفاظـت از محیط‌زیست را وظيفـه همگاني قلمداد نموده و بر ممنوعيت فعالیت‌های مخـرب آن تأکید دارد.
به‌طورکلی منابع طبیعی به پدیدههایی گفته میشود که در کره زمین وجود داشته و انسان در ایجاد آن هیچگونه دخالتی نداشته است. این منابع را به دودسته تقسیم مینمایند. منابع طبیعی بر دو بخش عمده تعریف میشود که شامل منابع طبیعی تجدید ناشنوده و منابع طبیعی تجدیدشونده. منابع طبیعی تجدید ناشنوده منابعی هستند که خداوند در دسترس انسان‌ها قرار داده تا از آن استفاده کند، این منابع هرقدر هم زیاد باشند، اگر از آن‌ها برداشت شود کاهش‌یافته و روزی به پایان خواهند رسید و قابل‌تجدید هم نخواهند بود. مانند معادن نفت و گاز و … که به علت اتمام پذیری به منابع طبیعی تجدید ناشنوده معروف شدهاند. منابع طبیعی تجدیدشونده از نعمت‌های بزرگ الهی میباشند که در طبیعت وجود داشته و در صورت استفاده صحیح و بهرهبرداری درست هیچ‌گاه به اتمام نخواهند رسید مثل آب، هوا و گیاهان سبز (جنگل‌ها و مراتع)
از مهم‌ترین منابع طبیعی تجدیدشونده، گیاهان موجود در جنگل‌ها و مراتع است که اگر مورد بیمهری انسان قرار نگیرند و انسان‌ها زمینه تضعیف و یا نابودی آن‌ها را فراهم نکنند هیچ‌گاه به اتمام نمیرسند. گیاهان سبز جزء بزرگ‌ترین موجودات زنده کره زمین میباشند و باقدرت زادآوری و تکثیری که دارند اگر درست بهرهبرداری شوند توسعه اقتصادی جامعه را به ارمغان خواهند آورد. گیاهان سبز کم‌وبیش در تمام نقاط زمین پراکندهاند و تراکم آن‌ها به‌تناسب شرایط اقلیمی (از قبیل دما، بارندگی و …) نوع خاک و شرایط جغرافیایی متفاوت است. در مناطقی که شرایط رشد برای این گیاهان مهیا بوده و به‌صورت درختان و درختچههای متراکم خودنمایی نمایند این مناطق را (جنگل) مینامند. محل‌هایی که به شکل بوتهها و علف‌های متنوع یک‌ساله و چندساله با گل‌های رنگارنگ جلوهگری نمایند مرتع محسوب میشوند. مناطقی که در طول شبانه‌روز دارای نوسانات دمایی زیاد، تبخیر و تعرق بیشتر،بارندگی کمتر و گیاهان مقاوم‌تر باشند بیابان نام دارند.
----------------------------------------------------
1) استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
2) دانشجوی کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه خوارزمی و کارشناس مسئول کتابخانه دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.