داخلی
»اخبار کتاب
تاریخ موضوعی مردانه است؛ درباره زن‌ها فقر اطلاعات داریم
به گزارش لیزنا، در نشست رونمایی از کتاب «فرهنگنامه زنان ایرانی و پارسی‌گوی» نوش‌آفرین انصاری، احمد مسجدجامعی، مجید بلالی، نورالله مرادی و ناصر تکمیل همایون به نقد و بررسی این فرهنگنامه پرداختند.
نوش‌آفرین انصاری، عضو هیئت مدیره شورای کتاب کودک، اولین سخران این نشست بود.
او از سال ۱۳۴۲ فعالیت داوطلبانه در سازمان‌های مردم نهاد را شروع کرد و از همان سال‌ها با توران میرهادی آشنا شد. انصاری همچنین سال‌ها به عنوانن مدیرگروه دانشگاه تهران با افرادی مانند خوش‌نویس، مرادی و رجبی همکاری کرد. انصاری در سخنرانی خود گفت: دانشگاهی که در سی‌امین سال خدمت ترک کردم، با دانشگاهی که ابتدا در آن آغاز به فعالیت کرده بودم، یکی نبود. محکوم به جذب اساتید با توجه به مدرک بودم.
در ادامه او با اشاره به این موضوع که کتاب کنونی حجمی دو برابر اثر اصلی دارد و در خود ۹۰۰ زن را از قبل از اسلام تا مشروطه پوشش می‌دهد، بیان کرد: امسال توفیق تورق کتاب حاضر و فرهنگنامه زنان ایران و جهان را پیدا کردم. مشکل امروز، ارتباط برقرارنکردن جامعه با کتابهای مرجع است. این کتاب‌ها در قفسه‌ها می‌مانند و خواننده خود را پیدا نمی‌کنند. کتابهای مرجع مانند ادبیات کودکان نیاز به ترویج به صورت خلاق دارند.
به گفته انصاری این کتاب به مادر نویسنده تقدیم شده است، که نشان‌دهنده تاثیر مادر بر او و خواستۀ بیان‌نشده مادر وی بوده است که رجبی دست به این کار بزند.
انصاری همچنین با اشاره به اینکه در متن کتاب اطلاعاتی وجود دارد که از دانش‌نامه‌های دیگر استخراج شده و نیازی به اضافه و کم کردن مطالب در آن وجود نداشته است، اظهار داشت: نکته جالب در این کتاب ذکر منابع است چون در چنین زمانی که از مرجع معاصر استفاده می‌شود، اگر منبع بیان نشود به نوعی دزدی ادبی صورت گرفته است.
این عضو هیئت مدیره شورای کتاب کودک، درباره این کتاب توضیح داد: در مقدمه اثر که یکی از بخش‌های مهم اثر مرجع است، به شیوه‌های گوناگون، زندگی‌نامه زنان ایران نوشته شده است. عدد ۹۰۰ زن در مقدمه بیان شده و بلندی و کوتاهی مطالب در متن نسبت به اهمیت فرد تنظیم شده است.
او با اشاره به قسمت مدفن که در بخش پایانی کتاب نوشته شده است، گفت: علاقه‌مندان با استفاده از این بخش می‌توانند از محل دفن افراد مطلع شوند.
انصاری با اشاره به بودجه دولتی که برای انتشار این کتاب استفاده شده است، گفت: نقدجدی و نخستین من به این اثر درباره ناشر آن است که از بودجه دولتی استفاده می‌کند. من زنان فقیه را چگونه می‌توانم در این کتاب پیدا کنم؟ چه کسی می‌تواند تمام کتاب را برای پیدا کردن زنان فقیه ورق بزند؟
او در توضیح خود بیان کرد: کتاب مرجع باید نمایه موضوعی داشته باشد، نظم الفبایی کمترین امکان جستجو را به افراد می‌دهد چون این روش فقط به یک سوال مشخص یعنی پیدا کردن و توضیح درباره فرد پاسخ می‌دهد. این شکل از کتاب، محدودترین شکل کتاب مرجع است.
انصاری با بیان کاستی دو نمایه در این کتاب، که از مسئولیت‌های ناشر است، اظهار داشت: تنها ایرج افشار بود که خود نمایه تنظیم می‌کرد، کتاب نیاز دارد به دو نمایه بر اساس دوره تاریخی و موضوعی که بیشترین تمایل زن مورد نظر است.
او در پایان سخنان خود پیشنهاد داد که در جهان الکترونیک امروز گردآوری اطلاعات درباره ۹۰۰ زن، ایده‌آل است تا بدین وسیله کاربران بتوانند از این اطلاعات حداکثر استفاده را داشته باشند.
شناخت زنان تاثیرگذار در تاریخ، از اهمیت بالایی برخودار است
مجید بلالی، مدیرعامل انتشارات سروش، با اشاره به اینکه برای تولید دانش، افراد آگاه زیادی در جامعه حضور دارند در صورتی که دانش به اهلش نمی‌رسد، از تلاش این انتشارات برای گسترش اطلاعات سخن گفت.
بلالی با بیان فقر اطلاعات درباره زن‌ها، تاریخ را موضوعی مردانه خواند و گفت: گردآوری این کتاب برای من به عنوان یک فعال فرهنگی از اهمیت بالایی برخوردار است تا وسیله‌ای برای شناخت زنان تاثیرگذار در جامعه باشد.
نورالله مرادی، مدیر اسبق آرشیو صدا و سیما با توجه به پیشینه رجبی به عنوان نویسنده کتاب، اعتبار نویسنده را اعتبار کتاب اعلام کرد.
مرادی با بیان اینکه نویسنده این کتاب فردی محقق، موشکاف، با حوصله و دقیق است، گفت: نمی‌توانم بگویم نویسنده کتاب، بی‌نظر است چون هر فرد به ایدئولوژی و جهان‌بینی خاصی تعلق دارد، اما می‌دانم که رجبی بی‌غرض این کتاب را نوشته است.
کاش کتاب را تا انقلاب اسلامی کامل کنید
ناصر تکمیل‌همایون، جامعه‌شناس و تاریخ پژوه، بررسی خود را با بررسی عنوان کتاب شروع کرد.
به گفته این جامعه‌شناس، در عنوان کتاب از واژه زنان ایرانی استفاده شده است که همه زنان از هنرمند، سیاسی، فرهنگی و غیره را شامل می‌شود اما در ادامه با بیان واژه پارسی‌گوی، زن‌های پارسی زبان از غیرپارسی زبان‌ها جدا شده‌اند.
او با اشاره به قسمت‌هایی از تاریخ که در این کتاب حذف شده است، گفت: نویسنده نام مسجد شازده‌خانوم را تغییر داده است، چه ایرادی دارد که بدانیم یک فرد ممکن است شاه‌زاده باشد و مسجد تاسیس کند؟
تکیمل‌همایون در پایان سخنان خود پیشنهاد داد: حال که تا مشروطه درباره زن‌های ایران اطلاعات جمع‌آوری کرده‌اید، کاش کتاب را تا انقلاب اسلامی کامل کنید.
اولین تاسیسات شهری تهران را یک زن ساخت
احمد مسجدجامعی، عضو شورای اسلامی شهر تهران و رئیس پیشین این شورا، در ابتدای سخنان خود به روزهایی که رجبی شروع به گرداوری اطلاعات برای این کتاب کرد و تفاوت آن با امروز اشاره کرد.
مسجد جامعی کتاب را از نگاه تهران دید و بدین وسیله زنانی که در تهران بودند را در این کتاب بررسی کرد. او گفت: اولین تاسیسات شهری حمام، مدرسه و تکیه خانوم توسط یک زن تهرانی در زمان شاه تهماسب صفوی ساخته شد. این مساله مهمی است که این ساخت و سازها را سلطان‌بیگم انجام داد و در کتاب سلطان خانوم به آن اشاره شده است، ولی نام او در کتاب نیست.
او افرود: در تهران اماکنی مانند میدان منیریه به نام زن‌ها، نامگذاری شده است. مدرسه قدس منزل این زن بود ولی او را در کتاب پیدا نکردم. بی‌بی حمیده در باغ فیض وجود دارد که می‌توان به کتاب افزود.
او با بیان این نکته که برخی از اسامی پرداخته شده در کتاب بین تاریخ و افسانه‌اند، گفت: بی‌بی شهربانو و بی‌بی‌زبیده در تهران هستند و ممکن است از آیین مهر باشند، مجموعه شعری هم برای آن‌ها وجود دارد ولی در کتاب موضوعی درباره آن‌ها پیدا نکردم.
در پایان محمدحسن رجبی دوانی، نویسنده کتاب با بیان اینکه توجه به مسائل زنان را از پدر خود آموخته است، به پیگیری موضوع از دوران دانشجویی یعنی سال‌های ۵۵ -۱۳۵۴ اشاره کرد.
او بررسی زن‌ها بعد از مشروطه را کاری عظیم عنوان کرد و گفت: این کار نمی‌تواند توسط یک نفر انجام شود چون بعد از مشروطه به زنان آموزش داده شد و تعداد زن‌های موثر در جامعه افزایش پیدا کرد.
فرهنگنامه زنان ایرانی و پارسی‌گوی شرح اجمالی زندگانی بیش از ۹۰۰ زن برجسته و نامدار است که از عصر مادها تا دوره مشروطه در قلمرو جغرافیای فرهنگی ایران منشأ آثار علمی، دینی، فرهنگی، هنری و سیاسی بوده‌اند.
این کتاب به‌قلم محمدحسن رجبی‌دوانی در ۴۰۰ صفحه توسط انتشارات سروش چاپ شده و به زودی به بازار نشر عرضه خواهد شد.
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.