بهترین باشگاه های کتابخوانی در تاریخ: از دوره افلاطون تا امروز (1)

به گزارش لیزنا به نقل از سایت livelib، در طول تاریخ، باشگاه های کتاب خوانی ارائه دهنده افکار بزرگ، فرصتی را برای به اشتراک گذاشتن ایده ها و بحث در مورد آنها ایجاد می کردند.

فهرستی از معروف ترین این باشگاه ها در این مقاله ارائه می شود. در مقابل شما لیستی از قدیمی ترین تا مدرنترین باشگاه های کتابخوانی قرار دارد که بهترین آنها در طول تاریخ هستند.

در قسمت اول این مقاله 12 باشگاه معروف و تاثیرگذتر کتابخوانی در طول تاریخ معرفی می شوند.

مدرسه سقراط «سمینارهای سقراطی»

فیلسوفان بزرگی مانند سقراط، ارسطو، کسنوفون (زینوفون) و افلاطون در حدود 400 سال قبل از میلاد در مدرسه سقراط جمع می شدند. این گروه خیلی قبل تر از پدید آمدن تخته سیاه های کلاسیک و صندلی های ناراحت، دور هم جمع می شدند تا مسائل مربوط به طبیعت بشر، سیاست، زندگی و حقیقت را مورد بحث قرار دهند. بسیاری از این جلسات جذاب در متن هایی مانند «دیالوگ» افلاطون جاودانه شده اند.

زندگی سقراط به آموزش جوانان آتن اختصاص یافته بود. او به همراه پیروانش پایه و اساس فلسفه غرب را ایجاد کرد.

محافل سقراط (و یا سمینارهای سقراط) با نظر وی بر اساس سوال و جواب برگزار می شد. این روش آموزش و گفتگو برای هزاران سال به کار گرفته شده و محافل سقراط در سراسر جهان برگزار شده است.

برای انجام این کار، گروه باید متن مورد نظر را از طریق تحقیقات خود، نظرات متفکرانه و تعاملات بین بحث و گفت و گو، انتخاب و تجزیه و تحلیل می کردند.

سوالات به طور صریح مطرح شده و بحث های داغی را ایجاد می کرد. در واقع فهمیدن متن مهمتر از دادن پاسخ های صحیح به سوالات بود.

فرقه فیثاغورث

فیثاغورث افسانه ای به همراه شاگرانش حدود 530 سال پیش از میلاد در جنوب ایتالیا می زیست و به سرعت با اعتقادات عجیب خود مشهور شد. فیثاغورثی ها مصرانه به مهاجرت روح اعتقاد داشتند و  شاید همین موضوع باعث شد که آنها در میان اولین گیاهخواران قرار گیرند. همچنین خوردن لوبیا برای آنها ممنوع بود هرچند دلیل این قانون هنوز مشخص نشده است.

فیثاغورثی ها به شدت خرافاتی و اهل عرفان بودند. آنها اعتقاد داشتند که روح انسان در یک چرخه بی پایان از مرگ و تولد دوباره به دام افتاده و تنها راه خلاص شدن از این چرخه، شناخت اسرار جهان است. این دانش تنها می تواند توسط  درون گرایی و تحقیق فلسفی حاصل شود؛ یعنی آن چیزی که فیثاغورثی ها خودشان را وقف آن کرده بودند.

در نهایت آنها به این نتیجه رسیدند که همه چیز در جهان یک وجه مشترک دارند: «قابل اندازه گیری هستند». اعداد به اساس فلسفه فیثاغورس تبدیل شدند. برخی از اعداد مانند یک، مقدس محسوب می شدند. هرچه جلوتر می رفت، فلسفه فیثاغورس به شدت غیر قابل توضیح می شد. شماره 7 تجسم عقل بود و  شماره 8 عدالت را نشان داد. اما بین این باورها و اصل فلسفی ارتباطی وجود نداشت.

با وجود اینکه فیثاغورسی ها سهم قابل توجهی در مطالعات ریاضیات و فلسفه داشتند، به علت آزار و اذیت، در سال 480 پیش از میلاد فیثاغورس و پیروان او مجبور شدند از ایتالیا فرار کنند.

باشگاه مخفی جنتو

این باشگاه توسط بنیامین فرانکلین و دوستان کتابدوست او در سال 1727 در فیلادلفیا تاسیس شد. اعضای آن بازرگانان و صنعتگرانی بودند که از بحث کردن در مورد اخلاق، سیاست و فلسفه طبیعی لذت می بردند. باشگاه «Junto» که محبوب طرفداران فرانکلین بود، حدود 40 سال در عصرهای جمعه تشکیل شد.

این باشگاه به عنوان یک پلتفرم فعال برای پروژه های مختلف دولتی خدمت کرد. بعضی از جلسات هفتگی فرانکلین منجر به ساخت اولین کتابخانه عمومی، دانشگاه پنسیلوانیا، بیمارستان پنسیلوانیا و غیره شد. اعضای این باشگاه یکی از فعالترین اعضای جامعه بودند و به خاطر ارائه طرح هایی جهت بهبود و تنظیم زندگی شهری مشهور شده بودند.

فرانکلین علاوه بر برنامه ریزی طرح های عمومی، این جلسات را با لیستی از 24 سوال تشکیل می داد؛ مانند:

به تازگی چه داستان جدیدی را شنیده اید که برایتان جالب است؟

چه موارد ناگوار و نامیدکننده ای مانند بی عدالتی و بی مبالاتی را شنیده اید یا مشاهده کرده اید؟

 آیا شما یا یکی از دوستانتان بیمار و مجروح بوده اید؟ اگر چنین است، چه داروهایی استفاده می کنید و تأثیرات آنها چیست؟

آیا شما جوان با صلاحیتی را که تازه کار خود را آغاز  کرده است، می شناسید تا جامعه به طریقی از وی حمایت کند؟

آیا اخیرا شاهد نقض آزادی مشروع مردم بوده اید؟

آیا نقصی در ترکیب کنونی و دستورالعمل های انجمن وجود دارد که می تواند اصلاح شود؟

در سال 1743 شعبه ای از باشگاه «جنتو» تحت نام انجمن فلسفی آمریکا ایجاد شد و تا به امروز برپاست.

ادگار آلن پو و چارلز دیکنز

در سال 1842 زمانی که چارلز دیکنز در آمریکا بود، ادگار آلن پو از او خواست که دیداری داشته باشند. در یک هتل در فیلادلفیا آنها درباره نویسندگان مورد علاقه و نظرات خو در مورد حقوق بین الملل و  کپی رایت بحث کردند.

اما آلن پو یک هدف دیگر هم داشت. او برای پیدا کردن ناشری بریتانیایی جهت چاپ مجموعه داستان ‌های شگفت ‌انگیز خود به کمک نیاز داشت. دیکنز قول داد تا همه توان خود را برای کمک به آشنای جدید بکار گیرد. اما متاسفانه 9 ماه بعد، ناشر کتاب های دیکنز که می توانست کتاب آلن پو را چاپ کند، درگذشت.

بیست و پنج سال پس از این دیدار، دیکنز به ایالات متحده بازگشت، اما پو هم اکنون درگذشته بود. دیکنز، با این احساس گناه که نتوانسته است به قولی که وعده داده بود عمل کند، مادر آلن پو را پیدا کرد و بخشی از پس انداز خود را به او داد.

دوستان در شورا

سارا آتواتر دنمن باشگاه کتاب تاریخی خود را تا سال 1866 تأسیس کرد. دنمن از خانواده ای بود که یکی از بنیانگذاران دانشگاه ییل بودند و به عنوان یک متفکر مستقل شناخته می شد. او عاشق خواندن و جمع آوری آخرین کتاب ها و مجلات بود.

دنمن شخصیتی فعال بود و رشد و شکوفایی فکری و معنوی زنان در اجتماع را تشویق می کرد. این هدف در نهایت او را برای ایجاد «دوستان در شورا» ترغیب کرد.

در نوامبر 1866، دنمان 11 زن را به خانه اش دعوت کرد تا یک برنامه درسی ایجاد کند. او می خواست هر عضو باشگاه کتاب او یک دیدگاه فلسفی را بسازد. برنامه آموزشی شروع خود را عالی آغاز کرد. با گذشت زمان، «دوستان در شورا» شروع به مطالعه آثار بزرگ تاریخ و فلسفه کردند، به طوری که برای مطالعه افلاطون دو سال زمان گذاشتند.

 دنمن معتقد بود که وظیفه باشگاه او «خلاص شدن از روح حزب، تعصب و هیجان» و «عشق به حقیقت، تحمل و صبر و شکیبایی» است. او با رالف والدو امرسون (یکی از برجسته ترین متفکران و نویسندگان ایالات متحده که مورد توجه لئو تولستوی بود) و اولکات فیلسوف دوستی داشت و آنها بارها در جلسات باشگاه شرکت کردند.

«دوستان در شورا» قدیمی ترین و مستمرترین باشگاه ادبیات زنان در آمریکا است که خود خانه ای مستقل دارد. خانه در سال 1878 به باشگاه دنمان اهدا شد. این خانه در حال حاضر و از سال 1915 در محوطه عمارت جان وود واقع شده است.

گروه بلومزبری

این گروه شامل اسامی است که شما احتمالا آنها را می شناسید؛ مانند: نویسندگان؛ ویرجینیا وولف و ادوارد مورگان، اقتصاددان؛ جان مینارد کینز، منتقد؛ کلایو بل و نقاشان؛ ونسا بل و دانکن گرانت.

این گروه برای اولین بار در سال 1907 ایجاد و در دهه 1930 به طور منظم تشکیل شد. اعضای گروه اغلب در خانه کلایو و ونسا بل در ناحیه بلومزبری در مرکز لندن ملاقات می کردند. به طور عجیبی این افراد حاضر به نامیدن خود به عنوان یک گروه نشدند. با این وجود، آنها با هم ادبیات معاصر، نقدها، هنر و اقتصاد را مورد مطالعه قرار دادند.

استراتفورد در اودئون

اگر ارنست همینگوی، جیمز جویس، اف. اسکات فیتزجرالد و گرترود استاین در یک اتاق جمع شوند چه رخ می دهد؟ بر اساس تجربه تاریخی، آنها درباره مدرنیزم و ادبیات بحث خواهند کرد.

در دهه 1920 نویسندگان، شاعران، آهنگسازان و هنرمندان در Stratford-upon-Odeon (آنگونه که جویس کتابفروشی «شکسپیر و شرکا» را می نامید) جمع می شدند. مالک این فروشگاه، سیلویا بیچ در سال 1922 «اولیس» اثر جیمز جویس را منتشر کرد.

متاسفانه فروشگاه در طول اشغال پاریس توسط آلمان در جنگ جهانی دوم بسته و این باشگاه منحل شد.

میزگرد الگونکین

اعضای میز گرد الگونکین (Algonkian) که اولین بار در دهه  1920 جمع شدند، گروهی از نویسندگان نیویورک از جمله رابرت بنچلی، دوروتی پارکر، الکساندر وولکات، جرج اس. کافمن، فرانکلین پیرس آدامز، مارک کونولی و ادنا فربر بودند.

آنها جمع می شدند تا جوک ها و طنزهای خو را با غذایی دلچسب مبادله کنند. این باشگاه به مرور محبوب تر شد تا حدی که به جلسات تقریبا روزانه در هتل Algonkin رسید. این جلسات ناهار به عنوان یک رویداد بسیار پر سر و صدا، اما همیشه سرگرم کننده شناخته شده بود.

باشگاه کتاب ماه

باشگاه کتاب ماه یک شرکت پستی بود که توسط هری شرمن در سال 1926 تأسیس شد.

تا آن زمان شرمن فقط فردی بود که ادبیات، مخصوصا شکسپیر را دوست داشت. او قبل از تبدیل شدن به یک کپی رایتر با هدف سرمایه گذاری برروی طرح های خلاقانه‌اش به عنوان یک نویسنده، مدرک تحصیلی خود را در رشته اقتصاد و  در حوزه قانون دریافت کرده بود.

متاسفانه ناشران نیویورک به نمایشنامه ها و اشعار شرمن علاقمند نبودند. با این حال، موفقیت او به عنوان یک کپی رایت کننده، شرمن را به ایجاد کتابخانه Little Leather (LLL) در سال 1916 هدایت کرد.

LLL تبدیل به یک بستر برای بسیاری از باشگاه های کتاب شده است. فقط با  2.98 دلار، LLL  برای مشترکین «30 کتاب عالی» و تعداد زیادی بسته شکلاتی که می تواند در کنار آنها قرار بگیرد، ارسال کرد. تمام کتاب های LLL در دسترس عموم قرار گرفتند و تقاضای زیادی داشتند. شرمن و شرکای تجاری او تنها در مدت پنج سال  30 میلیون کتاب فروختند.

كتابخانه كوچك كوچك (Little Leather Library) در باشکاه كتاب ماه رشد کرد. این کتابخانه به مشتریان خود کتاب هایی جدید را ارسال می کرد نه کلاسیک های قدیمی را. هر کتاب توسط گروهی از کارشناسان که مورد احترام و تحسین مشتریان قرار داشتند، انتخاب می شدند.

تا سال 1927، باشگاه کتاب ماه بیش از 60 هزار مشترک داشت و کلاس جدیدی از خوانندگان ایجاد شد. گرچه این باشگاه برخی انتقادات را هم دریافت می کرد، به طور گسترده ای معروف شد. خوانندگان با کتاب هایی مانند «وداع با اسلحه» نوشته ارنست همینگوی، «برباد رفته» نوشته مارگارت میچل، «خوشه های خشم» نوشته جان اشتاین بک و «کشتن مرغ مقلد» نوشته هارپر لی رو به رو شدند.

امروزه باشگاه بیش از یک میلیون مشترک دارد و هری شرمن «پدر و بنیانگذار تجارت الکترونیکی» شناخته می شود.

The Inklings

این گروه در سال های 1930 و 40 در آکسفرد جع می شدند تا در مورد کارهای یکدیگر بحث و گفتگو کنند از جمله در مورد «ارباب حلقه ها» اثر . آر. آر. تالکین. در کنار تالکین نویسندگانی مانند  سی. اس. لوئیس، اوون بارفیلد، چارلز ویلیامز، راجر لنسلین گرین و آدام فاس حضور داشتند.

بسیاری از این جلسات معروف در خانه سی. اس. لوئیس برگزار می گشت اما اغلب می شد اعضای Inklings را در کافه «عقاب و کودک» آکسفورد دید.

فدریکو فلینی و استن لی

کمیک ها هم کتاب هستند!

فدریکو فلینی، فیلمساز ایتالیایی در سال 1965، در طی یک سفر به نیویورک، به یک بیماری ناخوشایند ویروسی مبتلا شد و مدتی در هتل پیر به سر برد. آنجا یک نفر به او یک سری از کتاب های کمیک مارول را برای خواندن داد. فلینی به اندازه ای تحت تاثیر  کتاب ها قرار گرفت  که به «دفتر کمیک مارول» (Marvel Comics) رفت تا شخصا با استن لی دیدار کند.

در یک جلسه غیر معمول باشگاه کتابخوانی، فلینی با همراهی چهار نفر و یک مترجم حضور یافت.  آنها چنان گفتگوی دلپذیری در مورد کمیک های لی داشتند که بعد از جلسه هم ارتباط خود را حفظ کردند. فولینی همراه با لی در چند نمایش برادوی (Broadway shows) حضور داشت و لی به ویلای او در رم رفت. به لطف مرد عنکبوتی و هالک باور نکردنی!

باشگاه کتاب اپرا

اپرا دقیقا همان کسی است که باید فهرست کتاب های خود را ایجاد کند؛ درست است؟  اپرا وینفری باشگاه تلویزیونی کتاب خود را در سال 1996 تاسیس و به عنوان اولین کتاب خود «انتها‌ی عمیق‌ اقیا‌نوس»‌ اثر ژاکلین میچارد را انتخاب کرد.

طولی نکشید که باشگاه کتاب اپرا در دنیای نشر اهمیت یافت. تأیید اپرا اهمیت زیادی داشت و به زودی پیروان او به توصیه هایش تکیه کردند. کتاب های کمتر شناخته شده تبدیل به کتاب های محبوب شدند زیرا او آنها را انتخاب می كرد و از آن زمان میلیون ها نسخه از بسیاری از كتاب های منتخب اپرا به فروش رفتند. این مجری تلوزیونی از نویسندگان تازه کار حمایت می کرد.

در سال 2003، اپرا شروع به پیشنهاد آثار کلاسیک کرد؛ از جمله «قلب شکارچی تنها» کارسون مک‌کالرز و «خاک خوب» اثر پرل باک. سال بعد او «آنا کارنینا» اثر لئو تولستی را انتخاب کرد و ناشر بیش از 800هزار نسخه از رمان را چاپ نمود.

در سال 2005، اپرا دوباره پیشنهاد کتاب های جدید را آغاز کرد. این به او اجازه داد تا شخصا با نویسندگان کتاب ها صحبت کند و این موضوع بسیار خوشایند شرکت کنندگان باشگاه او بود.

اوپرا تا قسمت نهایی شوی تلویزیونی خود (2011) بیش از 60 کتاب را برای باشگاه کتاب خود انتخاب کرده بود. هر یک از این کتاب ها در بین خوانندگان سراسر کشور  بازتاب یافته و «انتها‌ی عمیق‌ اقیا‌نوس» مورد توجه و علاقه بیشتر خوانندگان قرار گرفته بود.

ترجمه: زهرا شریفی