همایش "بهره گیری از قابلیت های وب 2 در آموزش کتابداری و اطلاع رسانی" برگزار شد

به گزارش پایگاه خبری  کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا)، همایش ماهانه انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران عصر چهارشنبه، 13 مرداد ماه 1389 با موضوع "بهره گیری از قابلیت های وب 2 در آموزش کتابداری و اطلاع رسانی" برگزار شد. در این همایش دکتر مریم صراف زاده و دکتر افسانه حاضری، دانش آموختگان رشته سیستم های اطلاعاتی از دانشگاه آر.ام.آی.تی استرالیا به ایراد سخنرانی پرداختند.

همایش مذکور پس از پخش سرود جمهوری اسلامی ایران و تلاوت آیاتی از قرآن کریم شروع شد. در ابتدا  دکتر مریم صراف زاده سخنرانی خود را با مقایسه ای بین "وب 1 "و" وب2 " آغاز کرد و بیان نمود:" در وب 1 ارتباط یک طرفه و فقط خواندنی است، بین صفحات، پیوند فرامتنی است و کار با آن پیچیده و فنی است. ولی وب 2  معروف به وب مشارکتی است که محتوا توسط کاربران تولید می شود که سهولت استفاده و استفاده رایگان منجر شده که وب 2 وب مردمی شود، به عبارت دیگر وب 2 وبی دو طرفه است که مصرف کنندگان اطلاعات خود، تولید کنندگان اطلاعات هستند که خرد جمعی را منجر شده اند."

وی بیان کرد: ویژگی­های فناوری وب 2 در حوزه های مختلف به کار گرفته شده است. مانند کتابخانه 2، آموزش 2، مدیریت دانش 2، پزشکی 2 و غیره. منظور از کتابخانه 2 به کارگیری ایده ها و مفاهیم وب 2 در محیط کتابخانه، به کار گیری تکنولوژی­های وب محور چند رسانه­ای و تعاملی موجود  در وب جهت ارائه مجموعه و خدمات تحت وب کتابخانه هاست که منجر به خدمات کاربر محور، تعامل بیشتر با مراجعان و استفاده از سرمایه فکری کاربران کتابخانه می شود.

ایشان دلیل بروز "آموزش 2" را ظهور نسل جدیدی از دانشجویان با خواسته­ها و نیازهای جدید  دانست که نظام های آموزشی قدیم دیگر جوابگوی نیاز آن ها نیست. همچنین وی مزایای استفاده از وب 2 در آموزش را یادگیری مشارکتی، حرکت از مدل انتقال دانش به سمت تولید دانش، جذابتر و آسان نمودن آموزش با استفاده از فن آوری هایی که نسل دیجیتال با آن ها مأنوس اند، امکان کار گروهی، ارتباط همزمان، فارغ از زمان و مکان، ارائه بازخورد سریع به دانشجو، یادگیری به شیوه های مختلف، افزایش تعامل میان استاد و دانشجویان و خود دانشجویان مطرح کرد.

دکتر صراف­زاده گفت: استفاده از وبلاگ ها به عنوان یکی از فناوریهای وب 2 باعث ایجاد روحیه مشارکت و ترویج همکاری و تقویت مهارتهای نوشتاری دانشجویان  می شود در حالی که به دانش فنی خاصی نیاز ندارد. استفاده از وبلاگ­ها به عنوان کانالی نیمه رسمی در تدریس دروس رایج شده است.

وی فناوری ویکی­ها را به عنوان یکی دیگر از ابزارهای وب 2، برای تکالیف یا پروژه­های گروهی، تقویت مهارت­های کار گروهی در محیط های مجازی مثل کتابخانه­های دیجیتالی، تقویت مهارت­های نوشتاری دانشجویان مناسب دانست.

صراف­­زاده همچنین گفت: پادکست­ها و ویدئو کست­ها، منابع آموزشی را غنی می کند و Mobile Learning را  با استفاده از دستگاه هایی چون iPad و دستگاه­های مشابه آن تحقق می­بخشد. پایگاه­هایی چون Delicious اشتراک گذاری لینک­ها را غنی می­کند.

در ادامه دکتر افسانه حاضری، نیاز به بازار کار و تغییر در خواسته ها و نیازمندی­های دانشجویان ، ارتقاء کیفیت آموزش، اعتبار بخشیدن به آموزش کتابداری را از دلایل کاربردهای  وب 2 در آموزش کتابداری عنوان کرد.

ایشان از پژوهش های دیگر صحبت نمود و گفت: آهارونی (2008) اعتقاد دارد که استفاده از وب 2 در آموزش کتابداری، تصور مردم را از حرفه کتابداری و اطلاع رسانی بهبود می­بخشد و باعث جذابتر شدن رشته کتابداری می­شود.

همچنین الدیانی (2007) به" بررسی نگرش اساتید کتابداری  کویت در استفاده از وب 2" پرداخته است و نتیجه گرفته است  که آشنایی اساتید با فناوریهای وب 2 کم بوده و فقدان آموزش بزرگترین مانع تشخیص داده شده و وابستگی سازمانی  و تجربه اینترنت از مهم ترین عوامل مؤثر بر اسناد از وب 2 بوده است.

وی در پایان ملاحظات زیر را در استفاده از فناوریهای وب 2 را در آموزش کتابداری بیان کرد:

تناسب فن آوری با اهداف آموزشی، پذیرفتنی بودن فن آوری در محل تدریس که در ابتدا نیاز به ایجاد زیر ساخت فرهنگی دارد، انطباق با شرایط و نیاز مندی­های محلی، پرهیز از افراط در استفاده از تکنولوژی، محلی بودن استفاده از فن آوری با توجه به شرایط موجود، استفاده از تجربیات دیگران اما نه تقلید از آن ها، ارزیابی سودمندی راهکار های پیشنهاد ی در عمل.

در ادامه دکتر مریم صراف زاده و دکتر افسانه حاضری از طرح پژوهشی مشترک خود با عنوان " بررسی میزان آگاهی و استفاده اعضای هیأت علمی کتابداری از فن آوری وب 2" یاد کردند که مجری طرح آن " دانشگاه خلیج فارس بوشهر" است.  اهداف این طرح را سنجش میزان آگاهی و استفاده مدرسان کتابداری از وب 2، شناخت مسائل و مشکلات، ارائه الگوی مناسب، ارائه راهکار، تعیین جهت گیری و طرح های آتی گروه ها . اساتید در رابطه با به کار گیری ابزار های وب 2 در خدمت آموزش و گنجاندن مطالب مربوط به وب 2 در محتوای برنامه درسی عنوان کردند. این طرح به صورت کمی و کیفی طی دو مرحله پرسشنامه و مصاحبه  و ارسال تحت وب پرسشنامه به مدرسان کتابداری دانشگاه های دولتی، آزاد و پیام نور در حال انجام است.

سپس همایش با پرسش و پاسخ حضار ادامه یافت. که درپاسخ به اینکه  آیا آموزش 2 به عنوان Distance Learning است، بیان شد که  می تواند این نوع از آموزش هم فرض شود و از دیدگاهی دیگر مکمل تدریس Face to Face است.

دکتر علیرضا نوروزی عضو هیات علمی دانشگاه تهران و سردبیر مجله وب شناسی، عدم تمایل دانشجویان به استفاده از فناوری­های وب 2 را در امر آموزش بزرگترین مشکل این مسیر بیان کرد.

همچنین سید ابراهیم عمرانی، رئیس کتابخانه پردیس علوم دانشگاه تهران، مشکل فیلترینگ در استفاده  از فناوری­های وب 2 نظیر فیس بوک و توئیتر را عاملی بر عدم اشتیاق اساتید در امر آموزش دروس قلمداد کرد.

در پایان حضار با بحث  و گفتگو در رابطه با فوکسونومی (رده بندی مردمی) این طور نتیجه گرفتند که  این روند، سازماندهی دانش را زیر سؤال نمی­برد و رویکردی است که با برچسب دهی فهرست کتابخانه­ها توسط مردم، اوپک 2 ایجاد می شود که خرد جمعی آن را غنی می سازد و انعطاف پذیری را در سازماندهی دانش اوپک بالا می برد و با نظرات مردم پایه دانش جدیدی ایجاد می گردد و فراتر از آن منجر به کشف دانش می شود.

 همایش در ساعت 18.15 به کار خود پایان داد و دکتر سعید رضایی­شریف آبادی،  رئیس انجمن کتابداری و  اطلاع رسانی ایران، از حضار تشکر نمودند.

گزارش از الهه حسینی