ارائۀ کتاب‌های توران میرهادی و فرهنگنامۀ کودکان و نوجوانان در نمایشگاه کتاب

شورای کتاب کودک نخستین سازمانی است که برای پیشبرد ادبیات کودکان و نوجوانان از سال 1341 به کوشش توران میرهادی تأسیس شده است. مهم‌ترین فعالیت‌های  این شورا بحث و بررسی و ارزش‌گذاری کتاب‌های منتشر شده در حوزۀ کودک و نوجوان و همچنین تولید فرهنگنامۀ کودکان و نوجوانان بوده است.

عضو شورای کتاب کودک در خصوص برنامه‌ها و غرفه‌های مرتبط با این شورا در نمایشگاه کتاب به خبرگزاری لیزنا گفت: شورا معمولاً در نمایشگاه غرفه‌ای ندارد اما فرهنگنامۀ کودکان و نوجوانان در دو بخش مختلف  دارای غرفه خواهد بود؛ یک غرفه مربوط به فرهنگنامۀ کودکان و نوجوانان و دیگری مربوط به آثار توران میرهادی است.. این مجموعه آثار که تاکنون به چهارده جلد رسیده است اندیشه‌های  توران میرهادی در خصوص مدرسۀ فرهاد، آموزش و پرورش و خانواده را شامل می‌شود. با توجه به انتشار جلد جدیدی از فرهنگنامه در هرسال، جلد هجدهم این فرهنگنامه جدیدترین جلد آن است که امسال در نمایشگاه عرضه می‌شود. یکی از این غرفه‌ها در بخش کودکان و نوجوانان و دیگری در بخش ناشران عمومی برپا خواهد شد.

وی با اشاره به این نکته که نوش آفرین انصاری به عنوان عضو هیأت مدیره و دبیر شورای کتاب کودک در نمایشگاه حضور خواهد داشت در ادامه در خصوص نقاط قوت و کاستی‌های بخش کودک در نمایشگاه گفت: اساساً برپایی نمایشگاه و جمع شدن اهالی حوزۀ کتاب در این نمایشگاه اتفاق مثبتی است، اما کاستی‌هایی دارد که مسئولین غرفه‌های فرهنگنامه در  پرسشنامه‌هایی که از سوی متولیان برگزاری نمایشگاه توزیع می‌شود، به آن اشاره می‌کنند. هرسال کاستی‌های مختلفی وجود داشته و موضوعات مختلفی از جمله مشکلات ساختاری را شامل می‌شود.

عرفانیان دربارۀ محل غرفه‌های کودکان و نوجوانان توضیح داد: در شهر آفتاب غرفه‌ها در چادربرپا می‌شد که به علت گرمای شدید و خطر آب‌گرفتگی ناشی از باران، به هیچ عنوان محل مناسبی نبود و مشکلات بسیاری داشت. در سال‌های قبل از آن هم که در مصلی برگزار می‌شد، این غرفه‌ها در چادرها قرار داشت که در آنجا نیز مشکلاتی پیش می‌آمد. سال گذشته با وجود اینکه تعدادی از غرفه‌های کودکان و نوجوانان از محل مناسبی برخوردار بودند، اما برخی دیگر از آنها در چادرها و با شرایط نامناسب برپا شدند و امیدواریم شرایطی فراهم شود تا جایگاه مناسب‌تری به تمام غرفه‌داران این بخش تعلق گیرد.

وی دربارۀ حضور بخش کودکان و نوجوانان در نمایشگاه و تأثیر آن بر ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی گفت: نمی‌توان گفت که تأثیر مثبتی داشته است، ممکن است کودکان و نوجوانان به صورت کمّی کتاب بیش‌تری را مطالعه کنند اما معلوم نیست که از نظر کیفی نیز این کتاب‌ها مؤثر بوده‌اند یا نه. زیرا انتظاراتی که از ادبیات کودک وجود دارد در بسیاری از آثار منتشر شده در این حوزه برآورده نمی‌شود. ادبیات کودک قرار است روی کودکان اثری بگذارد،  در حال حاضر کتاب‌های منتشر شده ظاهراً ناقض اهداف ادبیات کودک هستند. از نظر کارشناسان این حوزه کتاب‌هایی که اجازۀ نشر پیدا می‌کنند، جزء ادبیات کودک محسوب نمی‌شوند. هرچند که به دلایل مختلف از جمله قیمت آنها و تبلیغات صورت گرفته، کودکان جذب این کتاب‌ها شده باشند و تعداد فروش کتاب کودک افزایش یافته باشد اما از نظر کیفی تأثیری مثبت نداشته و نمی‌توانند بر روی مخاطب خود اثرگذار باشند.

عرفانیان در ادامه افزود: گفتگوی مناسبی صورت نمی‌گیرد تا معیارهای کتاب خوب و تأثیرگذار و همچنین کتاب‌های مناسب برای گروه‌های سنی مختلف و مفاهیمی که باید بیاموزند، مشخص شود. چون گفتگو نمی‌شود و والدین نیز در این زمینه تخصص کافی ندارند، گاهی فقط کتاب‌هایی به اسم کتابخوانی برای فرزندان تهیه می‌کنند بدون اینکه با اثر نهایی این کتاب بر روی فرزند خود آشنایی داشته باشند.

وی دربارۀ  فعالیت‌های شورای کتاب کودک توضیح داد: در این 50 سال گروه‌های مختلفی در شورا کتاب‌های منتشر شده را برررسی و با معیارهای کتاب مناسب آنها را می‌سنجند. سپس کتاب‌ها را بر اساس این معیارها طبقه‌بندی می‌کنند. در شورای کتاب کودک هرساله فهرستی از کتاب‌های مناسب و تأثیرگذار تهیه می‌شود و در گزارش سالانۀ این شورا با ذکر دلیل در خصوص این فهرست توضیح داده می‌شود. خانواده‌ها و معلمین با مراجعه به این فهرست که دسترسی به آن بسیار راحت بوده و در سایت شورا وجود دارد، می‌توانند کتاب‌های مناسبی را برای فرزندان و دانش‌آموزان خود تهیه کنند. همچنین بخشی از کتاب‌های معرفی شده در کتاب‌نامۀ رشد کتاب‌هایی هستند که شورای کتاب دربارۀ آنها نظر داده است و از این طریق نیز می‌توان با کتاب‌های مناسب آشنا شد.

این عضو شورای کتاب در پایان افزود: با توجه به عدم حضور شورای کتاب کودک  در نمایشگاه، شورا فقط می‌تواند به معرفی سایت کتابک بپردازد که در این سایت نیز لیست کتاب‌های تأیید شده از سوی شورا وجود دارد. بنابراین شورا تلاش‌های لازم را از طریق راه‌های مختلف برای معرفی و آشنایی مخاطبان با کتاب‌های مناسب انجام می‌دهد و امید است که کودکان و نوجوانان با آگاهی سراغ تهیه و مطالعۀ این کتاب‌ها بروند.

شایان ذکر است که سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از تاریخ ۴ تا ۱۴ اردیبهشت ماه در مصلی امام خمینی(ره) برگزار خواهد شد.