کشف يک تقلب علمی در چاپ مقاله در يکی از نشريات

دکتر مهراد، سرپرست پايگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در گفتگو با لیزنا با اعلام این خبر افزود: "نظر به اينکه پايگاه استنادی علوم جهان اسلام در تحليل استنادی و اعتبار بخشی فنی به نشريات علمی نقش موثری دارد، پيگيری فرآيند مطالعات و تطبيق ساختار مقالات، استناد دهی، استناد پذيری و نيز توجه به شيوه نويسندگی از کارهای مهم و اساسی ISC است که بر اين اساس ISC به راحتی می تواند در شناخت نقاط ضعف و قوت نشريات در مقايسه با يکديگر اطلاعات دست اولی را در اختيار کاربران قرار دهد. "

دکتر مهراد ادامه داد: "علاوه بر اين امروز به برکت انقلاب اسلامی و افزايش تعداد دانشگاه ها و به تبع آن رشد چشمگير دانشجويان تحصيلات تکميلی و جذب بيشمار اعضا هيات علمی در دانشگاه ها و موسسات تحقيقاتی، جامعه علمی به مطالعه و پژوهش علاقه مند است و در نتيجه متخصصان در رشته های موضوعی از آنچه که در نشر مقالات در مجلات معتبر علمی می گذرد به خوبی آگاه است و سو استفاده از نوشته های افراد و ناديده گرفتن حقوق نويسندگان و ناشران از چشم تيزبين صاحبان قلم به دور نمی ماند."

سرپرست پايگاه استنادی علوم جهان اسلام افزود: "آنچه که اکنون مايلم درباره آن اطلاعاتی را ارائه دهم مقاله ايست که در سال 2010 ميلادی در نشريه Plant Science از انتشارات الزوير چاپ شده و متاسفانه اين مقاله با همان ساختار و در قالب همان جملات و عبارات، از چکيده گرفته تا پايان مقاله عينا در يک نشريه انگليسی زبان داخلی مربوط به يکی از دانشگاه های غير دولتی کپی برداری شده و بدين ترتيب کليت اين اثر تنها با حذف نام نويسندگان اصلی و جايگزينی نام های جديد در مجله مورد اشاره به چاپ رسيده که کاری بسيار ناپسند می باشد."

وی ادامه داد: "اينگونه سرقت های فاحش متاسفانه در سال های اخير در بسياری از کشورها باب شده که تعداد آنها نيز قابل توجه می باشد. نمونه ديگری از اين سرقت ادبی پايان نامه وزير دفاع سابق آلمان است که به استعفای وی منجر گرديد. وی بروز اينگونه سرقت های ادبی را ناشی از بی توجهی به حقوق ديگران دانست که در اين مورد چنان به صورت فاحش رخ داده است که لفظ بی اخلاقی برای توصيف آن بسيار کم بنيه است."

سرپرست پايگاه استنادی علوم جهان اسلام اظهار داشت: "در اين مورد چندين نامه به ISC رسيده و پيگيری اين موضوع به شدت دنبال می شود. "

وی گفت: "در يکی از نامه های دريافتی، نويسنده نامه از برلين آلمان از افرادی که نام خود را به عنوان نويسنده  در اين مقاله درج کرده اند شديدا اعتراض نموده و عنوان کرده است که "البته بی انصافی نيست که شما در تهيه مقاله زحمت کشيده ايد، مثلا آدرس را عوض کرده ايد و يا بخش تشکر را حذف کرده ايد... شما به مقدس ترين دستاورد بشر که علم و قلم است و خداوند نيز به آن سوگند می خورد دست درازی کرده ايد. شما آبروی کشور را در حساس ترين مقطع تاريخی ما در جهان می بريد و ..."

دکتر مهراد ادامه داد: "رعايت حقوق معنوی افراد، اصلی است که در تمام کشورهای پيشرفته پذيرفته شده و برای آن قوانين محکمی تدوين شده است و در جمهوری اسلامی ايران نيز گام هايي در اين حوزه برداشته شده اما لازم است قوانين به صورتی تدوين و اجرا گردد که حتی تصور سرقت ادبی به خاطر جرايم سنگينی که می تواند بر اين مقوله حاکم باشد به ذهن افراد جاعل خطور نکند. واقعيت اين است که سرقت از ديگران عملی است غير اخلاقی و دير يا زود در گذر زمان مشخص می گردد که اصل انديشه متعلق به کيست."

سرپرست پايگاه استنادی علوم جهان اسلام برای جلوگيری از سرقت ادبی، داوری علمی مقالات را توصيه کرد و گفت: "داوری علمی دقيق مقالات باعث می شود که سردبير از اعتبار و کيفيت اطلاعات علمی مطلع شود. امروزه جامعه علمی برای داوری علمی اهميت ويژه ای قائل است. "

دکتر مهراد در مورد سرقت ادبی اخير گفت: "به احتمال زياد، سردبيری و هيات تحريريه نشريه، اهميت لازم را برای داوری آثار علمی قائل نشده و اين مقاله از گذرگاه داوری عبور نکرده و در نتيجه اتفاقی که افتاده نامطلوب و متاسفانه فضای علمی را با اين عمل غير اخلاقی آلوده کرده است."

وی در پایان اظهار داشت: "تبعات سرقت ادبی تنها معطوف به چاپ مقاله نمی شود. ارزشهای اعتقادی، اخلاقی و علمی جامعه در اينگونه موارد آسيب جدی می بيند. جاعل به غلط از جايگاه علمی برخوردار می شود و آنگاه به نا حق از اعتبار چاپ اينگونه مقالات در محيط های آموزشی و پژوهشی سود می جويد و پايه های علمی لرزان خود را که شايستگی ارتقا ندارد با سرقت انتشارات اصيل ساير نويسندگان مستحکم می کند. مهم تر از همه با کشف اين نوع رخدادها تا حدود زيادی اعتماد جامعه به مراکز آموزشی و پژوهشی سلب می شود."