نشست «هم‌اندیشی شابك در آثار الكترونیك» برگزار شد

به گزارش لیزنا بر اساس اعلام روابط عمومی خانه كتاب، نشست «هم‌اندیشی شابك در آثار الكترونیك؛ ضرورت، كاربرد و راهكارهای توسعه» امروز هفتم شهریورماه، با حضور مجید غلامی‌جلیسه، مدیرعامل خانه كتاب، روح‌الله سلطانی، مدیر واحد شابك و شابم موسسه خانه‌كتاب، مجتبی تبریزنیا، معاون فناوری و اطلاع‌رسانی موسسه خانه كتاب و مهدی قزلی، مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان و جمعی از فعالان نشرالكترونیك در سرای اهل‌ قلم برگزار شد.

در ابتدای  این جلسه، مجید غلامی جلیسه  با بیان اینكه شابك در سال 1373 وارد ایران شد، گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال 1376 رسماً با مصوبه هیأت دولت، نمایندگی رسمی سازمان جهانی شابك را برعهده گرفت و از همان سال وظیفه خدمات‌رسانی در این حوزه به مؤسسه خانه كتاب واگذار شد.

مدیر عامل خانه كتاب بیان كرد: طی بیست  سالی كه از تولید شابك در ایران می‌گذرد به جهت الزامی كه در حوزه نشر وجود داشت ناشران موظف بودند قبل از صدور مجوز، شابك و سپس فیپا دریافت كنند. اما این فقط یك الزام بود و متأسفانه ناشران اطلاعی درباره كاركرد های شابك نداشتند. این معضل همینطور سال به سال بیشتر و بیشتر شد و شاید یكی از دلایل آن این باشد كه موسسه خانه كتاب نتوانست به معنای واقعی نمایندگی  شابك را به  نحوی كه باید به خاطر ساختار اداری انجام دهد.

وی ادامه داد: یكی از رویكردهایی كه در چند سال اخیر در خانه كتاب دنبال كردیم این بود كه ناشران را با كاركرد شابك آشنا كنیم تا با استفاده از شابك هدف اصلی كه نگاهی تجاری و اقتصادی است را دنبال كنند و شابك از كاركرد زینتی خود خارج شود. همه اینها به نوعی نتیجه  طرح های فصلی خانه كتاب است. در دوسال گذشته الزام كردیم همه كتابفروشی از كد شابك برای فروش محصول خود استفاده كنند. تا پیش از این، این كد محل استفاده قرار نمی گرفت. حتی نرم افزارهایی كه برای فروش كتاب تولید شده بودند،شابك محور نبودند. 

مدیر عامل خانه كتاب بیان كرد: نشر الكترونیكی در دهه هشتاد و حتی قبل‌تر از آن در ایران  آغاز شد و توسعه آن را در دهه نود شاهد بودیم. اما این نشر در جامعه ما مغفول ماند كه شاید موسسه خانه كتاب كاركردهای شابك را در فضای مجازی توجیه نكرده  یا این‌كه كاركردهای دسترسی به شابك برای فعالان نشر الكترونیك هموار نشده بود. علاوه بر این معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز تعریفی از نشر الكترونیك ارائه نكرده است. به همین دلیل در یك‌سال گذشته صحبت‌های فراوانی با معاونت فرهنگی این وزارت‌خانه صورت گرفت. جناب‌ آقای سیدعباس صالحی در دوران معاونت در این زمینه اراده جدی نشان داده است. به این معنا كه در گام اول، صدور مجوز برای ناشران الكترونیك در معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حل شد. اما باید مشخص می شد كه متصدی صدور جواز نشر چه كسی است؟ آیا معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است؟ آیا رسانه‌های دیجیتال یا معاونت مطبوعاتی است؟ در زمان وزارت جناب آقای صالحی‌امیری در این زمینه جلسه‌ای تشكیل شد و تصمیم برآن شد، معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صدور جواز را برعهده بگیرد.

جلیسه ادامه داد: جلسه‌های مختلفی با جناب آقای سُلگی درباره تسهیل روند دریافت مجوز نشربرگزار كردیم؛ می توانم بگویم طی دوماه آینده و حتی زودتر صدور مجوز برای نشر كتاب الكترونیك نیز حل شود و دیگر دغدغه‌ای در این زمینه وجود نداشته باشد. موسسه خانه‌كتاب همچنین تصمیم گرفت دریافت شابك برای ناشران الكترونیك را منوط به اخذ مجوز نكند و همه شركت‌های تولیدكننده كتاب الكترونیك با جواز رسمی خودشان به‌ سامانه شابك نسبت به دریافت آن مراجعه كنند.

مدیر عامل خانه كتاب خاطر نشان كرد: هدف خانه كتاب این است كه همه افرادی كه در حوزه نشر الكترونیك فعالیت می‌كنند، بتوانند از این شماره بین‌المللی استفاده كنند و در این زمینه دچار مشكل نشوند. ضمن این‌كه شماره شابك در كنار هر فعالیت حرفه ای در حوزه نشر در دنیا وجود دارد. لذا دریافت شماره شابك از سوی فعالان نشر هیچ گونه اجباری وجود ندارد. اما ما توصیه می كنیم مثل كشورهای چین، روسیه، آمریكا و... كه در نشر الكترونیك در ساز و كار حرفه ای از شابك استفاده می كنند در ایران هم ناشران ما از این امكان بهرمند شوند. دوره جدیدی از امكان دسترسی فعالان نشر الكترونیك به استاندارد جهانی شابك فراهم شده است و فعالان حوزه نشر می‌توانند از این شماره در فعالیت تجاری‌شان به نحو مطلوب استفاده كنند.

وی در پایان گفت: موسسه خانه ‌كتاب برای آگاهی ناشران اقدام به برگزاری كارگاه های آموزش شابك كرده است كه به‌تدریج این كارگاه‌ها را نیز در سایر استان‌ها برپا می‌كند.

در ادامه، روح الله سلطانی، مدیر بخش شابك گفت: یكی از مشكلات شابك در ایران این بود كه به مرور استفاده از شابك از كتاب های چاپی به كتاب های الترونیك  منتقل می شود. از یكی دو سال پیش به این سمت حركت كردیم كه بستری استاندارد  برای شابك ایجاد كنیم. برای همین پس از بررسی هایی كه كردیم سایت را ویرایش مجدد كردیم تا بتوانیم این شماره استاندارد را ایجاد كنیم. 

وی ادامه داد: با بررسی هایی كه در  سال 2011 در آمریكا انجام شده به این نتیجه رسیده اند كه  یك پنجم خوانندگان آمریكایی كتاب الكترونیك می خوانند. این اتفاق ممكن است در آینده نزدیك در كشور ما نیز رخ دهد و سرعت تولید كتاب های الكترونیكی بیشتر شود. لذا ما باید سازوكار های مرتبط با این موضوع را سازماندهی كنیم. بنابراین در سایت جدید برای محصولاتی همچون كتاب‌های گویا، الكترونیك، بنرم افزارهای آموزش بریل و ... امكان دریافت شابك ایجاد خواهیم كرد.

 همچنین در مراحل عضویت ناشران در این سایت، امكان عضویت ناشران الكترونیك و یا مراكزی كه هر نوع مجوزی دارند و به استناد آن، كار نشر الكترونیك انجام می‌دهند، نیز فراهم شد. همچنین در سیستم جدید امكان عضویت ناشران الكترونیك و یا مراكزی كه هر نوع مجوزی دارند و به استناد آن، كار نشر الكترونیك انجام می‌دهند، نیز فراهم شد.

در ادامه این نشست، مهدی قزلی اظهار كرد: بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان به دنبال بین‌المللی كردن ادبیات است. خوش‌بختانه ادبیات ما به بین‌المللی‌شدن نزدیك است. وقتی آثارمان برای دیگران قابل فهم می‌شود، تعجب‌ و واكنش آن‌ها را به دنبال دارد اما متأسفانه بعد از انقلاب سازوكار ما به‌گونه‌ای بود كه آثار ادبی كشورما به دست مخاطبان بین المللی نرسیده است. وقتی از ما می خواهند آثارمان را در اختیار آنها قرار دهیم هنوز آن توانایی را نداریم كه آثارمان را به صورت فیزیكی و دستی در دنیا توزیع كنیم.

وی با بیان اینكه راه توسعه ادبیات ایران، ناشران الكترونیك هستند، گفت: فعالان نشر به‌منظور تحقق این امر باید استانداردهای خود را به استانداردهای دنیا نزدیك كنند. اكنون خانواده‌های ایرانی كه در نقاط دیگر جهان زندگی می‌كنند به دنبال آثار دوزبانه هستند. بدون تردید پیدا كردن این آثار مشكل است اما اگر فعالان حوزه نشر بتوانند به استانداردهای جهانی نزدیك شوند و تولید و عرضه كتاب‌های الكترونیك افزایش یابد این امكان فراهم می‌شود.

وی تأكید كرد: بنده به‌عنوان كسی كه خرده مسئولیتی در ادبیات كشور دارم و یا لااقل دغدغه آن در من وجود دارد، می‌دانم كه ادبیات معاصر ایران ظرفیت راه پیدا كردن در كتابخانه‌های دنیا را دارد. بنابراین از فعالان نشر درخواست می‌كنم كه خودشان را به استانداردهای جهانی نزدیك كنند