داخلی
»اخبار کتاب
فرهنگنامۀ کودکان و نوجوانان؛ دانش‌افزا و هویت‌بخش
به گزارش لیزنا، جلد 17 فرهنگنامه کودک و نوجوان شامل حروف «س» و «ش» ساعت ۱۷روز سه شنبه، ۱۰ بهمن ماه در خانه اندیشمندان علوم انسانی رونمایی می شود.
معرفی فرهنگنامۀ کودکان و نوجوانان
فرهنگنامه كودكان و نوجوانان دانشنامه‌ای است برای دانش‌آموزان و مربیان مدارس ایران و هر خانواده ایرانی. این دانشنامه توسط شورای کتاب کودک تهیه می‌شود و از جلد اول تا سال 1393 زیر نظر توران میرهادی (دبیر اجرایی) تألیف شده است.
فرهنگنامه با حدود 6 هزار مدخل (مقاله) همراه با هزاران تصویر برای كودكان و نوجوانان در 26 جلد برای گروه سنی 10 تا 16 سال و متناسب با دانش پایه و زبان و بیان این گروه سنی تألیف می‌شود و به پرسش‌های گوناگون پاسخ‌های مناسب، دقیق و مستند می‌دهد.
فرهنگنامه كودكان و نوجوانان یاور كودكان و نوجوانان در پژوهش‌های دانش‌آموزی و یاور معلمان، کتابداران و پدران و مادران، برای پاسخگویی به پرسش‌های کودکان و نوجوانان است. مطالب آن به همت حدود 250 نفر نویسنده، ویراستار، كارشناس و مشاور علمی در 31 گروه تخصصی، با نگرش علمی و الهام از تاریخ و فرهنگ مردم ایران و به زبان ساده تدوین می‌شود. نیمی از مقاله‌ها درباره ایران اطلاعات می‌دهد و مقالات بسیاری در زمینه های فلسفه، دین، علوم اجتماعی، علوم طبیعی و ریاضی، علوم كاربردی، هنر، ادبیات، تاریخ و جغرافیا دارد.
بیش از 90 درصد از همکاران فرهنگنامه کار با ارزش علمی و فرهنگی خود را به صورت داوطلبانه بدون دریافت وجه، به کودکان و نوجوانان ایران اهدا می‌کنند. فرهنگنامه از جلد اول تا کنون از کمکهای مالی، حمایت و پشتیبانی دوستداران فرهنگ و ادب و کودکان و نوجوانان این سرزمین برخوردار بوده است. همچنین در مراحل تدوین مقاله‌ها از مشورت و همفکری حدود 100 کودک و نوجوان 10 تا 16 ساله به نام مشاوران نوجوان بهره‌مند می‌شود.
فرهنگنامه كودكان و نوجوانان جایزه كتاب سال جمهوری اسلامی ایران را در سال 1377، جایزه انجمن ترویج علم را در 1379 و جایزه بهترین مقاله‌های دینی در دایر‌‌ةالمعارف‌ها را در سال 1383 دریافت كرده است.
این دانشنامه تا آبان سال 1396 به هفده جلد از حرف «آ» تا پایان حرف «ش» خواهد رسید و اکنون جلد 18 آن نیز در مراحل پایانی تألیف است.
یادداشت پروین فخاری‌نیا در مورد فرهنگنامه
پروین فخاری‌نیا نویسنده، ویراستار و عضو هیئت مدیرۀ شورای کتاب کودک در مطلبی با عنوان «فرهنگنامۀ کودکان و نوجوانان دانش‌افزا و هویت‌بخش» این دانشنامه را معرفی کرد. در این مطلب می خوانیم:
«فکر تهیۀ دانشنامه‌ای برای کودکان و نوجوانان، سال 1342، در نخستین سمینار ادبیات کودک که شورای کتاب کودک برگزار کرده بود، شکل گرفت. این شورا با ناشران، مؤسسات دانشگاهی و کانون پرورش فکری که بودجه و توان علمی داشتند، تماس گرفت و مکاتبه کرد، ولی هیچ یک به تألیف دانشنامه برای کودکان و نوجوانان اقدام نکردند. در سال 1358، شورا خود مسئولیت تألیف فرهنگنامه را پذیرفت. خانم توران میرهادی، از بنیان گذاران شورای کتاب کودک، به کمک کتابداران عضو شورا، علاقمندان به ادبیات کودک، اساتید دانشگاه، کارشناسان تعلیم و تربیت و هنرمندان تصویرگر، کارهای بررسی اولیه و تعیین هدف، مخاطب و محدوده‌ها را انجام دادند و مدخل گزینی اولیه با هدایت خانم نوش‌آفرین انصاری و با کار داوطلبانۀ گروه بزرگی از اساتید همه رشته‌های دانش، صورت گرفت. با پیوستن آقایان ایرج جهانشاهی، هوشنگ شریف‌زاده، محمود محمودی و اسماعیل سعادت و خانم ایران گرگین کار تألیف آغاز و شیوه نامۀ تألیف فرهنگنامه تهیه و آموزش‌های لازم داده شد. درکتاب راهنمای نویسنده و ویراستار، هدف تألیف چنین تعریف شده است:
«پدید آوردن فرهنگنامه‌ای برای کودکان و نوجوانان ایرانی به صورتی که منبعی معتبر و موثق برای دستیابی به آگاهی‌های درست و مستند با دیدگاهی علمی، مردمی و الهام گرفته از تاریخ و فرهنگ ایران و منطقه، شوق انگیز، برانگیزندۀ خواننده به مطالعۀ بیشتر و بهره گیری از آن آسان و سودمند و آموزنده باشد».
سپس مدخل‌هایی که با حروف آ و الف آغاز شد، نوشته، ویرایش و تصویر‌گذاری شد. ضمن کار از گروهی از دانش‌آموزان 10 تا 16 ساله کمک گرفته شد تا تعدادی از مقاله‌ها را محک بزنند. مشاوران متخصص مقاله‌ها را از نظر محتوایی بازبینی کردند و بالاخره در سال 1371، جلد اول فرهنگنامه با کار داوطلبانۀ نویسندگان، ویراستاران و تصویرگران و از حمایت‌های مالی و غیرمالی علاقمندان به چاپ رسید و در حرکتی پیوسته، در آبان ماه جلد 17 فرهنگنامه شامل حروف«س- ش» منتشر می شود و جلدهای دیگر (18، 19 و 20) در دست کار است. علیرغم جای خالی خانم توران میرهادی هدف همچنان برجاست! برای کودکان این سرزمین فرهنگنامه‌ای تألیف شده است تا پاسخگوی پرسش‌های آنان باشد و بر دانش عمومی آنان بیفزاید. فرهنگنامه ای که قرار است بیش از 5هزار مدخل را در 26 جلد پوشش دهد. تاکنون در 17 جلد منتشر شده فرهنگنامه کودکان و نوجوانان، بیشتر از 3 هزار مقاله به چاپ رسیده است.
سهم اطلاعات مربوط به ایران در کل فرهنگنامه در حدود 50 درصد و تصویرهای رنگی اطلاع‌رسان نزدیک به یک سوم حجم هر جلد است که جاذبۀ بصری کتاب‌ها را نیز افزایش می‌دهد. با هرجلد فرهنگنامه صدها نفر داوطلبانه همکاری می‌کنند و مشاوران نوجوان همراه همه جلدها هستند.
فرهنگنامه اثری کم نظیر است، دانش افزاست، اطلاعات آن دربارۀ ایران هویت‌بخش است، درست همان چیزی است که دانش‌آموزان نیاز دارند. آن را به دست بچه‌های این سرزمین برسانیم و درکتابخانه‌های مدرسه‌ها و کتابخانه‌های عمومی شهرها و روستاهای ایران جای دهیم. این امر همت ملی می‌طلبد.«
گفتنی است فرهنگنامه کودکان و نوجوانان ساعت ۱۷روز سه شنبه، ۱۰ بهمن ماه در تالار فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی واقع در خیابان استاد نجات الهی، نبش خیابان ورشو رونمایی می شود.
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.