«فلسفۀ تئاتر» در مجله اطلاعات حکمت‌ ومعرفت 126

 به گزارش لیزنا، نشریۀ اطلاعات حکمت و معرفت به دبیری و مدیر مسئولی دکتر انشاءالله رحمتی با بهای 2000 تومان در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.

می‌­توان گفت تئاتر اگر نیازمند فلسفه به معنای اخص آن نباشد، بی‌شک نیازمند چنین تاملی است. تأملی که جایگاه، کارکرد و روند رشد تئاتر را شفاف کند. تئاتر نیازمند پشتوانه فلسفی است، تا از یک خلاقیت هنری به یک گفتمان فرهنگی بدل شود. علیرضا نراقی دبیر این شماره بر این نظر است که «تهیه و تدوین پرونده‌ای با موضوع فلسفه و تئاتر هم انگیزه‌ای جز این ندارد که تئاتر را به اندیشه بیاورد و از ماهیتش بپرسد.»

رابطۀ بین فلسفه و تئاتر به یونان باستان باز می­گردد. این ارتباط تا امروز نیز ادامه دارد و همچون آینه‌ای روبروی انسان ایستاده است. یکی از اشتراکات فلسفه و تئاتر این است که هر دو در جستجوی فهم و بازنمایی سرشت انسان و جستجو برای یافتن پاسخ‎ پرسش­های او بوده‌اند. اندیشمندانی در تاریخ غرب از ارسطو گرفته تا لسینگ و شیلر، از والتر بنیامین تا سارتر و کامو، دریدا و غیره تئاتر را مورد نظرورزی فلسفی قرار داده­ و حتی نمایشنامه نوشتند و پروژه‎های فکری خود را به تئاتر گسترش دادند. ارتباط بین تئاتر و فلسفه تا امروز ادامه یافته و هیچ دانشنامه‌ای در باب زیباشناسی و فلسفه هنر بدون مدخلی درباب تئاتر کامل نمی‌شود.

 علیرضا نراقی بر این نظر است که هیچ هنری تا به این اندازه محتاج جسم و جان انسان و مرکزیتش در اداره خود نبوده و به همین اعتبار تاریخ تئاتر تاریخ تلاش انسان برای آزادی هم به شمار می­­رود. تئاتر با همین انگیزها یعنی در جهت توسعه، رشد عواطف و عقل انسانی و گسترش آزادی وارد ایران شد. اما به نظر دبیر این شمارهء مجله، ورود تئاتر به ایران مانند هر پدیدۀ وارداتی دیگری خالی از مشکل نبوده و از این­رو ما نیازمند تأملی دقیق‎تر در باب نسبت تئاتر با خودمان هستیم.

در شمارۀ 126 نشریۀ اطلاعات حکمت و معرفت فلسفه به عنوان شیوه‌ای از مواجهه با تئاتر بررسی شده و از دیگر سو به عنوان رویکردی برای نقد نمایشنامه‎ها و اجراها در نظر گرفته شده است. دفترماه این شماره مشتمل بر هفت نوشتار است. نخستین نوشتار گفت­وگویی با سعید فیروزآبادی با عنوان «فلسفه و تاریخچه‌ای از تئاتر ملی آلمان» است. مقالۀ دوم به قلم علی منصوری «فلسفه، تئاتر، محاکات و اخلاق» نام دارد. سومین نوشتار به قلم مارتین پاشنر «کلام آخر: به فاصله میان فلسفه و تئاتر توجه کنید» نامیده شده است. «دریدا، آرتو و متافیزیک غرب» مقاله­ای به قلم صادق رشیدی است. نوشتار پنجم با عنوان «کنش جمعی: تئاتر و سیاست» به قلم تام استرن است. مقالۀ «ایده‌هایی درباب مواجهه تئاتر و قدرت» به قلم فارس باقری ششمین مقالۀ این شماره است. «خوانش واسازانه دریدا در نمایشنامه آسمان روزهای برفی از محمد چرمشیر» به قلم رامتین شهبازی و محمد هاشمی آخرین مقاله­های دفتر این ماه را تشکیل می­دهد. آنچه در این پرونده گردآمده از سویی به فلسفه به عنوان شیوه‌ای از مواجهه با تئاتر می­نگرد و از دیگر سو آن را به عنوان رویکردی برای نقد و بررسی نمایشنامه‎ها و اجراها در نظر می­گیرد.

دومین بخش نشریه «ادب و هنر» نام دارد و مشتمل بر دو مقاله است که به ترتیب عبارتند از: گفتاری درباره تغییر«پرشن» و «پرسان» به «فارسی» به قلم فتح الله مجتبایی و «قرآن ایلخانی: نمونه موردی قرآن مراغه» نوشتۀ شیلا بلر و ترجمه  سید هادی میرآقایی.

سومین بخش «اندیشه و نظر» نام دارد. نخستین نوشتار گفت­وگویی با فرهاد قابوسی با عنوان «نقش و تاثیر ابن سینا در ریاضیات و فیزیک» است. دومین مقاله با عنوان «قرآن شناخت» به قلم سیدحسین نصر است که انشاء الله رحمتی به فارسی برگردانده است. مقالۀ سوم را با عنوان «آیا زندگی معنا دارد؟» مانوئل ولاسکز نگاشته و هدایت علوی تبار ترجمه کرده است. آخرین مقاله با عنوان «پژواک تاریخ یهود در دفاعیه استیفانوس» به قلم حیدر عیوضی است.

 بخش چهارم نشریه دربارهء کتاب است که دبیری آن را منیره پنج تنی به عهده دارد. ابتدا بخش سوم مقالۀ «ارزش مقامات حمیدی» به قلم سید مسعود رضوی آمده است. سپس در بخش نقد و بررسی کتاب، منیره پنج تنی به سراغ روح­الله کریمی رفته و با او دربارۀ «اخلاق در برنامه فلسفه برای کودکان» گفت­وگو کرده است. در این بخش همچنین چند کتاب در حوزۀ فلسفه و علوم انسانی معرفی شده است. آخرین بخش به گزارش مهم­ترین وقایع حوزۀ اندیشه در یک ماه اخیر اختصاص دارد.

 نشریۀ اطلاعات حکمت و معرفت به دبیری و مدیر مسئولی دکتر انشاءالله رحمتی با بهای 2000 تومان در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.