داخلی
»برگ سپید
با خواندن همین اثر کوتاه از گوگول می‌توان به استعداد ژرف او در نویسندگی پی برد. او همه چیز را به گونه‌ای وصف کرده است که هنگام خواندن آن، داستان همچون فیلمی از جلوی دیدگان شما عبور خواهد کرد. قلم گوگول شورانگیز است، خواننده را به هیجان وا می‌دارد و برای خواندن ادامه داستان ترغیب می‌کند. موضوع دیگری که در این اثر مرا به خود جلب کرد، آوردن نام نقاشان و هنرمندان بزرگ روسیه و ایتالیا (مثل رافائل، تیتیان و میکل‌آنژ ...) و اسطوره داستان های یونانی و رومی ( نظیر سایکه، بازیلیسک) است که نشان از علاقه و آگاهی زیاد گوگول نسبت به هنر و نویسندگی است.
پرتره در دو قسمت نوشته شده است که با وجود جدایی از هم، به واسطۀ یک پرتره در هر دو داستان، به هم پیوند خورده‌اند. قسمت اول شرح جوان نقاش و فقیری است که آرمان‌های والایی دارد. او در یک نمایشگاه نقاشی به پرتره پیرمردی برخورد می‌کند که چشمان گیرا و نگاهی با نفوذ دارد و او را متحیر می‌سازد. بنابراین با اندک پولی که کل پس‌اندازش است، آن را خریداری می‌کند. او حسی عجیب نسبت به این چشمان پیدا می‌کند و در شبی مشاهده می‌کند که پیرمرد از قاب پرتره خارج و به او نزدیک می‌شود، داستان از همین‌جا آغاز می شود که مسیر زندگی جوان متعهد به اصول نقاشی را به طور کامل تغییر می‌دهد و در نهایت آینده‌ای متفاوت و غم انگیز را برای او رقم می‌زند.
جمله‌ای زیبا از قسمت اول:
«شهرت و اعتبار برای کسی که به ناحق بدان دست یافته است، آرامش روحی به همراه ندارد. تنها در انسانی که ارزش آن را داشته باشد، بارقه های همیشگی برانگیختگی و هیجان را ایجاد می کند.»
اما گوگول در قسمت دوم، زندگی پیرمرد رباخوار صاحب پرتره را توصیف می‌کند و همچنین از مشقت‌هایی حکایت می‌کند که خالق این اثر برای رهایی از بند شیطان متحمل می‌شود.
دیدگاه گوگول نسبت به هنرمندان در قسمت دوم:
«می‌بایستی به شعرا و هنرمندان احترام بگذاریم زیرا آنان قادر هستند به جای تحریک و سعایت، روح انسان‌ها را به آرامش و آسایشی واعی رهنمون سازند.»
نیکلای گوگول در خانواده متوسط در اوکراین چشم به جهان گشود. در طول عمر کوتاه 43 ساله خود آثار ارزشمندی را به جهان عرضه نمود که تأثیرات ژرفی را بر دنیا گذارد به طوری که کتاب «نفوس مرده» تأثیری عمیق بر مردم روسیه گذاشت و به گفته الکساندر هرتزن این اثر مردم روسیه را تکان داد.
پرتره یا تصویر توسط دو مترجم به فارسی برگردانده شده است. کتاب موجود در بازار، ترجمه شیوایی از پرویز همتیان بروجنی است و هر خواننده‌ای از آن لذت خواهد برد. اما پیش‌تر، این کتاب توسط رضا آذرخشی نیز ترجمه شده است که نسخه‌ای از آن دربازار در دسترس نیست.
مشخصات اثر:
نیکلای واسیلیویچ گوگول. «پرتره». ترجمه پرویز همتیان بروجنی. تهران: چشمه، 1383.
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.