رشته ی کتابداری برای کتابداران فردا تشریح شد

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا)، برنامه نشست «کتابداران فردا»  به منظور آشنایی دانشجویان جدیدالورود علوم کتابداری و اطلاع رسانی چهارشنبه، مورخ 5 آبان 1389 در سالن شریعت زاده واقع در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.

در این مراسم علی اکبر اشعری، ریاست سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و مشاور فرهنگی رئیس جمهور، دکتر فریبرز خسروی، دکتر سعید رضایی شریف آبادی، سید کاظم حافظیان رضوی، دکتر معصومه کامران، دکتر ابراهیم افشار زنجانی، دکتر یزدان منصوریان و داریوش مطلبی شرکت داشتند.

در ابتدا اشعری، ضمن خیر مقدم به دانشجویان جدیدالورود بیان کرد: " رشته کتابداری رشته ای چند بعدی است بدین معنا که  فارغ التحصیل آن می تواند یک کتابدار ساده تا  مهم ترین عنصر یک پروژه اجرایی باشد. بنابراین دانشجویان از ابتدا باید تلاش کنند و دید خود را گسترش دهند تا در کنار تحولاتی که رخ می دهد، مسیر را برای پیشرفت خودشان و کتابداران باز کنند و با تلاش و تسلط کافی نقش برجسته ای در آینده این رشته ایفا نمایند."

سپس، مریم اسدی مسئول روابط عمومی انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران  به عنوان پیام رسان انجمن کتابداری گفت:

" کتابداری در ایران پیشینه ای نزدیک به نیم قرن دارد. کتابخانه های بی نظیری در ایران وجود داشته اند. اما تغییر و تحولات عصر حاضر کتابخانه هایی را می طلبد که کارآمد باشند و نیازهای اطلاعاتی کاربران را رفع نمایند و با به کارگیری امکانات به ارائه خدمات بپردازند. در این مسیر، تحولات در ابعاد آموزشی، پژوهشی، علمی، همایش ها، کارگاه های آموزشی، انتشار مجلات، رشد ناشران تخصصی، مراکز اطلاع رسانی و نرم افزارها بسیار گسترده و سودمند بوده است."

وی در ادامه افزود: "انجمن کتابداری بر پایه اهداف و وظایف خود می کوشد تا پویایی قوی را در این زمینه بوجود آورد. بنابراین این انجمن در پاسخ به نیازهای کتابداران شاغل، دانشجویان و نیز اعضای هیأت علمی تأسیس شده است. اهداف متنوع و کلانش بر اساس مبانی نظری کتابداری شکل گرفته است که مسیر حرکت کمیته را تعیین می کند. ارتقای جایگاه کتابداری در جامعه و فراهم ساختن بستر مناسب برای کتابداران و اطلاع رسانان هدف عمده این انجمن است و تحقق اهداف انجمن مستلزم شناخت راه هاست و در نهایت هیأت مدیره انجمن ضمن تبریک به  دانشجویان جدید برای آن ها آرزوی موفقیت می کند. "

در ادامه این برنامه، در نشستی با حضور دکتر فریبرز خسروی، عضو هیأت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، سید کاظم حافظیان رضوی، کتابدار و عضو هیأت مدیره انجمن کتابداری، دکتر معصومه کامران، عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا، دکتر ابراهیم افشار زنجانی، عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان، دکتر یزدان منصوریان، عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت معلم، محمد جواد اشتری و لیلا نیامیر به نمایندگی از دانشجویان از چالش های رشته کتابداری صحبت شد.

سپس، کلیپی پخش شد که بر اعتراض و نارضایتی برخی دانشجویان از نام این رشته دلالت می کرد. سپس اساتید مذکور در خصوص محتوای کلیپ مذکور اظهار نظر کردند:

دکتر معصومه کامران عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا (س) تصریح کرد: " دلهره، نا امیدی و دودلی نباید در  دانشجویان جدیدالورود ادامه داشته باشد. آمار نشان می دهد که تعداد انصرافی ها در این رشته کاهش یافته است. دانشجویان قبولی این رشته تنها برگزیده از رشته علوم انسانی نیستند و رشته ها ی علوم ریاضی و فیزیک و علوم تجربی نیز به این رشته رو می آورند. بنابراین هیچ گاه یک رشته علمی موج منفی نمی دهد. تمسخر در مورد این رشته، در عدم شناخت اطرافیان است و ریشه اش در ناآگاهی است."

دکتر ابراهیم افشار زنجانی، استادیار گروه کتابداری دانشگاه اصفهان اظهار کرد: "کتابداری در آگاهی رسانی به جامعه نقش ویژه ای دارد که سایر رشته ها ندارند. حتی این نقش ویژه را رسانه ها و آموزش و پرورش هم ندارند. در جوامع باسواد که کتابخانه های عمومی بسیار رواج دارند، کتابدار بودن مورد تحسین قرار می گیرد. چون آن نوع جامعه، کارکرد و اهمیت این رشته را می داند و آن را مورد استفاده قرار می دهد. اما چون در ایران نقش کتابخانه ها در جامعه به خوبی درک نشده است، موجودیت آن عینی نشده است و رشته کتابداری جلوه ای نیافته است."

سید کاظم حافظیان رضوی ابراز کرد: " باید در این عرصه طوری تلاش نمایید  که اطرافیان با دیدن و بهره مندی از قابلیت های شما، غبطه رشته شما را بخورند."

در ادامه دکتر یزدان منصوریان، عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت معلم تهران بیان کرد: " واکنش های منفی اطرافیان به دلیل عدم اگاهی و شناخت آن ها از این رشته است و شما نباید برای انتخاب مسیر خود این واکنش ها را مبنای کار خود قرار دهید. حضور افراد با معدل  بالا گویای مطلوب بودن این رشته است."

ادامه نشست در پاسخ به این سؤال بود که با توجه به  وضعیت کنونی کتابداری در ایران، نقش دانشجویان چیست؟

دکتر کامران گفت: " دو عنصر بر این شرایط حاکم است. ازیک سو کتابداران و کتابداری است و از سوی دیگر جامعه است و آن عنصری که دید منفی را القا می کند جامعه می باشد که اهمیت و کارکرد کتاب را نمی داند. به همین دلیل جامعه ما با کتاب بیگانه است و اگر خانواده ای اهل کتاب نباشد نمی تواند فرهنگ کتابخوانی را به فرزندش القا کند. از طرفی با توجه به حذف کتابدار در کتابخانه های آموزشگاهی نقش و بروز این فرهنگ کمتر شده  است. تا زمانی که انتقال علم از حالت شفاهی به حالت مکتوب تبدیل نشود و اطلاع رسانی از مجاری درستش که کتابخانه است، صورت نگیرد، این نقش پررنگ نمی شود."

وی در ادامه از انجمن کتابداری درخواست نمود که از هر مجاری که امکانش وجود دارد، تمرکز کند تا این رشته را به جامعه بشناساند.

سپس دکتر افشار بیان کرد: " بقیه رسانه ها پیام واحدی را به جامعه منتقل می کنند. اما درجوامع عمومی، کتابخانه ها هستند که انسان ها را متنوع بار می آورند. و وظیفه  خاص کتابخانه این است که یکسان سازی را حذف کنند و انسان ها را متنوع به بار آورد و این نقش ویژه کتابخانه ها است. ولی از طرفی، تأثیر حکومت، سیاست های حکومتی و سیاست های مدیران باعث می شود که کارایی کتابخانه ها از بین رود. مهم نیست که چه کاری را انجام می دهیم، مهم این است که  چگونه کاری خاص را انجام می دهیم. باید تلاش کنیم که به بهترین شیوه آن را انجام دهیم."

دکتر فریبرز خسروی بیان کرد: " در کتابداری ایران خبری نیست چون این اعتقاد را دارم که در این زمینه باید دیدگاه ها را عوض کرد. در واقع در هیچ رشته ای خبر خاصی نیست. خبر چیزی است که در درون دانشجو با تحصیل رخ می دهد و اتفاق باید در درون شما رخ دهد. تلاش زیاد و مطالعه بسیار، پرهیز از تعامل با انسان های منفی گرا و تعامل با انسان های مثبت اندیش و واقع گرا بهترین راه حل است."

حافظیان رضوی در تکمیل موارد مذکور گفت: " این رشته فن های بسیاری دارد و تا به حال رشد خوبی در ایران داشته است. 15 نشریه مستقل تخصصی، 6 ناشر تخصصی نمود این رشد است. وجود انجمن مادر با 4430 عضو دلالت کننده خوبی برای اثبات علاقه افراد است. پس مطمئن باشید اگر در این زمینه تلاش کافی داشته باشید در آینده در این مسیر بسیار موفق خواهید بود."

در ادامه دکتر یزدان منصوریان در پاسخ به سؤال مبنی بر وجود حوزه های مشترک  که باعث  تغییر نام کتابداری از دکومانتاسیون تا علوم کتابداری و اطلاع رسانی امروزشده است، ابراز داشت: " در مقاله ای که اخیرا نوشته ام که در شماره (های) بعدی کتاب ماه کلیات منتشر خواهد شد به 60 گرایش موجود در رشته کتابداری در سراسر دنیا اشاره کرده ام. گرایش های مذکور دو نوع هستند. یک نوع که حاصل تخصصی شدن یکی از دروس کتابداری است و دیگر حاصل میان رشته ای بودن آن است. بنابراین این زمینه حوزه های مشترک بسیاری دارد."

دکتر کامران در پایان گفت: "در زمان گذشته که این رشته خیلی ناشناخته بود، تحولات بسیاری رخ داد. تعداد کتابخانه ها و ناشران افزایش یافت. بنابراین در آینده، جامعه بسیار طالب کتابداران و متخصصان اطلاع رسانی خواهد بود. فرهنگ کتابخوانی نیز در حال افزایش است و در آینده حتما نسل جدید، دیدگاه بهتری خواهد داشت."

در ادامه این مراسم از حامیان ادکا تجلیل و قدردانی، و نتایج انتخابات مجمع عمومی اعلام شد.

گفتنی است، این نشست با همکاری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران و اتحادیه انجمن های علمی - دانشجویی کتابداری و اطلاع رسانی (ادکا) برگزار شد.

خبرنگار: الهه حسینی