ماهیت نمایشگاه کتاب تهران با فرانکفورت متفاوت است/نمایشگاه تهران در اولین‌ها مانده است

مسعود شهرام‌نیا، مدیر موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، در گفتگو با خبرنگار اعزامی لیزنا، در نمایشگاه کتاب فرانکفورت 2017 با اشاره به کیفیت برگزاری این نمایشگاه بیان کرد: امسال شصت و نهمین دوره نمایشگاه کتاب فرانکفورت است، نمایشگاهی که هرسال در ماه اکتبر در شهر فرانکفورت آلمان برگزار می‌شود و به مرور به مهمترین میعادگاه سالانه فعالان صنعت نشر تبدیل شده است.

وی با بیان اینکه امسال 110 کشور دنیا در این نمایشگاه حضور دارند، ادامه داد: این کشورها فعالانه سعی می‌کنند دستاوردهای خود را به نمایش گذارند و از این فرصت برای گسترش تعاملات بین‌المللی نشر خود بهره گیرند؛ ما هم این تلاش را داریم؛ تا قبل از 4 سال اخیر جمهوری اسلامی ایران در شکل‌های مختلفی (ناشران به صورت پراکنده) در اینگونه نمایشگاه‌ها حاضر می‌شد.

انعقاد 8 توافق قطعی در حوزه گرنت در نمایشگاه کتاب فرانکفورت 2017

شهرام‌نیا اظهار داشت: از 4سال قبل تصمیم بر این شد که به جای غرفه‌های پراکنده، همانند روال سایر کشورهای دنیا برای حضور در نمایشگاه فرانکفورت، یک غرفه ملی داشته باشیم، درواقع در یک غرفه مشخص تمامی ظرفیت‌ها قرار می‌گیرند تا از این فرصت برای گفتگوها و تعاملات مختلف استفاده بهتری شود که خوشبختانه این تصمیم با شیب خوبی به سمت رشد و تکامل و تقویت کیفیت حضور، حرکت کرده و به مرور زمان توانستیم حضور فعالانه‌تر و موفق‌‎تری را در نمایشگاه کتاب فرانکفورت تجربه کنیم.

وی بیان کرد: امسال موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران عهده‌دار آماده‌سازی، فراهم‌سازی مقدمات و پشتیبانی حضور ناشران شد، طی اعلام فراخوان ما بیش از 18 ناشر پاسخ مثبت دادند. با هزینه اندکی فضای خاصی در اختیار هر ناشر قرار گرفت همچنین 3آژانس ادبی، 6 تشکل نشرو  در رأس آنها اتحادیه ناشران و کتابفروشان با موضوع کتاب‌های عمومی، مجمع ناشران انقلاب اسلامی با موضوع کتاب‌های دین و انقلاب اسلامی، مجمع ناشران دفاع مقدس با موضوع کتاب‌های ژانر دفاع مقدس، انجمن ناشران دانشگاهی با موضوع کتاب‌های دانشگاهی و انجمن زنان ناشر با موضوع کتاب‌های منتشره توسط زنان، در این غرفه ملی حضور پیدا کردند همچنین انجمن نویسندگان کودک و نوجوان در سالن کودک و نوجوان به فعالیت می‌پردازد.

وی مراسم روز ایران، برگزاری بیش از 30 نشست در داخل غرفه، گفتگوهای داخلی بین ناشران، دیدار با رییس اتحادیه ناشران و رییس نمایشگاه کتاب تورین در ایتالیا و غیره را از جمله برنامه‌های غرفه ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت دانست و ادامه داد: درمجموع تعاملات خوبی صورت گرفته که برخی از آنها به انعقاد قرارداد منجر شده است، در حوزه گرنت (که امسال در نمایشگاه معرفی و عرضه شد) و ترجمه کتاب‌های ایرانی به زبان‌های خارجی بیش از 30 پیش‌نویس توافق‌نامه و حدودا 8 مورد توافق قطعی منعقد شده است، بنابراین امسال قدم‌های مثبتی برداشته شد اگرچه هنوز راه نرفته ما برای جهانی شدن کتاب ایرانی زیاد است.

ماهیت نمایشگاه کتاب تهران با فرانکفورت متفاوت است

مدیر موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران در مقایسه نمایشگاه کتاب تهران با نمایشگاه کتاب فرانکفورت اظهار داشت: نمایشگاه کتاب تهران از نوع نمایشگاه‌هایی است که مخاطبان آن عام هستند و فروش دارند، درمقابل برخی نمایشگاه‌ها مثل نمایشگاه کتاب فرانکفورت به صورت تخصصی هستند یعنی کارشناسان و اهل فن بیشتر برای گفتگو و مبادله رایت کتاب در آنها حضور پیدا می‌کنند.

وی با بیان اینکه نمایشگاه کتاب فرانکفورت دو روز پایانی برگزاری به فروش کتاب می‌پردازد، ادامه داد: این تفاوت عمده ماهیت نمایشگاه کتاب تهران و فرانکفورت را متمایز می‌کند بنابراین مخاطبان آنها هم فرق دارند البته طی سال‌های اخیر نمایشگاه کتاب تهران گویی میعادگاه سالانه برای شرکت علاقه‌مندان کتاب و کتابخوانی و رفع نیازهای آنها شده است.

شهرام‌نیا گفت: به نظرم قدری کارکرد فروش در نمایشگاه کتاب تهران پررنگ‌تر شده و خود ناشران از لحاظ اقتصادی به رخ دادن این پدیده علاقه‌مند بودند. هرچه بتوانیم نمایشگاه را از حالت فروشگاهی به حالت تخصصی و محل تبادل نظر منتقل کنیم بهتر است و به نظرم شاید بهترین الگو در این حوزه نمیاشگاه کتاب فرانکفورت است.

وی ادامه داد: هدف ما در نمایشگاه کتاب فرانکفورت این بود که فضایی را با ظاهر و امکانات مناسب آماده، و ناشران را پشتیبانی کنیم تا آنها از این فضا برای معرفی، نمود کار خود و ایجاد ارتباطات استفاده کنند. برای سال آینده تعمیق و ادامه دادن همین راه را مد نظر داریم.

نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در اولین‌ها مانده است

مدیر موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران با بیان اینکه در نمایشگاه کتاب فرانکفورت توانستند در مسیر حرفه‌ای تری حرکت کنند، تصریح کرد: برنامه‌ریزی و نظم ما در نمایشگاه کتاب تهران با این نمایشگاه قابل مقایسه نیست که بخشی از دلایل به مدیریت نشر (ناشران و بخش دولتی) برمی‌گردد و بخشی دیگر به خاطر عوامل بیرونی مثل نبود مکان مناسب و استاندارد برای برگزاری به عنوان اولین و بزرگترین چالش نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است.

وی اظهار داشت: با وجود آنکه حدود 2 سال است که نمایشگاه کتاب تهران در شهر آفتاب برگزار می‌شود اما یکسری موانع مثل دوری راه، کمبود پارکینگ، کمبود فضای مسقف و غیره همچنان وجود دارد و این مسائل باعث شده که حضور در این نمایشگاه برای برخی از ناشران با دشواری خاصی همراه باشد.

شهرام‌نیا گفت: ما در اولین‌ها مانده‌ایم و حجم بسیار زیادی از انرژی صنف نشر صرف آماده‌سازی‌هایی می‌شود که علی‌الاصول نمایشگاهی مثل نمایشگاه کتاب فرانکفورت اصلا به آن فکر نمی‌کند چون این نمایشگاه یک فضای بسیار مناسب و استاندارد با تمام زیرساخت‌های لازم را دارد.

وی اعلام کرد: مهمترین سرمایه نمایشگاه کتاب تهران میلیون‌ها مخاطب آن است و همواره همگان از استقبال مردم از کتاب بهت‌زرده می‌شوند و این امر نقطه قوت نمایشگاه کتاب است، فکر می‌کنم ما می‌توانیم نمایشگاه خوب، قابل قبول و استانداری را داشته باشیم منتها باید بخواهیم و مسئولان اعتبارات لازم را پیش‌بینی کنند و صنف نشر همدلی و همراهی کند.

نمایشگاه کتاب تهران باعث وضعیت بد امروز صنعت نشر نیست

مدیر موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران عنوان کرد: ورودی نمایشگاه کتاب فرانکفورت به خصوص در سه روز ابتدایی بسیار سنگین است از این رو افراد عادی به صورت طبیعی نمی‌توانند از نمایشگاه بازدید کنند یا انگیزه این کار را ندارند ولی در روزهایی که نمایشگاه عمومی می‌شود قدری تعداد بازدیدکنندگان بیشتر خواهد شد.

وی با بیان اینکه استقبال گسترده از نمایشگاه کتاب تهران بنا بر هر دلیلی برای ما با ارزش است، ادامه داد: به نظرم اینکه نمایشگاه کتاب تهران نتوانسته به صنعت نشر ایران کمکی کند، حرف درستی نیست؛ شرایط بد اقتصادی، کم بودن اوقات فراغت مردم، نظام آموزش و پرورش ما و غیره از جمله موارد موثر بر وضعیت فعلی صنعت نشر است و نمایشگاه کتاب تهران باعث وضعیت بد امروز صنعت نشر نیست.

نمایشگاه کتاب تهران مسکن و درمانی برای نشر

شهرام‌نیا بیان کرد: نمایشگاه کتاب تهران مسکن و درمانی برای نشر است هرچند ناکافی. به نظرم اگه نمایشگاه کتاب نبود وضعیت نشر ما از وضعیت فعلی اسفناک‌تر بود.

وی با بیان اینکه نظام آموزش و پرورش ما ترویج کتابخوانی نمی‌کند، گفت: آموزش و پرورش ما، دانش‌آموزان را به سمت کتاب‌های درسی سوق می‌دهد. خانواده، رسانه و مدرسه در کشورهایی مثل آلمان به شدت روی کتابخوان کردن کودکان کار می‌کنند، درواقع با اجرای برنامه‌های مختلف سعی دارند کودکان را هرچه بیشتر به مطالعه جذب کنند.

شهرام‌نیا درباره سرانه مطالعه کشورهای اروپایی عنوان کرد: فکر می‌کنم سرانه مطالعه در آلمان حدود 73 دقیقه است (کشورهای اروپایی سرانه مطالعه بالای 1ساعت را دارند) درحالیکه سرانه مطالعه ایران حدود 17 دقیقه دارد.