داخلی
»اخبار کتاب
نیاز به همکاری همه دانشگاه‌ها برای اجرای قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی
به گزارش لیزنا بر اساس اعلام روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، میزگرد علمی با عنوان «بررسی حقوقی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی: فرصت‌ها و چالش‌ها» روز شنبه ۲۵ آذر هم‌زمان با روز پژوهش با سخنرانی دکتر سیروس علیدوستی، رئیس ایرانداک، دکتر غلامرضا ذاکر صالحی، دانشیار موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش‌عالی، دکتر محمد عبدالصالح شاهنوش‌فروشانی، سرپرست پژوهشکده حقوق خصوصی پژوهشگاه قوه‌قضاییه، دکتر رحیم پیلوار، عضو هیات علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران و مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی، هماهنگی و حمایت از حقوق مالکیت صنعتی، دانش سنتی و منابع ژنتیک وزارت دادگستری و مدیریت پنل دکتر صفر بیگ‌زاده، استادیار ایرانداک در تالار سخن ایرانداک برگزار شد.
در ابتدای این سخنرانی دکتر بیگ‌زاده با طرح پرسش‌هایی درباره موضوع میزگرد گفت: قانون پیشگیری از تقلب که به تازگی به تصویب رسیده و در آن از ایرانداک نام برده شده و ما می‌خواهیم با همفکری به اجرای بهتر قانون کمک کنیم.
وی افزود: قوانین برای رفع نیاز ایجاد می‌شوند و نیاز ما مقابله با تقلب در آثار علمی بوده، بر همین اساس باید بررسی شود این تا چه میزان توانسته آثار علمی را پشتیبانی کند و کمک‌های ایرانداک به اجرای آن چه بوده است.
پس از آن دکتر ذاکر صالحی با معرفی کتاب صداقت دانشگاهی به توصیه به مطالعه آن گفت: شرایط و ویژگیهای قانون خوب عبارت است از اختصار، انسجام، چابکی، قابل فهم بودن و عدم ابهام که این قانون بیشتر این ویژگی‌ها را داراست اما در ویژگی عدم ابهام ناقص است.
وی با بیان برخی موارد مبهم این قانون افزود: قانون باید از دل پژوهش‌های دامنه‌دار درآید و ضمیمه هر قانون مستندات علمی و آموزشی باشد.
او تاکید کرد: برای پیشگیری از تقلب، قانون جامعی نیاز است؛ این قانون اگر می‌خواست پدیده بیرون دانشگاه را حل کند باید ناظر به بسته شدن موسساتی که تقلب در آثار علمی را انجام می‌دهند باشد و برای مجازات آنها تند و تیزتر تصمیم بگیرد.
وی اضافه کرد: تعارف در ذیل ماده واحده این قانون نیامده و لازم است تعاریف دانشجو، استاد، موسسه و دیگر مواردی که در قانون آمده مشخص شود.
در ادامه دکتر شاهنوش، سرپرست پژوهشکده حقوق خصوصی پژوهشگاه قوه‌قضاییه گفت: وقتی تقاضا برای یک فعالیت وجود دارد، با سنگین‌تر شدن مجازات ارزش آن فعالیت بالاتر می‌رود به همین جهت تصویب این قانون باعث بالاتر رفتن هزینه‌های موسسات شده است.
وی تصریح کرد: بهتر است اول فرهنگ این موضوع ایجاد شود و پس از آن از طریق قانون به آن رسیدگی شود.
دکتر رحیم پیلوار با اشاره با قانون مالکیت فکری گفت: بحث مالکیت فکری دو سه قرن اخیر ابداع شده و تازه است و در مورد این قانون نیز می‌بایست ابتدا قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان را لحاظ می‌کردند و بعد این قانون را می‌نوشتند.
او با اشاره به ضرورت فرهنگ‌سازی و آموزش در دانشگاه‌ها گفت: در این آیین‌نامه هم بر آموزش اشاره شده که این موضوع نیازمند اراده بالا به پایین هست.
بیگ‌زاده، مدیر پنل این سخنرانی با تایید بیانات سخنرانان گفت: ما کمک کردیم به مجرمین که سود بیشتری ببرند و خدمات را گرانتر کنند.
وی در ادامه به بیان اینکه در تبصره ۹ قانون نام ایرانداک امده این پرسش را مطرح کرد که آیا این قانون کمکی به جلوگیری از سرقت علمی کرده یا خیر؟
علیدوستی، رئیس ایرانداک گفت: مسئله بدرفتاری بسیار پیچیده است و راه حل پیچیده‌ای نیز می‌خواهد و باید برنامه ملی برای بدرفتاری علمی داشته باشیم.
وی با تشبیه بدرفتاری علمی به کوه یخ گفت: بخش بزرگی از این مسئله ناپیدا است و اگر برخوردهای جدی صورت گیرد و افراد خطاکار گرفتار توبیخ و تنبیه شوند از آن اجتناب می‌کند اما این اتفاق تاکنون به اندازه کافی روی نداده است.
رئیس ایرانداک خاطرنشان کرد: سامانه همانندجو پیش از تصویب این قانون در ایرانداک راه‌اندازی شد و بارها همانندی پایان‌نامه‌ها گزارش شد.
وی تصویح کرد: آیین‌نامه ثبت پایان‌نامه در ایرانداک در سال ۱۳۹۵ توسط وزیر عتف وقت ابلاغ شد اما برخی از دانشگاه‌های بزرگ از آن پیروی نکردند و این نقطه ضعف درونی باعث شد یک نهاد بیرونی قانون بگذارد.
او با تاکید بر اشاعه پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها گفت: در حال حاضر نزدیک ۲۰۰ هزار پایان‌نامه و رساله در گنج (آزمایشی) هست که تمام‌متن بیش از ۹۷ هزار آنان در دسترس همگان است. هر روز آنچه در سامانة ثبت بارگذاری میشود در ساعت ۲۴ همان روز در پایگاه گنج نمایش داده میشود.
وی افزود: هنوز آیین‌نامه اجرایی قانون جدید ابلاغ نشده تا بتوانیم اثرگذاری را مشخص کنیم اما همکاری دانشگاه‌ها در تأیید مدارک بازگذاری شده نزدیک ۳۰ درصد افزایش داشته است.
او تاکید کرد: تا همه پایان‌نامه‌ها یک جا جمع نشود سامانه‌ها هم اثربخشی کامل ندارند و همانندجویی نمی‌تواند همه همانندی‌ها را بیابد و گزارش کند.
بیگ‌زاده، مدیر پنل تاکید کرد: جرم باید منتهی به مجازات شود به این دلیل که چون جرم واقع شده مجازات هم باید واقع شود و در جامعه دیده شود.
این نشست با پرسش و پاسخ میان حاضران و سخنران و هم‌چنین، اعلام برگزیدگان هفته پژوهش ایرانداک در ساعت ۱۱:۱۵ به پایان رسید.
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.